ସେ ଏକ ଏମିତି ଦେଶରେ ରହୁଥିଲେ ଯେଉଁଠାରେ ଶ୍ମଶାନଗୁଡ଼ିକ ତରଳୁଥିଲା ଏବଂ ହସ୍ପିଟାଲଗୁଡ଼ିକରେ ଅକ୍ସିଜେନ୍ ସରିଆସୁଥିଲା। ଓଃ ଇସମାଏଲ୍, ସେ କିପରି ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା କରିବାକୁ ସଂଘର୍ଷ କରୁଥିଲେ ! ସେ ଏକ ଏମିତି ଦେଶରେ ରହୁଥିଲେ ଯେଉଁଠାରେ ଡାକ୍ତର ମାନଙ୍କୁ ଜେଲ୍ ଦଣ୍ଡ ଦିଆଯାଇଥିଲା ଏବଂ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ଆତଙ୍କବାଦୀ ଭାବେ ଦେଖାଯାଉଥିଲା । ସ୍ନେହର ନାଜିଆ ଓ ସୋହରାବ…ଓଃ ! ପ୍ରିୟ ଏଲେନ୍…ଏବେ ସେ ସେମାନଙ୍କୁ କେମିତି ଖାଇବାକୁ ଦେବ ? ସେ ଏକ ଏମିତି ଦେଶରେ ରହୁଥିଲେ ଯେଉଁଠାରେ ମଣିଷମାନେ ମୂଲ୍ୟହୀନ ଓ ଗାଈମାନେ ପବିତ୍ର । ସ୍ଵାମୀଙ୍କର ଔଷଧ ପାଇଁ ତାଙ୍କର ଥିବା ଛୋଟିଆ ଜମି ଖଣ୍ଡକ ବିକ୍ରି ହୋଇଯାଇଥିବା ବେଳେ, ସେ ଏବେ କେଉଁଠାରେ ଆଶ୍ରୟ ନେବେ ?
ସେ ଏକ ଏମିତି ଦେଶରେ ରହୁଥିଲେ ଯେଉଁଠାରେ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି, ଶୌଚାଳୟ ଓ ନକଲି ନାଗରିକତ୍ଵର ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଅତ୍ୟାଚାରକୁ ବୈଧ କରିବାକୁ ଯଥେଷ୍ଟ ଥିଲା । ଏମିତିକି ଯଦି ସେ କବରସ୍ତାନରେ ଅନ୍ତହୀନ ଧାଡ଼ିରୁ ରକ୍ଷା ପାଇଯାଆନ୍ତି, ତେବେ କବର ଖୋଳାଳିଙ୍କୁ କ’ଣ ଦେବେ ? ସେ ଏକ ଏମିତି ଦେଶରେ ରହୁଥିଲେ ଯେଉଁଠାରେ ତାମ୍ସା କରୁଥିବା ବାବୁ ଏବଂ ବିବିମାନେ ମନ୍ତବ୍ୟ ଓ କାପୁସିନୋ ବାବଦରେ ଅନ୍ତହୀନ ଭାବେ ତର୍କ କରୁଥିଲେ ଯେ ବ୍ୟବସ୍ଥା କ’ଣ ଭୁଶୁଡ଼ି ପଡୁଛି ନା ଏଥିରେ ଦୁର୍ନୀତି କରାଯାଇଥିଲା ।
ସୋହରାବ ଶାନ୍ତ ହେଉନଥିଲା । ନାଜିଆ ପଥର ପାଲଟି ଯାଇଥିଲା । ଏଲେନ୍ ନିଜ ମା’ଙ୍କର ଓଢ଼ଣୀକୁ ହାତରେ ଗୁଡ଼ାଉଥିଲା । ଆମ୍ବୁଲାନ୍ସ ବାଲା ଆଉ ଅଧିକ ୨ ହଜାର ଟଙ୍କା ମାଗୁଥିଲା । ପଡ଼ୋଶୀ ତାଙ୍କୁ ସ୍ଵାମୀଙ୍କ ଶବ ନ ଛୁଇଁବାକୁ ଚେତାଇ ଦେଉଥିଲେ । କାଲି ରାତିରେ କେହି ତାଙ୍କ ଦ୍ଵାରରେ ‘କଟୱା ସାଲା’ ଶବ୍ଦ ଲେଖି ଦେଇଥିଲା । ଲୋକମାନେ ଦ୍ଵିତୀୟ ଲକ୍ଡାଉନ୍ ସମ୍ପର୍କରେ କଥା ହେଉଥିଲେ ।
କାଲି ରାସନ ଡିଲର ୫୦ ବ୍ୟାଗ୍ ଚାଉଳ ମହଜୁଦ ରଖିବା ନେଇ ଧରାପଡ଼ିଥିଲା । ସୋହରାବ ବେହୋଶ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ନାଜିଆ ନିଜ ବାପାଙ୍କ କଫନର ଶେଷ ଭାଗକୁ ଏତେ ଜୋରରେ ଧରିଥିଲା ଯେ ତା’ର ଅଙ୍ଗୁଳିରୁ ରକ୍ତ ବାହାରିଲା । ଧଳା କଫନରେ ଗୁଡ଼ାଇ ହୋଇଥିବା ବାପାଙ୍କୁ ଗାଢ଼ ଲାଲ୍ ରଙ୍ଗର ପାଞ୍ଚ ଟୋପା ରକ୍ତରେ ସେ ଅନ୍ତିମ ବିଦାୟ ଦେଲା । ଏଲେନ୍ ଶୋଇ ପଡ଼ିଥିଲା । ସେ ଏମିତି ଏକ ଦେଶରେ ରହୁଥିଲା ଯେଉଁଠି ରେଲୱେରୁ ନେଇ ଟିକା ଯାଏଁ, ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କଠାରୁ ନେଇ ଛୋଟ ଶିଶୁଙ୍କ ଯାଏଁ ସବୁ କିଛି ଅଧିକ ନିଲାମ ଡାକୁଥିବା ଲୋକକୁ ବିକ୍ରି ହୋଇସାରିଥିଲା ।
ସେ ନିଜର ଜମି ହରାଇ ସାରିଥିଲା, ତଥାପି ଫୋଲିଡୋଲର ଗୋଟିଏ ବୋତଲ ସେହି ଛାଉଣି ତଳେ ଥିଲା ଯେଉଁଠାରେ ଇସମାଇଲ୍ ନିଜର ଧଳା ରଙ୍ଗର ଚମକୁଥିବା ଜୁବ୍ବା ରଖୁଥିଲା । ସେ ଗାଁର ମୁଇଜ୍ଜିନ୍ ଥିଲା । ସେ ନିଜର ମା’, ଭାଇ ଓ ସ୍ଵାମୀଙ୍କୁ ଜଣକ ପରେ ଜଣେ ଏହି ନୂଆ ରୋଗରେ ହରାଇଥିଲା । ତଥାପି ତାଙ୍କର ୩ଟି ପିଲା ତାଙ୍କ ଜୀବନର ମିହ ରବ ଏବଂ କିବ୍ଲା ଭଳି ଥିଲେ । ନାଜିଆ ୯ ବର୍ଷର ଓ ସୋହରାବ ୧୩ ଏବଂ ଏଲେନ୍ ୬ ମାସର ହୋଇଥିଲା । ସବୁକିଛି ପରେ ତାଙ୍କର ପସନ୍ଦ ଅତି ସରଳ ଥିଲା।
![Look my son, there’s a heart in the moon —
With a million holes all soft mehroon.](/media/images/02-JB__LJ-Five_drops_of_crimsonfarewell_to.max-1400x1120.jpg)
ହେ ମୋର
ପୁଅ, ଦେଖ ଚନ୍ଦ୍ରରେ ଗୋଟିଏ ହୃଦୟ ଅଛି
–
ଏକ ଲକ୍ଷ
ଛିଦ୍ର ସହ ସବୁ ନରମ ମେହରୁନ।
![](/media/images/03-JB__LJ-Five_drops_of_crimsonfarewell_to.max-1400x1120_p2uRt3q.jpg)
ଧୁଳି ଏକ ଆସର,
ଧୁଳି
ଏକ ଆହା,
ଧୁଳି
ଜଣେ ଚାଷୀର ଲାଲ୍ ସଂଗୀତ।
![Hush my darling, learn to be brave —
Sleep like a furnace, sing like a grave.](/media/images/04-JB__LJ-Five_drops_of_crimsonfarewell_to.max-1400x1120.jpg)
ହେ ମୋର ପ୍ରିୟ, ସାହସୀ
ହେବା ଶିଖ-
ଗୋଟିଏ
ଭାଟି ଭଳି ଶୁଅ, କବର ଭଳି ଗୀତ ଗାଅ।
![This land is a cinder,
Thirsty cylinder,
Trapped like a mirror in the dream of a shard —
We are but a number,
Hungry November,
Black like a rose or a carrion bird.](/media/images/05-JB__LJ-Five_drops_of_crimsonfarewell_to.max-1400x1120.jpg)
ଏହି ଭୂମି ଏକ ଅଙ୍ଗାର,
ଶୋଷିଲା
ସିଲିଣ୍ଡର,
ଗୋଟିଏ
ଠିକରାର ସ୍ଵପ୍ନରେ ଆଇନା ଭଳି ଫସିଲା
ଆମେ କେବଳ
ଏକ ସଂଖ୍ୟା,
ଭୋକିଲା
ନଭେମ୍ବର
ଗୋଲାପ
ବା କାରିୟନ ପକ୍ଷୀ ଭଳି କଳା।
![God is a vaccine,
God is a pill,
God is a graveyard’s unpaid bill.](/media/images/06-JB__LJ-Five_drops_of_crimsonfarewell_to.max-1400x1120.jpg)
ଈଶ୍ଵର
ଏକ ଟିକା,
ଈଶ୍ଵର
ଏକ ବଟିକା,
ଈଶ୍ଵର
କବରସ୍ତାନର ଏକ ବକେୟା ବିଲ୍।
![Ballad of a bread,
Or a sky in a scar-tissue
marching ahead.](/media/images/07-JB__LJ-Five_drops_of_crimsonfarewell_to.max-1400x1120.jpg)
ଗୋଟିଏ ରୁଟିର ଗୀତ,
ବା
କ୍ଷତ ଚିହ୍ନ ଭିତରେ ଏକ ଆକାଶ
ଆଗକୁ
ବଢ଼ିଚାଲ ।
![Red is a nusrat,
Red is a tomb,
Red is a labourer’s cellophane womb.](/media/images/08-JB__LJ-Five_drops_of_crimsonfarewell_to.max-1400x1120.jpg)
ଲାଲ୍
ଏକ
ମୂଷା,
ଲାଲ୍
ଏକ ଚଉତରା
ଲାଲ୍
ଜଣେ
ଶ୍ରମିକର ସେଲୋଫେନ୍ ଗର୍ଭ ।
![](/media/images/01-JB__LJ-Five_drops_of_crimsonfarewell_to.max-1400x1120.jpg)
ଜଣେ ଗରିବ ଲୋକର ବାଦଲରେ ତସଲିମ ତସଲିମ-
ସାନିଟାରୀ
କଫନ ଭଳି ଗୋଟିଏ ପିନ୍, ତହସିନ ପକାଅ ।
![Death is a ghoomāra, hush baby hush!
Look to the flames, how silhouettes blush](/media/images/10-JB__LJ-Five_drops_of_crimsonfarewell_to.max-1400x1120.jpg)
ମୃତ୍ୟୁ ଏକ ଘୁମର, ଚୁପ୍
ରୁହ ବେବି!
ନିଆଁର
ଶିଖାକୁ ଦେଖ, କେମିତି ଛାୟା ଲାଜେଇ ଯାଏ ।
**********
ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ
ଫୋଲିଡୋଲ
:
କୀଟନାଶକ
କଫନ
:
ଅନ୍ତିମ ସଂସ୍କାର ପୋଷାକ
ଜୁବ୍ବା :
ଏକ
ଲମ୍ବା ଢିଲା ବାହ୍ୟ ପୋଷାକ, ଯେଉଁଥିରେ
ଚଉଡ଼ା ହାତ ଥିବ, ଏକ ପ୍ରକାରର ବହୁତ ଢିଲା କୁର୍ତ୍ତା
ମୁଇଜ୍ଜିନ୍
:
ଜଣେ ଯିଏ
ମସଜିଦରେ ପ୍ରାର୍ଥନା ପାଇଁ ଡାକନ୍ତି
ନୂଆ ରୋଗ
:
ନୂଆ ଅସୁସ୍ଥତା/ ନୂଆ ରୋଗ
ମିହ ରବ
:
ଏକ
ମସଜିଦରେ ଥିବା ଅର୍ଦ୍ଧ ଗୋଲାକାର ଆକୃତି ଯାହା କିବ୍ଲାକୁ ଦର୍ଶାଏ
କିବ୍ଲା
:
କାବ୍ବା
ଆଡ଼କୁ ଦିଗ
ମେହରୁନ
:
ଖଇରିଆ
ରଙ୍ଗ
ମେହଫିଲ୍
:
ଉତ୍ସବ
ସମାବେଶ
ନୁସର ଅତ
:
ବିଜୟ,
ସହଯୋଗ, ସୁରକ୍ଷା
ତସଲିମ
:
ସମର୍ପଣ,
ଅଭିଭାଦନ
ତହସିନ
:
ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟକରଣ କରିବା,
ସମ୍ପନ୍ନ କରିବା
ଘୁମର
:
ପାରମ୍ପରିକ ରାଜସ୍ଥାନୀ
ଲୋକନୃତ୍ୟ
ଅନୁବାଦ: ଓଡ଼ିଶାଲାଇଭ୍