मध्य प्रदेश मं पन्ना के गैरकानूनी खुल्ला खदान मं अऊ तीर-तखार के गांव जऊन मं कुछेक टाइगर रिजर्व अऊ लकठा के जंगल मं आथें. इहाँ के लइका-सियान सब्बो एक ठन अइसने पखना ला खोज निकारे के सपना देखथें जऊन ह वो मन के किस्मत ला बदल सकथे.

इहाँ के हीरा खदान मन मं बूता करे बखत वो मन के दाई-ददा रेती अऊ माटी ला खनथें, ये लइका मन अधिकतर गोंड समाज (राज मं अनुसूचित जनजाति के रूप मं सूचीबद्ध) ले हवंय.

वो मन ले एक झिन कहिथे, “गर मोला हीरा मिल जाही, त मंय येकर ले आगू के पढ़ई कर सकथों.”

बाल मजूरी (निषेध अऊ विनियमन) संशोधन अधिनियम ( 2016 ) खदान मं लइका मन (14 बछर ले कम) के अऊ किसोर उमर के (18 बछर ले कम) लइका मन के काम करे के रोक लगाथे, येला कानून मं खतरनाक बेवसाय के रूप मं सूचीबद्ध करे गे हवय.

करीबन 100 कोस (300 किमी) दूरिहा, उत्तर प्रदेश के मिर्ज़ापुर मं घलो लइका मन अपन दाई ददा के संग बूता करे ला जाथें. ये सब्बो गैरकानूनी पथरा खदान हवंय. ये मन ले कतको परिवार कोनहा मं धकेले गे समाज ले हवंय. ये मन भारी खतरा वाले खदान के तीर मं रहिथें घलो.

एक झिन नोनी कहिथे, “मोर घर ये खदान के पाछू मं हवय. दिन भर मं पांच धमाका होथे. [एक दिन] एक ठन बड़े पखना फेंका के गिरिस अऊ [घर के] चारों भिथि ओदर गे.”

ये फिलिम तऊन अनगिनत लइका मन के कहिनी आय जऊन मन खदान मं बूता करथें, वो मन के नांव स्कूल ले काट देय जाथे अऊ शिक्षा के अधिकार ले खदेड़ देय जाथे.

देखव: खदान मं बचपन

अनुवाद: निर्मल कुमार साहू

Kavita Carneiro

کویتا کارنیرو، پونے کی آزاد فلم ساز ہیں اور گزشتہ ایک دہائی سے سماجی امور سے متعلق فلمیں بنا رہی ہیں۔ ان کی فلموں میں رگبی کھلاڑیوں پر مبنی فیچر لمبائی کی ڈاکیومینٹری فلم ’ظفر اینڈ توڈو‘ شامل ہے۔ حال ہی میں، انہوں نے دنیا کے سب سے بڑے لفٹ سینچائی کے پروجیکٹ پر مرکوز ڈاکیومینٹری ’کالیشورم‘ بھی بنائی ہے۔

کے ذریعہ دیگر اسٹوریز کویتا کارنیرو
Text Editor : Sarbajaya Bhattacharya

سربجیہ بھٹاچاریہ، پاری کی سینئر اسسٹنٹ ایڈیٹر ہیں۔ وہ ایک تجربہ کار بنگالی مترجم ہیں۔ وہ کولکاتا میں رہتی ہیں اور شہر کی تاریخ اور سیاحتی ادب میں دلچسپی رکھتی ہیں۔

کے ذریعہ دیگر اسٹوریز Sarbajaya Bhattacharya
Translator : Nirmal Kumar Sahu

Nirmal Kumar Sahu has been associated with journalism for 26 years. He has been a part of the leading and prestigious newspapers of Raipur, Chhattisgarh as an editor. He also has experience of writing-translation in Hindi and Chhattisgarhi, and was the editor of OTV's Hindi digital portal Desh TV for 2 years. He has done his MA in Hindi linguistics, M. Phil, PhD and PG diploma in translation. Currently, Nirmal Kumar Sahu is the Editor-in-Chief of DeshDigital News portal Contact: [email protected]

کے ذریعہ دیگر اسٹوریز Nirmal Kumar Sahu