ପ୍ରାଣଘାତୀ – ଓ ଏକ ସାମାଜିକ ଭୂତାଣୁର ମୁକାବିଲା

କେବଳ ଜଣଙ୍କୁ ଛାଡ଼ି ଆଉ ସମସ୍ତଙ୍କୁକରୋନା ଭୂତାଣୁ ସଂକ୍ରମଣ ରିପୋର୍ଟ ନେଗେଟିଭ ଆସିଥିଲା; ସେଥିରେ କୌଣସି ଫରକ ପଡ଼ିଲା ନାହିଁ । ସରପଞ୍ଚ, ଗାଁ ଲୋକଙ୍କ ସହିତ ଚୁକ୍ତିନାମା କରି, ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମା ଜାରି କରିଥିଲେ। ପରିବାର ଗୋଟିଏ ମାସ ପାଇଁ ବାହାରକୁ ଯାଇପାରିବେ ନାହିଁ-ଯଦିଓ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ସଙ୍ଗରୋଧ ଅବଧି ୧୪ ଦିନ ପାଇଁ ଥିଲା। ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ଭୂତାଣୁରେ ସଂକ୍ରମିତ ହୋଇଥିଲେ।

ଓସମାନାବାଦ ଜିଲ୍ଲାର ପ୍ରଥମ ମାମଲା ହୋଇଥିବାରୁ ତାଙ୍କ ପାଇଁ ସ୍ଥିତି ଆହୁରି ବିଗିଡ଼ିଗଲା। ଏହାଛଡ଼ା ସେ ହରିୟାଣାର ପାନିପତରୁ ତବଲିଗି ଜମାତ ସମାବେଶରେ ଯୋଗ ଦେଇ ଫେରିଥିଲେ।

ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ଓସମାନାବାଦ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଉମର୍ଗା ତାଲୁକାର ସରକାରୀ ଡାକ୍ତରଖାନାରୁ ସେ ଆରୋଗ୍ୟ ଲାଭ କରିସାରିବା ପରେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ପରିବାରକୁ ବାସ୍ତବରେ ଗୃହବନ୍ଦୀ କରି ରଖାଯାଇଥିଲା। “ଏହାର ଅର୍ଥ ଆମକୁ ଚାଷ କରିବାକୁ ମଧ୍ୟ ଦିଆଯାଉନଥିଲା,” ବୋଲି କୁହନ୍ତି ୩୧ ବର୍ଷୀୟ ମହମ୍ମଦ ସଲମାନ (ଛଦ୍ମନାମ)। “ଫସଲ ଅମଳ ପାଇଁ ସମୟ ହୋଇଯାଇଥିଲା ଓ ସେଗୁଡ଼ିକ ନଷ୍ଟ ହେବାକୁ ବସିଥିଲା, କିନ୍ତୁ ମୋ ପରିବାର ଘର ଭିତରେ ବନ୍ଦୀ ହୋଇ ରହିଥିଲେ। କିଛି ଫସଲ ଗୋରୁଗାଈ ନଷ୍ଟ କରିଦେଲେ ଏବଂ ଆଉ କିଛି ଶୁଖିଗଲା। ଆମେ କିଛି ବଞ୍ଚାଇ ପାରିଲୁ ନାହିଁ। ପାଖାପାଖି ୫୦,୦୦୦ ଟଙ୍କାର କ୍ଷତି ହେଲା।”

ସଲମାନ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୪ ତାରିଖରେ ପାନିପତରୁ ଫେରିଥିଲେ- ସେଦିନ ଭାରତରେ କୋଭିଡ-19 ସଂକ୍ରମଣକୁ ପ୍ରତିହତ କରିବା ଲାଗି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଦେଶବ୍ୟାପୀ ସଟଡାଉନ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ। ଏହି ସପ୍ତାହରେ ଦିଲ୍ଲୀ ପ୍ରଶାସନିକ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ତବଲିଗି ଜମାତର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ମର୍କଜ ନିଜାମୁଦ୍ଦିନରେ ୨୦୦୦ ଲୋକ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇଥିବା ଜାଣିବାକୁ ପାଇଥିଲେ। ୧୯୨୬ରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିବା ତବଲିଗି ଜମାତ ହେଉଛି ରାଜଧାନୀର ସବୁଠୁ ପୁରୁଣା ଇସଲାମିକ ସଂଗଠନ। ସେମାନେ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୩ରୁ ୧୫ ତାରିଖ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହେବାକୁ ଥିବା ଧାର୍ମିକ ସମାବେଶରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବା ଲାଗି ଏକତ୍ରିତ ହୋଇଥିଲେ, ଯାହାକି ଭୂତାଣୁ ସଂକ୍ରମଣର ହଟସ୍ପଟ ପାଲଟିଥିଲା। ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପରେ, ଘୃଣା ଅଭିଯାନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯାଇଥିଲା, ଯାହାକି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସମୁଦାୟକୁ ବଦନାମ କରିବା ଲାଗି ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଥିଲା।

ସଲମାନ ଓ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ସେହି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମାବେଶରେ ଯୋଗ ଦେଇନଥିଲେ ସୁଦ୍ଧା କିଛି ଫରକ ପଡ଼ିନଥିଲା। “ଆମ ଗାଁରେ ଲୋକମାନେ ମୋ ପଛରେ ଏଣୁତେଣୁ କହିବାକୁ ଲାଗିଲେ। ମୋ ଠାରେ କୌଣସି ଲକ୍ଷଣ ନଥିଲା। କିନ୍ତୁ ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତ ଆମକୁ ପରୀକ୍ଷା କରାଇନେବାକୁ କହିଲା। ସେମାନେ କୌଣସି ବିପଦ ମୁଣ୍ଡାଇବାକୁ ଚାହୁଁନଥିଲେ। ମୁସଲିମମାନଙ୍କୁ ବଦନାମ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରାଗଲା ଏବଂ ଭାରତରେ କରୋନା ସଂକ୍ରମଣ ବଢ଼ାଇବା ନିମନ୍ତେ ସେମାନଙ୍କୁ ଦାୟୀ କରାଗଲା। ଆମ ଗାଁର ଲୋକମାନେ ମୋ ଆଡ଼କୁ ସନ୍ଦେହ ଦୃଷ୍ଟିରେ ଚାହୁଁଥିଲେ”, ବୋଲି ସେ କହିଥିଲେ ।

ଖୁବଶୀଘ୍ର ସ୍ଥିତି ଆହୁରି ବିଗିଡ଼ିଗଲା। ଏପ୍ରିଲ ୨ ତାରିଖରେ ସଲମାନଙ୍କ ନମୁନା ପରୀକ୍ଷା ରିପୋର୍ଟ ପଜିଟିଭ ଆସିଲା। “ସୌଭାଗ୍ୟବଶତଃ, ମୋ ପରିବାରର ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତଙ୍କ ରିପୋର୍ଟ ନେଗେଟିଭ ଥିଲା।,” ସେ କୁହନ୍ତି । “ପରଦିନ ମୋତେ ଡାକ୍ତରଖାନା ନିଆଗଲା।”

ଯଦିଓ ପୂର୍ବରୁ କ୍ଷତି ହୋଇସାରିଥିଲା। “ଗାଁର ଲୋକମାନେ ଚର୍ଚ୍ଚା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲେ ଯେ ମୋର ପରିବାର ଓସମାନାବାଦକୁ କରୋନା ସଂକ୍ରମଣ ନେଇ ଆସିଛନ୍ତି”, ସେ କୁହନ୍ତି। “ସରପଞ୍ଚ କହିଲେ, ମୋ ପରିବାର ଗୋଟିଏ ମାସ ପାଇଁ ଘରୁ ବାହାରି ପାରିବେ ନାହିଁ। ତେବେ ଭଲ କଥା ହେଉଛି, କିଛି ସଭ୍ୟ ଲୋକ ଥିଲେ, ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ମୋର କିଛି ପଡ଼ୋଶୀ ମଧ୍ୟ ଥିଲେ, ସେମାନେ ମୋ ଘରେ ଖାଦ୍ୟଦ୍ରବ୍ୟ ପହଞ୍ଚାଇ ଦେଉଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ରକ୍ତ ଓ ଝାଳ ବୁହାଇ ଦୀର୍ଘ ଛଅ ମାସ ପରିଶ୍ରମ କରିବା ପରେ ଆମେ କରିଥିବା ରବି ଫସଲକୁ ଆମକୁ ଭୁଲିବାକୁ ପଡ଼ିଲା।”

ଗାଁ ଠାରୁ ତିନି କିମି ଦୂରରେ ସଲମାନଙ୍କର ୪.୫ ଏକର ଚାଷ ଜମି ରହିଛି। ତାଙ୍କ ପରିବାରରେ ସଲମାନ, ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ, ଦୁଇ ପିଲା, ଭାଇ, ଭାଉଜ ଏବଂ ତାଙ୍କ ବାପା-ମା’ଙ୍କୁ ମିଶାଇ ୮ ଜଣ ସଦସ୍ୟ ରହିଛନ୍ତି। ସେମାନେ ଚାଷ ଜମିରେ ଖରିଫ ଋତୁରେ ସୋୟାବିନ ଓ ମୁଗ ଚାଷ କରୁଥିବା ବେଳେ ରବି ଋତୁରେ ଯଅ ଏବଂ ଚଣା ଚାଷ କରିଥାନ୍ତି। “ଆମେ ମଜୁରିଆଙ୍କୁ ଲଗାଇ ଫସଲ ଅମଳ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲୁ, କିନ୍ତୁ କେହି ଆମ ପାଇଁ କାମ କରିବା ଲାଗି ରାଜି ହେଲେ ନାହିଁ”, ସେ କୁହନ୍ତି। “ଆମର ଚାଷ ଜମିରେ ଦୁଇଟି ବୋରୱେଲ ଅଛି ଏବଂ କୂଅ ମଧ୍ୟ ଖୋଳା ହୋଇଛି। ତଥାପି ଫସଲ ଶୁଖିଗଲା କାରଣ କେହି ଆମକୁ ସାହାଯ୍ୟ କଲେ ନାହିଁ।”

ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ୪.୮ ଲକ୍ଷ କରୋନା ଭୂତାଣୁ ମାମଲା ରହିଛି। କିନ୍ତୁ ଲକଡାଉନର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଭୟ ଖୁବ ଅଧିକ ଥିଲା। ଭବିଷ୍ୟତକୁ ନେଇ ଭୟ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିଲା। କମ୍ ସୂଚନା ଥିବାରୁ ଭୟ ଅଧିକ ରହିଥିଲା।

“ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଲକଡାଉନ ବାଧିଥିଲା,” ସଲମାନ କୁହନ୍ତି। “ଚାଷୀ ସେମାନଙ୍କ ଉତ୍ପାଦିତ ଫସଲ ମଣ୍ଡିକୁ ନେଇପାରିଲେ ନାହିଁ। ଆମେ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହେବା କାରଣରୁ ଚିନ୍ତିତ ଥିଲୁ। ଆହୁରି ଭୂତାଣୁ ଯୋଗୁ ସଂକ୍ରମିତ ହେବାର ଭୟ ଘାରୁଥିଲା। ଲାଗୁଥିଲା ଯେମିତି ଆମ ସମାଜ ଏହି ବିପତ୍ତି ପାଇଁ ଦାୟୀ କରିବା ଲାଗି ଜଣେ ଖଳନାୟକକୁ ଖୋଜୁଛି। ଏବଂ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କୁ ଟାର୍ଗେଟ କରାଗଲା।”

ସଲମାନ କୁହନ୍ତି, “ଟିଭି ଚ୍ୟାନେଲଗୁଡ଼ିକ ମୁସଲିମମାନଙ୍କ ନିର୍ଯାତନାକୁ ବଢ଼ାଇବାରେ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କଲେ।” “ଲକଡାଉନ ସମୟରେ ଲୋକମାନେ ନିଷ୍କ୍ରିୟ ହୋଇ ବସି ରହିଥିଲେ,” ସେ କୁହନ୍ତି। “ସେମାନେ ଦିନ ସାରା ସେମାନଙ୍କ ମୋବାଇଲରେ ନ୍ୟୁଜ କ୍ଲିପିଂଗୁଡ଼ିକୁ ବାରମ୍ବାର ଦେଖୁଥିଲେ। ଏବଂ ସେହି ନ୍ୟୁଜ କ୍ଲିପଗୁଡ଼ିକ କେବଳ ମୁସଲିମମାନଙ୍କୁ ଖଳନାୟକ ସଜାଇଥିଲା।”

ଏପରିକି ଏକ ମରାଠୀ ଚ୍ୟାନେଲ ପଜିଟିଭ ଆସିବା ପରେ ସଲମାନଙ୍କ ଫଟୋ ପ୍ରସାରଣ କରି ଦେଇଥିଲା। “ସେହି କ୍ଲିପ ହ୍ୱାଟ୍ସଆପରେ ଭାଇରାଲ ହେବାରେ ଲାଗିଲା”,ସେ କୁହନ୍ତି। “ତାଲୁକାରେ ସମସ୍ତେ ଏହାକୁ ଦେଖିଲେ। ଲୋକମାନେ ମୋ ଆଡ଼କୁ ଭିନ୍ନ ଦୃଷ୍ଟିରେ ଚାହିଁଲେ। ମୋ ପରିବାର ଲଜ୍ଜିତ ହେଲା। ଏହା ବେଶ ଅପମାନଜନକ ଥିଲା।”

ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ସ୍ଥିତି ଭଲ ଥିଲା। ସଲମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଥମ ରୋଗୀ ଭାବେ ଭର୍ତ୍ତି କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଡାକ୍ତରମାନେ ଅଭାବ ଅସୁବିଧା ବୁଝୁଥିଲେ-ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ଅଧିକ ରୋଗୀ ନଥିଲେ। “ମୋର ନିୟମିତ ଚେକଅପ କରାଯାଉଥିଲା,” ସେ କୁହନ୍ତି। “ମୋ ୱାର୍ଡ ବେଶ ସଫାସୁତୁରା ଥିଲା। ୨୦ ଦିନ ପରେ ମୁଁ ଯେତେବେଳେ ଡାକ୍ତରଖାନା ମୋତେ ଛାଡ଼ିଲା, ସେମାନେ ଏକ ଛୋଟିଆ ସମାରୋହ ଆୟୋଜନ କରିଥିଲେ କାରଣ ମୁଁ ସୁସ୍ଥ ହୋଇଥିବା ପ୍ରଥମ ରୋଗୀ ଥିଲି।’’

ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶିଳ୍ପା ଓ ତନୁଜ ବହେଟି କମ୍ ଭାଗ୍ୟଶାଳୀ ଥିଲେ। ଜୁନ ଶେଷ ସପ୍ତାହରେ ସେମାନେ କୋଭିଡ-19 ପଜିଟିଭ ଚିହ୍ନଟ ହେବା ବେଳକୁ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ କୋଭିଡ ସଂକ୍ରମଣ ମାମଲା ୧.୫ ଲକ୍ଷ ଟପିଯାଇଥିଲା। ଭୂତାଣୁ କେବଳ ସହରାଞ୍ଚଳରେ ସୀମିତ ରହିନଥିଲା। ଗ୍ରାମୀଣ ଇଲାକାରେ ଦୁର୍ବଳ ସ୍ଥିତିରେ ଥିବା ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଚାପଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା।

ଓସମାନାବାଦ ଠାରୁ ୨୨୦ କିମି ଦୂର ଜଲନା ସହରବାସିନ୍ଦା ଶିଳ୍ପା ଓ ତନୁଜ ପ୍ରଥମ ଦୁଇ ଦିନ ଜିଲ୍ଲା ସରକାରୀ ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ରହିଥିଲେ ଏବଂ ଏହାପରେ ଗୋଟିଏ ସପ୍ତାହ କ୍ୱାରେଣ୍ଟାଇନ କେନ୍ଦ୍ରରେ ରହିଥିଲେ। ସେମାନଙ୍କୁ ଉଭୟ ସ୍ଥାନକୁ ଯେପରି ଭାବେ ନିଆଗଲା ତାହା ଅସ୍ୱାଭାବିକ ଥିଲା।