ଚିତ୍ରଗୁପ୍ତ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାଥମିକ ଓ ଉଚ୍ଚ ପ୍ରାଥମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟର ମୃତ ଶିକ୍ଷକ ଓ ସହାୟକ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କର ତାଲିକାକୁ ଗୋଟି ଗୋଟି କରି ହିସାବ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ୫୦ ଥର ମିଳାଇ ଦେଖୁଥିଲେ । ଠିକ୍ ସେମିତି, ଯେମିତି କି ସେ କିଛି ସପ୍ତାହ ପୂର୍ବରୁ ଭୋଟର ତାଲିକାମେଳ କରାଉଥିଲେ । ଏହି କାମକୁ କୌଣସି ଯନ୍ତ୍ର ଖୁବ୍ ଭଲ ଭାବରେ କରିପାରିବ ବୋଲି ତାଙ୍କର ବିଶ୍ୱାସ ନଥିଲା । ମୁଖ୍ୟ ସଚିବ ଓ ତାଙ୍କ ଉପରିସ୍ଥ ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କ ପାଖକୁ ପଠାଯିବା ପୂର୍ବରୁ ସବୁ ନଥିପତ୍ର ଯେଭଳି ଠିକ୍ ଥାଏ, ତାହା ସେ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିନେବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ ।
ମୃତକମାନେ ନିଜ ନିଜର ପୁରସ୍କାର ପାଇବାକୁ ଅପେକ୍ଷା କରି ରହିଥିଲେ ସତ, ହେଲେ କୌଣସି ତ୍ରୁଟିକୁ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ସେ ଆଦୌ ରାଜି ନଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କୁ ଆସନରେ ବସାଇବା ପୂର୍ବରୁ ଅତୀତରେ ସେମାନେମର୍ତ୍ତ୍ୟଲୋକରେ କରିଥିବା ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ସେ ଯାଞ୍ଚ କରି ନେଉଥିଲେ । ପ୍ରତିଟି ଭୁଲ କାମ ପାଇଁ ବହୁମୂଲ୍ୟ ଦେବାକୁ ପଡୁଥିବାରୁ ଥର ଥର କରି ସେ ବାରମ୍ବାର ଗଣନା କରିବାରେ ଲାଗିଥିଲେ । ଆଉ ମାତ୍ର କେଇଟା ସେକେଣ୍ଡ ଭିତରେ ଯେତେ ଥର ସେ ଗଣିବାରେ ଲାଗିଥିଲେ, ସବୁଥର ତାଙ୍କର ସେହି ଅସରନ୍ତି ନିରୁଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆତ୍ମାର ତାଲିକାରେ ନୂଆ ନୂଆ ନାମ ସବୁ ଯୋଡ଼ି ହୋଇଯାଉଥିଲା । ସେ କଳ୍ପନା କଲେ, ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଯଦି ସେ ତାଙ୍କ ପାତାଳ ଲୋକର ଅଫିସ୍ ବାହାରେ ଧାଡ଼ିରେ ଠିଆ କରାଇଦେବେ, ତେବେ ଧାଡ଼ିଟି ପ୍ରୟାଗରାଜ ଯାଏ ଲମ୍ବିଯିବ।
ଦୁଇ ଯୁକ୍ତ ଦୁଇ ଚାରି, ୧,୬୦୦ଏବଂ ଆହୁରି ଅଧିକ...
ଦୁଇ ଯୁକ୍ତ ଦୁଇ ଚାରି଼
ଚାରି ଗୁଣନ ଦୁଇ ଆଠ
ଆଠଟି ଦୁଇ ମିଶିଲେ ଷୋହଳ
ଯୁକ୍ତ ଦଶ...
ସବୁ ମିଶି ୧,୬୦୦ ଏବଂ ଆହୁରି ଅଧିକ ।
ତୁମେ ଯଦି ତୁମ କ୍ରୋଧକୁ ମିଶାଇ ନେବା ଶିଖିଗଲ
ଏବଂ ତୁମ ଭୟକୁ ଫେଡ଼ିନେଲ,
ଏଇ ଗଣିତ କରିବା ଶିଖିନିଅ
ଏବଂ ଆହୁରି ବଡ଼ ବଡ଼ ସଂଖ୍ୟାର ଅଙ୍କକଷା,
ତେବେ ହିଁ ତୁମେ ଗଣିପାରିବ ସେ ସବୁ ମୃତଦେହ
ଯାହା ଭରି ରହିଛି ଭୋଟ ବାକ୍ସରେ ।
ଏବେ ମୋତେ କୁହ, ସଂଖ୍ୟାକୁ ତୁମେ ଭୟ କରନାହିଁ ତ ।
ଫେବ୍ରୁଆରୀ, ମାର୍ଚ୍ଚ, ଏପ୍ରିଲ, ମେ
ମାସର ନାଁ ସବୁ ମନେ ରଖ,
ଆଉ ମନେ ରଖ ସପ୍ତାହର ନିହାତି ଅବହେଳିତ ଦିନ ସବୁ,
ମୃତ୍ୟୁ, ଲୁହ, ଏବଂ ବ୍ୟଥାଭରା ଋତୁ ସମୂହର ନାଁ,
ସବୁ ଭୋଟଦାନ କେନ୍ଦ୍ର, ସବୁ ଜିଲ୍ଲା
ଆଉ ସବୁ ଗାଁ ଓ ବ୍ଲକ୍ର ନାଁ ।
ମନେ ରଖ ତୁମର ସେ ଶ୍ରେଣୀଗୃହ କାନ୍ଥର ରଙ୍ଗକୁ।
ମନେ ରଖସେହି ସବୁ ଇଟାଖଣ୍ଡ ଖସିପଡ଼ିବା ବେଳର ଶବ୍ଦକୁ।
ମନେ ରଖ ସ୍କୁଲ ସବୁ ଧ୍ୱଂସସ୍ତୁପରେ ବଦଳି ଯିବାର ଦୃଶ୍ୟକୁ।
ଆମ ଆଖିରେ ଦହନର ଜ୍ୱାଳା ସତ୍ତ୍ୱେ, ମନେରଖ ଏମାନଙ୍କର ନାଁ
କିରାଣୀମାନଙ୍କର, ପିଅନମାନଙ୍କର, ଆଉ ତୁମ ଶ୍ରେଣୀ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କର
ଗିରୀଶ ସାର୍, ରାମଭାଇ,
ମିସ୍ ସୁନୀତା ରାଣୀ,
ମିସ୍ ଜାବନ୍ତ୍ରୀ ଦେବୀ,
ଅବଦୁଲ ସାର୍, ଆଉ ଫରିଦା ମ୍ୟାଡାମ୍।
ସେମାନଙ୍କୁ ବଞ୍ଚାଇ ରଖିବା ପାଇଁ ମନେରଖ
ଯଦିବା ଅଣନିଶ୍ୱାସୀ ହୋଇ ସେମାନଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ଘଟେ ।
ନିଶ୍ୱାସ ନେବାର ଅର୍ଥ ହିଁ ଯନ୍ତ୍ରଣା
ସେବା କରିବାର ମାନେ ମୃତ୍ୟୁ
ଦଣ୍ଡ ଦେବାର ଅର୍ଥ ଶାସନ କରିବା
ଗଣହତ୍ୟାର ମାନେ ବିଜୟ
ନିରବ କରାଇବାର ଅର୍ଥ ହତ୍ୟା
ଲେଖିବାର ଅର୍ଥ ଉଡ଼ିବା
ବଞ୍ଚିବାର ମାନେ ହିଁ ତ କହିବା
ଆଉ ମନେ ରଖିବାର ଅର୍ଥ ବଞ୍ଚିବା-
ଗିରୀଶ ସାର୍, ରାମଭାଇ,
ମିସ୍ ସୁନୀତା ରାଣୀ,
ମିସ୍ ଜାବନ୍ତ୍ରୀ ଦେବୀ,
ଅବଦୁଲ ସାର୍, ଆଉ ଫରିଦା ମ୍ୟାଡାମ୍
ମନେ ରଖିବାକୁ ଶିଖିବା,
କ୍ଷମତାର ଭାଷା ଶିଖନ୍ତୁ,
ଆଉ ଖେଳନ୍ତୁ ରାଜନୀତି।
ନିରବତା ଏବଂ ଦୁଃଖର
ଅକ୍ଷରମାନଙ୍କୁ ଜାଣି ନିଅ
ଅକୁହା କଥା ଓ ଅଧାଭଙ୍ଗା ସ୍ୱପ୍ନରେ
ନିହିତ ଅର୍ଥକୁ ଖୋଜି ବାହାର କର ।
ଦିନେ ତୁମେ ଜାଣିବ
ଅନେକ ମିଛରେ ଲୁଚିଥିବା ସତକୁ ।
ଦିନେ ତୁମେ ଜାଣିବ
କାହିଁକି ଏ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହେଲା ।
କାହିଁକି ଶ୍ରେଣୀକକ୍ଷ ସବୁ ଖାଲି ପଡ଼ିଗଲା,
ଆଉ ଖେଳପଡ଼ିଆରେ ନିଆଁ ଲାଗିଗଲା ।
କାହିଁକି ଶ୍ମଶାନରେ ପରିଣତ ହେଲା ସ୍କୁଲ
ସେହି ସବୁ ଚିତାରେ କିଏ ନିଆଁ ଦେଲା ।
ହେଲେ ତୁମେ ସବୁବେଳେ ନିଶ୍ଚୟ ମନେ ରଖିବ-
ଗିରୀଶ ସାର୍, ରାମଭାଇ,
ମିସ୍ ସୁନୀତା ରାଣୀ,
ମିସ୍ ଜାବନ୍ତ୍ରୀ ଦେବୀ,
ଅବଦୁଲ ସାର୍, ଆଉ ଫରିଦା ମ୍ୟାଡାମ୍
କଣ୍ଠ : ସୁଧନ୍ୱା ଦେଶପାଣ୍ଡେ ଜଣେ ଅଭିନେତ୍ରୀ ଏବଂ ଜନ ନାଟ୍ୟ ମଞ୍ଚର ଜଣେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶିକା, ଏବଂ ‘ ଲେଫ୍ଟୱାର୍ଡ ବୁକ୍ସ ’ ର ଜଣେ ସଂପାଦିକା
ଅନୁବାଦ: ଓଡ଼ିଶାଲାଇଭ୍