খেতিয়কৰ নিস্তাৰ নাই, মাটি বিনে অসহায়...

এজন খেতিয়কৰ দুৰ্দশা

খেতি, খেতি, খেতি আৰু খেতি
খেতিয়েই আমাৰ জীৱন
খেতিয়েই আমাৰ মৰণ
খেতিৰ বাদে আমিনো আৰু কৰিম কি?

কপালৰ ঘামেৰে তিতা এই মাটি
বুকুত কঢ়িয়াই ফুৰো ধুমুহা-বৰষুণ
ডেই পুৰি নিয়া ৰ’দ কিম্বা হাড় কপোৱা শীত
পথাৰতে হেৰাই গ’ল কিমানজন
ভয় কৰিবলৈ আমাৰ আছেনো কি?
খেতিয়েই আমাৰ জীৱন
খেতিয়েই আমাৰ মৰণ

এদিন দূৰ দূৰলৈ আছিল খেতি আৰু খেতি
এতিয়া চপৰা বুলিবলৈকো নাই মাটি
এদিন ট্ৰেক্টৰৰ ট্ৰলীত ভৰি আছিল সোণগুটি
আজি গোটেই গাঁওখনেই খালী
মেনেজাৰক আৰু কিমান দিম?
কিমান বেচিকৈ দিম?
খেতিয়েই আমাৰ জীৱন
খেতিয়েই আমাৰ মৰণ

পোনাকণে আধাতে এৰিলে স্কুল
ভাঙি গ’ল আশাৰ ভঁৰাল
এতিয়া মাথো ধাৰ আৰু ধাৰ
ভগ্ন শৰীৰ, জীৰ্ণ মন, বিধাতাৰ লিখন
দুখ-ভাগৰ পাহৰি সকলো
গুচাই গৈছো দহৰ ভোক
খেতিয়েই আমাৰ জীৱন
খেতিয়েই আমাৰ মৰণ

পথাৰ ভৰি থকা এই খেতি চৰকাৰে কৰা নাই
আমাৰ ধাৰৰ বোজা ল’বলৈ কোনো নাই
আমাৰ কথা ভাবিবলৈ কাৰোৱেই আহৰি নাই
তাৰ পিছতো আমি কিয় তুলি লোৱা নাই কৃপাণ
মাজে মাজে ভাগি পৰো হতাশাত
ভাব হয় আজিয়েই আৰম্ভ কৰিম তীব্ৰ প্ৰতিবাদ!
খেতিয়েই আমাৰ জীৱন
খেতিয়েই আমাৰ মৰণ