ତାମିଲନାଡୁରେ ମିଳିମିଳା, ପ୍ଲେଗ୍‌ ଓ ମହାମାରୀର ସ୍ମୃତି

ପାଖ ଗ୍ରାମର ମହିଳାମାନେ ହିଁ ସେମାନଙ୍କ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ପ୍ରିୟ ନେତାଙ୍କୁ ଯୁଦ୍ଧଭୂମିରେ ପାଇଥିଲେ । ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କ ପରିବାରର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଖୋଜିବାକୁ ସେଠାକୁ ଆସିଥିଲେ ।  ବଦଳରେ ସେମାନେ ଗମ୍ଭୀର ଭାବେ ଆଘାତ ପ୍ରାପ୍ତ ଓ ରକ୍ତସ୍ରାବ ହେଉଥିବା ଅବସ୍ଥାରେ ସେମାନଙ୍କ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ନେତା ଉମାଇଦୁରାଇଙ୍କୁ ପାଇଥିଲେ, ଯିଏ ସେତେବେଳ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜୀବିତ ଥିଲେ । ସେମାନେ ତାଙ୍କୁ ସଯତ୍ନ ସେଠାରୁ ଉଠାଇ ଆଣିଲେ ଓ ତିନି ମାଇଲ୍‌ ଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ ତାଙ୍କ ଗ୍ରାମକୁ ନେଇଗଲେ ।

ଠିକ୍‌ ଏହା ପରେ ସୈନିକମାନେ ସେଠାରେ ଦେଖାଗଲେ, ଯେଉଁମାନେ ‘ୱାଣ୍ଟେଡ୍‌’ ଉମାଇଦୁରାଇଙ୍କ ସନ୍ଧାନରେ ସେଠାକୁ ଆସିଥିଲେ । କାଳ ବିଳମ୍ବ ନକରି ମହିଳାମାନେ ତାଙ୍କୁ ଏକ ଧଳା କପଡାରେ ଘୋଡାଇ ଦେଇ ବିଳାପ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ, ଜୋର୍‌ରେ ଚିତ୍କାର କରି ବାହୁନି ବାହୁନି କାନ୍ଦିଲେ ଓ ବସନ୍ତ ଯୋଗୁ ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଛି ବୋଲି ସେମାନଙ୍କୁ କହିଲେ । ଏହା ଶୁଣି ସୈନ୍ୟ ବାହିନୀ ନିଜ ଜୀବନ ବଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ପ୍ରାଣ ବିକଳରେ ସେଠାରୁ ଦୌଡି ପଳାଇଲେ, ଯେତେବେଳେ କି ଉମାଦୁରାଇଙ୍କ ସମେତ ସେଠାରେ ଥିବା ଅନେକ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନ ରକ୍ଷା ହୋଇପାରିଲା ।

ଏହା ଏକ ମହାନ କାହାଣୀ ଓ ଏକ ସତ୍ୟ ଘଟଣା । ପ୍ରାୟ ୨୦୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ତାମିଲନାଡୁରେ ଏହା ଘଟିଥିଲା । ୧୯ଶହ ଶତାବ୍ଦୀର ଆରମ୍ଭ କାଳରେ ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଲିଖିତ ଯୁଦ୍ଧ ବିବରଣୀରେ ଏହାର ସ୍ପଷ୍ଟ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି । ଆଉ ଏବେ  ବିଖ୍ୟାତ ଲେଖକ ଚୋ ଧର୍ମନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ତାଙ୍କର ଉଚ୍ଚକୋଟୀର ସୁନ୍ଦର ତାମିଲରେ ଏହାକୁ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ଯାହା ଏହାକୁ ଆହୁରି ସମୃଦ୍ଧ କରିଛି । କୋଭିଡ୍‌- ୧୯ ଜନିତ ବର୍ତ୍ତମାନର ଅନୁଭୂତି, ଭୟ ଓ ଆତଙ୍କ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଏହାକୁ ସ୍ଥାନିତ କରିବା ଦ୍ୱାରା ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟର ଭୟାବହତା ଓ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ଅଧିକ ଦର୍ଶାଯାଇଛି । ଆଉ ଏହା ଆମକୁ ଆମ ଗ୍ରାମଗୁଡିକ କିଭଳି ଭାବେ ଶହ ଶହ ବର୍ଷ ଧରି ବିଭିନ୍ନ ଭୂତାଣୁ, ପ୍ଲେଗ୍‌ ଓ ମହାମାରୀର ମୁକାବିଲା କରି ଆସିଛନ୍ତି ତାହାର ଏକ ଅମୂଲ୍ୟ ମୁଖ ପ୍ରଚାରିତ ଇତିହାସ ବିଷୟରେ ଧାରଣା ଦେଉଛି ।

“ଉମାଇଦୁରାଇ ବିଖ୍ୟାତ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ବୀରାପାଣ୍ଡିଆ କଟ୍ଟାବୋମ୍ମାନଙ୍କ ଭାଇ ଥିଲେ, ଯିଏ ପଞ୍ଚାଳମ୍‌କୁରୁଚି [ଦକ୍ଷିଣ ତାମିଲନାଡୁ଼]ର ପୋଲିଗର୍‌ [ମୁଖିଆ] ମଧ୍ୟ ଥିଲେ,” ବୋଲି ଧର୍ମନ୍‌ କୁହନ୍ତି । “ମୁକ ଓ ବଧିର ଉମାଦୁରାଇ ଉମି [ସ୍ଥାନୀୟ ଭାଷାରେ] ଓ ଡମ୍ବି [ ବ୍ରିଟିଶ୍‌ଙ୍କ ଦ୍ୱାରା] ନାମରେ ମଧ୍ୟ ପରିଚିତ । ତାଙ୍କ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକମାନେ ତାଙ୍କର ପୂଜା କରୁଥିଲେ ଓ ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନି ତାଙ୍କୁ ଚାରିଆଡେ ଖୋଜୁଥିଲେ, ଯେଉଁମାନେ ଏହି ‘କୁଖ୍ୟାତ ଓ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ନେତାଙ୍କୁ ଧ୍ୱଂସ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ ।  “ଆପଣ ଏହି ସବୁ ବିଷୟରେ କଲୋନେଲ ଜେମ୍‌ସ ୱେଲ୍ସଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ମିଲିଟାରୀ ରେମିନିସେନ୍ସ ,” ରେ ପଢିପାରିବେ ବୋଲି ଧର୍ମନ୍‌ କୁହନ୍ତି ।

ପଞ୍ଚାଳମ୍‌କୁରୁଚିର ଐତିହାସିକ ଯୁଦ୍ଧ ୧୭୯୯ରେ  ତାମିଲନାଡୁର ଥୋଥୁକୁଡି ଜିଲ୍ଲା ଅନ୍ତର୍ଗତ କୋଭିଲପଟ୍ଟି ଟାଉନ୍‌ରେ ଅବସ୍ଥିତ ଧର୍ମନ୍‌ଙ୍କ ଘର ଠାରୁ ପ୍ରାୟ ୫୦କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ ହୋଇଥିଲା । ବ୍ରିଟିଶ କଲୋନେଲ୍‌ ୱେଲ୍ସ ଯିଏ ତାଙ୍କ ବିବରଣୀରେ ଉମାଇଦୁରାଇଙ୍କ ମହିଳା ରକ୍ଷାକର୍ତ୍ତାମାନଙ୍କୁ “ଘୃଣ୍ୟ ଓ ପ୍ରତୀୟମାନ ହେଉଥିବା ଅଳ୍ପ ବୁଦ୍ଧି ସମ୍ପନ୍ନ ଜନ୍ତୁ’ ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିବା ବେଳେ “ଧର୍ମନ୍‌ କିନ୍ତୁ ଗ୍ରାମବାସୀଙ୍କର ଏହି ଦେଶୀୟ ଜ୍ଞାନ ଓ ଉମାଇଦୁରାଇଙ୍କୁ ଯେଉଁମାନେ ଯୁଦ୍ଧଭୂମିରୁ ଘରକୁ ନେଇଯାଇଥିଲେ ସେମାନଙ୍କ ପରାକ୍ରମର ଶତ ପ୍ରଶଂସା କରନ୍ତି । ଧର୍ମନ୍‌ ପଚାରନ୍ତି ଯେ, “ମତେ କୁହ,’’ “ତାଙ୍କୁ ପୋଲିସ୍‌ ଚାରିଆଡେ ଖୋଜୁଛି, ପୋଲିସ୍‌ ସେମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଅନୁଧାବନ କରିପାରେ ତଥା ସେମାନଙ୍କ ଘର ନଷ୍ଟ କରାଯାଇ ପାରିବ,” ଏସବୁ ଜାଣି ମଧ୍ୟ କ’ଣ ଏହି ସାହାସୀ ମହିଳାମାନେ ଏପରି କରିନାହାନ୍ତି କି’’?

କୋଭିଳାପଟ୍ଟିରେ ମୋର ଧର୍ମନ୍‌ଙ୍କ ସହିତ ଦେଖା ହୋଇଥିଲା । କୋଭିଳାପଟ୍ଟି ହେଉଛି ସେହି ଟାଉନ୍‌ ଯାହା ଏଠାର ପ୍ରସିଦ୍ଧ କଡଲାମିଟ୍ଟାଇ, ଏକ ଚିନାବାଦାମ୍‌ ଚକଲେଟ୍‌, କୁ ୨୦୧୫ରେ ଜିଆଇ [ଭୌଗଳିକ ସଂକେତ] ଟ୍ୟାଗ୍‌ ମିଳିବା ପରେ ଚର୍ଚ୍ଚାରେ ରହିଛି । ତାଙ୍କ ମତରେ, ଯେପରି ସେ ସେହି ସମୟରେ ଦୃଢତାର ସହିତ କହିଥିଲେ, “ ଦଳିତ ଲେଖା ବୋଲି କିଛି ନାହିଁ । ମୁଁ ଦଳିତ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥାଇପାରେ, ହେଲେ ମୁଁ ମୋର ଲେଖାକୁ ଅନ୍ୟଠାରୁ ଅଲଗା ଭାବୁନାହିଁ ।’’ ନିକଟ ଅତୀତରେ ଆମେ ଫୋନ୍‌ରେ କଥା ହୋଇଥିଲୁ । “ମୋର ଦୈନିକ ଦିନଚର୍ଯ୍ୟାରେ ବିଶେଷ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇନାହିଁ [ତାଲାବନ୍ଦ ଯୋଗୁ], ସେ ମୃଦୁ ହସି କହିଲେ ।’’ ନିଃସଙ୍ଗତା ମୋ ଜୀବନର ଏକ ଅଂଗ । ମୁଁ ଦିନର ପ୍ରଥମ ଅର୍ଦ୍ଧ ଭାଗରେ ଲେଖେ ଓ ଦ୍ୱିପହର ସମୟ କାନ୍‌ମାଇ [ ପୋଖରୀ] ପାଖରେ ବସି ମାଛ ଧରି ସମୟ ବିତାଏ ।

“କୋଭିଡ୍‌ ସଙ୍କଟ ହେଉଛି ଏକ ‘ଇଡିୟାପ୍ପା ସିକ୍କଲ’ [ ଚାଉଳ ସୂତାର ଅଡୁଆ ବିଣ୍ଡା ଯେଉଁଥିରେ ଇଡିୟାପ୍ପମ୍‌ ବା ହୋପ୍ପର୍‌ସ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥାଏ] । ଗରିବମାନେ ଦୁଃଖରେ ଅଛନ୍ତି, ଆମେ ସେମାନଙ୍କୁ କିଭଳି ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରିବା? ବାତ୍ୟା ଓ ଭୂମିକମ୍ପର ମୁକାବିଲା କିଭଳି କରାଯିବ ତାହା ଆମକୁ ଜଣା । ହେଲେ, ପରସ୍ପର ସହିତ ଉତ୍ତମ ଭାବେ ଯୋଡି ହୋଇ ରହିଥିବା ବିଶ୍ୱ ଯେଉଁଠାରେ ଆମେ ଗୋଟିଏ ଦିନରେ ପୃଥିବୀର ଅଧାରୁ ଅଧିକ ଅଂଶ ଯାତ୍ରା କରିପାରୁଛେ –  ବୋଧହୁଏ ଭୂତାଣୁଟି ମଧ୍ୟ ଏହି ପ୍ରକାରେ ଯାତ୍ରା କରିଥିବ - ସେଠାରେ ଆମେ ଏକ ଅଦୃଶ୍ୟ ଶତ୍ରୁର ମୁକାବିଲା କରିବାକୁ ସଂଘର୍ଷ କରୁଛେ।’’

ଐତିହାସିକ, ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଦେଖିଲେ ଏଠାରେ ଥିବା ଗ୍ରାମଗୁଡିକ ଏକାଧିକ ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗର ସମ୍ମୁଖିନ ହୋଇଛନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କିଛି କୋଭିଡ୍‌- ୧୯ ପରି ମାରାତ୍ମକ ମଧ୍ୟ । ଯେପରିକି ‘ପେରିୟା ଅମ୍ମାଇ’ ଯାହା ହେଉଛି ବସନ୍ତ ରୋଗର ତାମିଲନାମ ବର୍ତ୍ତମାନ ଯାହାର ମୂଳୋତ୍ପାଟନ ହୋଇଯାଇଛି । ଏହି ରୋଗରେ ସଂକ୍ରମିତ ବ୍ୟକ୍ତିର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଶରୀରରେ ଛୋଟ ଛୋଟ କୋଳି ଆକାରର ଫୋଟକା ହୋଇଯାଏ, ଯାହା ଶରୀରରେ ମୁଣ୍ଡ ଠାରୁ ପାଦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଫଳିଯାଏ ଓ ବେଳେବେଳେ ଆଖି ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଉଠିଯାଏ । ଏହା ଯୋଗୁଁ ଆକ୍ରାନ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତି ସହଜରେ ଅନ୍ଧ, ବିକଳାଙ୍ଗ ହୋଇଯାଏ, ଏପରିକି ମୃତ୍ୟୁ ମଧ୍ୟ ହୋଇଯାଏ । ଏପରି ଏକ ରୋଗ ବିଷୟରେ ଜାଣିବା ପରେ ପଦାତିକ ବ୍ରିଟିଶ୍‌ ସେନା ଭୟଭୀତ ହୋଇ ସେହି ସ୍ଥାନ ଛାଡି ଚାଲିଯିବା କ’ଣ କୌଣସି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ କଥା ଅଟେ? ହଇଜା ଓ ପ୍ଲେଗ୍‌ ମଧ୍ୟ ଏହିପରି ଭୟଙ୍କର ରୋଗ ଅଟେ ଯେଉଁଥିରେ ମୃତ୍ୟୁହାର ଅଧିକ ଅଟେ ।

“ମିଳିତ ଭାବେ ‘ଓଟ୍ଟୁୱାର – ଓଟ୍ଟି ନୋଇ’ ବୋଲି କୁହାଯାଉଥିବା ଏହି ତିନି ରୋଗ [ବସନ୍ତ, ହଇଜା ଓ ପ୍ଲେଗ୍‌] – ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗ ଅଟେ ଯାହା ସ୍ପର୍ଶ, ମିଳାମିଶା ଓ ପ୍ରଦୂଷଣ କାରଣରୁ ବ୍ୟାପିଥାଏ । ଆମର ପୂର୍ବପୁରୁଷଙ୍କ ପାଖରେ କୌଣସି ପ୍ରତିଷେଧକ ଟୀକା ବା ଔଷଧ ନଥିଲା । ଏକମାତ୍ର ଉପଚାର ଯାହା ଉପଲବ୍ଧ ହେଉଥିବା ତାହା ହେଉଛି ‘ନିମ’ । ଏହା ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଜୀବାଣୁନାଶକ ହୋଇଥିବାରୁ ସେମାନେ କଅଁଳିଆ ନିମ ପତ୍ର ସଂଗ୍ରହ କରନ୍ତି, ସେଗୁଡିକୁ ବାଟି ଏକ ଲେପ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତି ଓ ଫୋଟକା ଉପରେ ଏହାକୁ ଭଲ ଭାବେ ବୋଳି ଦିଅନ୍ତି । ବସନ୍ତ ହୋଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ସବୁଜ ରଙ୍ଗର ଦେଖାଯଆନ୍ତି’’।

“ ପୁରୁଣା ରୋଗଗୁଡିକର ପ୍ରତିରୋଧ କରିବା ପାଇଁ ଯେଉଁ ସଙ୍ଗରୋଧ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗ୍ରହଣ କରାଯାଉଥିଲା ତାହା କଡ଼ାକଡ଼ି ପାଳନ କରାଯାଉଥିଲା । ଯେଉଁ ଘରେ ସଂକ୍ରମିତ ବ୍ୟକ୍ତି ରହୁଥିଲେ, ସେହି ଘରର କବାଟରେ ନିମ ଡାଳ ଝୁଲା ଯାଉଥିଲା ଓ ଏହା ପଥିକମାନଙ୍କୁ ରୋଗ ବିଷୟରେ ସୂଚୀତ କରୁଥିଲା । ଯେତେବେଳେ ଏହା ଚାରିଆଡେ ବ୍ୟାପି ଯାଉଥିଲା, ସେତେବେଳେ ନିମକୁ ପାଳ ସହାୟତାରେ ପରସ୍ପର ସହିତ ମିଶାଇ ଗୁନ୍ଥା ଯାଉଥିବା ଓ ଭିତରେ ରୋଗର ପ୍ରକୋପ ବଢୁଥିବା ବିଷୟରେ ଆଗନ୍ତୁକ ଓ ବିକାଳିମାନଙ୍କୁ  ସତର୍କ କରିବା ପାଇଁ ଗ୍ରାମର ପ୍ରବେଶ ପଥରେ ଝୁଲାଇ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ଦୃଶ୍ୟମାନ ଏହି ସଙ୍କେତକୁ ଦେଖି ସେମାନେ ସବୁବେଳେ ସେଠାରୁ ଚାଲିଯାଉଥିଲେ ।

ସେ ସମୟରେ ଲୋକମାନେ ସ୍ୱୟଂସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲେ ଯାହା ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବରଦାନ ସଦୃଶ ଥିଲା, ବୋଲି ଧର୍ମନ କୁହନ୍ତି । “ପ୍ରତ୍ୟେକ ଘରେ କ୍ଷୀର ଓ ଦହି ପାଇଁ ନିଜସ୍ୱ ଯୋଗାଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଥିଲା । ଯଦି କାହର ସରିଯାଉଥିଲା, ତାହାହେଲେ ପଡିଶାଘର ଲୋକ ତୁମ ଘର ସାମନାରେ ଆଣି ରଖି ଦିଅନ୍ତି ଓ ଏହା ତୁମେ ନେଇ ପାରିବ । ଅଧିକାଂଶ ଲୋକ କୃଷକ ଅଟନ୍ତି ଓ ପନିପରିବା ଚାଷ କରନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କ ପାଖରେ ସବୁବେଳେ ଚାଉଳ, ଡାଲିର ଭଣ୍ଡାର ରହିଥାଏ । ଲାଉ, କଖାରୁ, ଜହ୍ନି, ସାପୁଆ ପୋଟଳ – ତାହା ଆମକୁ ଆମ ଜମିରୁ ମିଳି ଯାଉଥିଲା । ଅଧିକନ୍ତୁ, ଏହା ଆମେ ତୁମେ କରୁଥିବା ଆଜିର ନଗଦ କାରବାର ଭଳି ନୁହେଁ – ଅଧିକାଂଶ ନେଣ ଓ ଦେଣ ପଣ୍ୟ ବିନିମୟ ଦ୍ୱାରା ହେଉଥିଲା । ଯଦି ତୁମ ପାଖରେ ଲାଲ ମରିଚ ନାହିଁ, ତାହାହେଲେ ତୁମେ ଏହାକୁ କିଛି ଧନିଆ ବୀଜ ବିନିମୟରେ ପାଇପାରିବ ।

ଧର୍ମନ୍‌ କୁହନ୍ତି ଯେ ବସନ୍ତ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁରେ ହେଉଥିବା ଏକ ରୋଗ, ଯାହା ଅସ୍ୱସ୍ଥିକର ଉତ୍ତପ୍ତ ମାସଗୁଡିକରେ ବ୍ୟାପିଥାଏ । ହଇଜା ଓ ପ୍ଲେଗ୍‌ ପ୍ରାୟତଃ ବର୍ଷା ଋତୁରେ ହୋଇଥାଏ । ଆଉ ସମସ୍ତେ ଦାଉ ସାଧନ୍ତି । “ ମୋର ଜେଜେବାପା ମତେ ସେହି ସମୟର ଏକ କାହାଣୀ କହିଥିଲେ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଯିଏ ଏହି ସଂକ୍ରମଣ ଯୋଗୁଁ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରିଥିବା ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଶ୍ମଶାନକୁ ନେଇଥିଲେ ସେ ଗ୍ରାମକୁ ଫେରିବା ପରେ ଅନ୍ୟ ଦୁଇଜଣଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇ ଯାଇଥିବା ଜାଣିବାକୁ ପାଇଲେ । ଏକ ପଲ୍ଲୀରେ ସମସ୍ତଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସୁସମ୍ପର୍କ ରହିଥିବାରୁ ସେମାନେ ସେଗୁଡିକୁ ବୋହି ଶ୍ମଶାନକୁ ନେବାକୁ ମନା କରିପାରିଲେ ନାହିଁ । ଆଉ ଏହିପରି ଭାବେ କୌଣସି ସୁରକ୍ଷା ପୋଷାକ ନଥାଇ ମଧ୍ୟ ସେମାନେ ଶବଗୁଡିକୁ କାନ୍ଧେଇ ପୁଣି ସେହି ଶ୍ମଶାନକୁ ଫେରିଲେ’’।

ତାହା ନିଶ୍ଚିତଭାବେ ବର୍ତ୍ତମାନର  କୋଭିଡ୍‌- ୧୯ ସମୟର ନ୍ୟୁଜ୍‌ ରିପୋର୍ଟ ଠାରୁ ଭିନ୍ନ ଅଟେ ଯାହା ଆମକୁ ନିନ୍ଦାରୋପ କରାଯିବା, ଭଡ଼ା ଘରେ ରହୁଥିବା ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କର୍ମୀମାନଙ୍କୁ ଘରୁ ଉଠାଇଦେବା, ସମ୍ପର୍କୀୟମାନେ କୋଭିଡ୍‌- ୧୯ ପୀଡିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ  ମରଶରୀରକୁ ଗ୍ରହଣ ନକରିବା ଓ ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ସ୍ଥାନରେ ସେମାନଙ୍କ ଶବ ପୋତିବାକୁ ନାଗରିକମାନେ ବିରୋଧ କରିବା ଆଦି ଅନେକ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ଧର୍ମନ୍‌ ତାଙ୍କ ଜିଲ୍ଲାର ଏପରି ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ବିଷୟରେ କୁହନ୍ତି ଯିଏ ମୁମ୍ବାଇରୁ ଆସିଥିବା ତାଙ୍କ ଭାଇଙ୍କୁ ଘର ଛାଡ଼ିବାକୁ କହିଥିଲେ । କାରଣ ? ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ମେଟ୍ରୋ ଅଞ୍ଚଳରେ ସଂକ୍ରମଣ ହାର ବହୁତ ଅଧିକ ରହିଛି ଓ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକମାନେ କୌଣସି ବିପଦରେ ପଡିବାକୁ ଚାହୁଁନାହାନ୍ତି ।

“ଏହା କ’ଣ ଆମ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ଅବକ୍ଷୟ ନୁହେଁ କି, ଏପରିକି ଆମ ମାନବିକତାର?” ବୋଲି ଧର୍ମନ ପଚାରନ୍ତି । “ ଏହାକୁ ଅତୀତ ସହିତ ତୁଳନା କରନ୍ତୁ: କ’ଣ ସେହି ସାହାସୀ ମହିଳାମାନେ ନିଜ ଜୀବନ ଚାଲିଯିବା ଭୟରେ ଉମାଇଦୁରାଇଙ୍କୁ ସେଠାରେ ଛାଡ଼ି ଆସିଗଲେ ନା ବୀରତା ସହିତ ତାଙ୍କ ଜୀବନ ବଞ୍ଚାଇଲେ?”

ପ୍ରସଙ୍ଗ କ୍ରମେ ଉମାଇଦୁରାଇ, ଯେପରି କଲୋନେଲ୍‌ ୱେଲ୍‌ସ ତାଙ୍କ ବିଷୟରେ ଲେଖିଛନ୍ତି “ ଡୁମ୍‌ଡ ଟୁ ଗ୍ରେଭ୍‌ ଏ ଗାଲ୍ଲୋସ୍‌ ” ଓ ତାଙ୍କ ଭାଇ କଟ୍ଟାବୋମ୍ମନ – ଉଭୟଙ୍କୁ ୧୭୯୯ରେ ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଫାଶି ଦିଆଯାଇଥିଲା ।

ତାଙ୍କ ଜୀବନକାଳରେ ଧର୍ମନ କୋଭିଡ୍‌- ୧୯ ଆସିବା ପୂର୍ବରୁ ଥରେ ମାତ୍ର କର୍ଫ୍ୟୁଜନିତ ପରିସ୍ଥିତିର ସାମନା କରିଛନ୍ତି । ତାହା ୧୯୯୫ରେ ହୋଇଥିବା ଏକ ଜାତିଗତ ସଂଘର୍ଷ ପରେ ଲାଗୁ କରାଯାଇଥିବା ଆଠ-ଦିନିଆ କର୍ଫ୍ୟୁ – ଯେତେବେଳେ ଲୋକମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଘରୁ ବାହାରିବା ମାତ୍ରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଗିରଫ କରାଯାଉଥିଲା ।

ଉତ୍ତେଜନା ପୂର୍ଣ୍ଣ ସେହି ଦିନଗୁଡିକରେ, ଧର୍ମନଙ୍କର ଏପରି ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସହିତ ଦେଖା ହୋଇଥିଲା ଯିଏ ଏହି କ୍ଷୁଦ୍ର ଗଳ୍ପର ମୂଖ୍ୟ ଚରିତ୍ର ପାଲଟିଗଲେ: ଜଣେ ଗର୍ଭବତୀ ମହିଳା ଯାହାର ପ୍ରସବ ବେଦନା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ଲେଖକ ନିଜେ ଓ ତାଙ୍କ ପରିବାର ତାଙ୍କୁ ଏକ ନର୍ସିଂ ହୋମ୍‌କୁ ବିଳମ୍ବିତ ରାତ୍ରିରେ ନେଇଥିଲେ । ଯାହାପରେ ଡାକ୍ତର ଯାହା ସବୁ ଯୋଗାଇବାକୁ ଦାବି କରିଥିଲେ ସେହି ସବୁ ଜିନିଷ ପାଇବା ପାଇଁ ସାରା ସହର ଘୂରି ବୁଲିଥିଲେ ।

“ କଥା କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ । ଏହି ଘଟଣାର ସବୁଠାରୁ ବିଚିତ୍ର ଅଂଶଟି ଏହା ଯେ ମୁଁ ଓ ସେହି ମହିଳା ଜଣକ ସେହି ଦୁଇଟି ଜାତି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଯାହା ମଧ୍ୟରେ ସଂଘର୍ଷ ଚାଲିଥିଲା । ଯେତେବେଳେ ଶିଶୁଟିର ଜନ୍ମ ହେଲା, ସେହି ଦମ୍ପତ୍ତି ମତେ ତାଙ୍କ ଶିଶୁକନ୍ୟାର ନାମକରଣ କରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ । ମୁଁ ତାଙ୍କୁ କଳା ଦେବୀ [ ଯାହା କଳାଭରମ୍‌  ବା ସେ ସମୟରେ ଚାଲିଥିବା ହିଂସାପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂଘର୍ଷକୁ ସୂଚାଉଛି] ନାମରେ ଡାକିଲି । ତୁମେ କ’ଣ ଜାଣ ଏହି କାହାଣୀ ମୁଁ କିଭଳି ଲେଖିବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲି? ’ ସେ ସେହି ସବୁ ଘଟଣା ସମ୍ପର୍କରେ ପଚାରିଥିଲେ ଯାହାର ସେ ନାଟକୀୟ ଉପସ୍ଥାପନା କରିଥିଲେ’’। ଯେଉଁ ଲୋକମାନେ ଦଶନ୍ଧି ଦଶନ୍ଧି ଧରି ମୋର ମିତ୍ର ହୋଇ ରହିଥିଲେ ସେମାନେ ମୋର ଶତ୍ରୁ ପାଲଟିଗଲେ ଓ ମୋର ଶତ୍ରୁମାନେ ମୋର ବନ୍ଧୁ ହୋଇଗଲେ ଓ ଏ ସବୁ କିଛି କ୍ଷଣିକ ମଧ୍ୟରେ ଘଟିଗଲା…’

ଜଣାଶୁଣା ମନେ ହେଉଛି ନା? ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକତା, କୋଭିଡ୍‌- ୧୯ ଓ ପ୍ରବାସୀଙ୍କ ସମୂହ ବହିର୍ଗମନର ଏହି ଯୁଗରେ ଏପରି ଲାଗିପାରେ ।

ଅନୁବାଦ: ଓଡ଼ିଶାଲାଇଭ୍‍