২৫ ফুট ওখ গছডালৰ ওপৰৰ পৰা তললৈ চাই হুমায়ুন শ্বেইখে কৈছে, “আঁতৰি দিয়ক! গাতে পৰিব, দুখ পাব।”
তেওঁৰ তলত যাতে মাটিত কোনো নাই, সেয়া নিশ্চিত কৰি তেওঁ ধেনুভিৰীয়া দাখনেৰে এবাৰতে থোক এটা কাটিছে, লগে লগে বৰষুণ পৰাদি মাটিত নাৰিকল পৰিছে। ধপ্! ধপ!
কেইমিনিটমানৰ ভিতৰতে কাম শেষ কৰি তেওঁ মাটিত নামিছে। নাৰিকল গছত উঠা আন মানুহৰ পৰিৱৰ্তে তেওঁৰ অসাধাৰণ গতি আৰু কম সময়তে কৰা উঠা-নমা কৰিব পৰাৰ কাৰণ এটা আছে – সেয়া হৈছে তেওঁৰ হাতত থকা নাৰিকল গছত উঠিবলৈ ব্যৱহৃত এটা বিকল্প মেচিন।
তেওঁ ব্যৱহাৰ কৰা সঁজুলিবিধ পেঙৰ দৰে, তলত ভৰি ৰখা ঠাই আছে। তাতে দীঘল ৰছী আছে, যিডাল নাৰিকলৰ গা-গছত লগোৱা হয়। এই সঁজুলিবিধ ব্যৱহাৰ কৰি তেওঁ এনেকৈ নাৰিকল গছত উঠে, যেন তেওঁ চিৰিৰেহে ক’ৰবাত উঠিছে।
“গছত উঠা (সঁজুলিবিধ ব্যৱহাৰ কৰি) এক কি দুদিনত শিকিছিলো,” তেওঁ কয়।
পশ্চিমবংগৰ নাদিয়া জিলাৰ গোৱালচন্দপুৰ গাঁৱৰ প্ৰব্ৰজনকাৰী শ্ৰমিক হুমায়ুনে ঘৰতে নাৰিকল গছত উঠা শিকিছিল, সেয়ে তেওঁৰ বাবে সঁজুলিবিধ ব্যৱহাৰ কৰি উঠাতো সহজ হৈ পৰিছিল।
“মই এইবিধ (সঁজুলিবিধ) ৩,০০০ টকাত কিনিছিলো আৰু বন্ধুৰ সৈতে কেইদিনমান সঁজুলিবিধ লৈ ওলাই গৈছিলো। পিছলৈ অকলে যোৱা হ’লো,” তেওঁ কয়।
তেওঁ কিমান উপাৰ্জন কৰিব, তাৰ কোনো নিৰ্ধাৰিত পৰিমাণ নাই। “কেতিয়াবা মই দিনে ১,০০০ টকা পাওঁ, কেতিয়াবা ৫০০ টকা, কেতিয়াবা এটকাও নাপাও,” তেওঁ কয়। এঘৰত কিমানজোপা নাৰিকল বগাব লাগিব, তাৰে ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি তেওঁ পইছাৰ কথা কয়। “দুডাল মাত্ৰ গছ থাকিলে মই প্ৰতিজোপাত ৫০ টকাকৈ লওঁ। কিন্তু বেছি থাকিলে মই প্ৰতিজোপাত ২৫ টকাকৈ ধৰো,” তেওঁ কয়। “মালায়ালম ভাষা নাজানো, কিন্তু কোনোমতে দামদৰ কৰি লওঁ,” তেওঁ কয়।
“ঘৰত (পশ্চিমবংগত) আমাৰ এনে গছ বগোৱা কোনো সঁজুলি নাই,” তেওঁ কয় আৰু লগতে যোগ দিয়ে যে এইবিধ সঁজুলি কেৰালাত জনপ্ৰিয় হ’বলৈ ধৰিছে।
তেওঁ ব্যৱহাৰ কৰা সঁজুলিবিধ পেঙৰ দৰে, তলত ভৰি ৰখা ঠাই আছে। তাতে দীঘল ৰছী আছে, যিডাল নাৰিকলৰ গা-গছত লগোৱা হয়। এই সঁজুলিবিধ ব্যৱহাৰ কৰি তেওঁ এনেকৈ নাৰিকল গছত উঠে, যেন তেওঁ চিৰিৰেহে ক’ৰবাত উঠিছে
হুমায়ুনে তিনি বছৰ আগতে (২০২০ৰ আৰম্ভণিৰ ভাগত) কেৰালালৈ আহিছিল, মহামাৰীৰ ঠিক আগতে। “প্ৰথমে আহি খেতিপথাৰত মজুৰিৰ কাম কৰিছিলো,” তেওঁ মনত পেলায়।
তেওঁ কেৰালালৈ অহাৰ কাৰণ আমাক কয়, “কাম কৰিবলৈ ভাল ঠাই।”
“তাৰপিছত আহিল ক’ৰনা আৰু আমি ঘুৰি যাবলগীয়া হ’ল,” তেওঁ কয়।
২০২০ৰ মাৰ্চত তেওঁ কেৰালা চৰকাৰে ব্যৱস্থা কৰি দিয়া বিনামূলীয়া ৰেলত নিজৰ ঘৰলৈ ঘুৰি যায়। একেটা বছৰৰে অক্টোবৰ মাহত তেওঁ উভতি আহে। ঘুৰি আহি তেওঁ নাৰিকল পৰা কাম কৰিবলৈ লয়।
তেওঁ নিতৌ পুৱা ৫:৩০ বজাতে উঠে আৰু প্ৰথমে ৰন্ধা-বঢ়া কৰে। “পুৱা মই নাখাও। সৰু-সুৰা নাস্তা কৰো আৰু কামলৈ ওলাই যাও, ঘুৰি আহি খাও,” তেওঁ বুজাই কয়। কিন্তু কেতিয়া ঘুৰি আহিব তাৰ কোনো নিৰ্ধাৰিত সময় নাই।
“কেতিয়াবা মই পুৱা ১১ বজাতে আহি ঘৰ পাও, কেতিয়াবা আকৌ আবেলি ৩-৪ বাজি যায়,” তেওঁ কয়।
বাৰিষাৰ দিনত তেওঁৰ আয় কমিব ধৰে যদিও এই সঁজুলিবিধ তেতিয়া কামত আহে।
“এই মেচিনটো থকা কাৰণে বাৰিষাৰ দিনতো মই গছ বগোৱাত কোনো অসুবিধা নাপাও,” তেওঁ কয়। কিন্তু বাৰিষাৰ দিনত খুব কমেইহে নাৰিকল পৰা কামত মাতে। “সাধাৰণতে বাৰিষাৰ দিনত কম কাম পাও,” তেওঁ যোগ দিয়ে।
সেয়ে তেওঁ বাৰিষাৰ দিনত গোৱালচন্দপুৰ গাঁৱত থকা তেওঁৰ পাঁচজনীয়া পৰিয়ালটো – তেওঁ পত্নী হালিমা বেগম, তেওঁৰ মাক আৰু তিনি সন্তানক চাবলৈ যায়। ১৭ বছৰীয়া ছানৱাৰ শ্বেইখ, ১১ বছৰীয়া ছাদিক শ্বেইখ, ন বছৰীয়া ফাৰহান শ্বেইখ, আটাইয়ে স্কুলত পঢ়ে।
“মই ঋতুগত শ্ৰমিক। কেৰালাত ৯ৰ পৰা ১০ মাহ কাম কৰি দুমাহৰ বাবে ঘৰলৈ (পশ্চিমবংগলৈ) উভতি আহো,” তেওঁ কয়। কিন্তু ঘৰৰ পৰা বাহিৰত থকা দিনকেইটাত তেওঁৰ পৰিয়ালটোলৈ মনত পৰি থাকে।
“দিনত কমেও তিনিবাৰ ফোন কৰো,” হুমায়ুনে কয়। ঘৰৰ খাদ্যৰ কথাও তেওঁৰ বৰকৈ মনত পৰে। “ঘৰৰ দৰে খাদ্য ইয়াত মই বনাব নোৱাৰো, কিন্তু কোনোমতে খাই চলিছো আৰু,” তেওঁ কয়।
“এতিয়া চাৰিমাহমানৰ পিছত (জুনত) ঘৰ যাম বুলি ভাবি থৈছো।”
অনুবাদ: পংকজ দাস