એકવાર ચોમાસું પૂરું થાય પછી વર્ષમાં લગભગ છ મહિના સુધી મહારાષ્ટ્રના મરાઠવાડા વિસ્તારમાં શેરડી કાપનારા કામની શોધમાં ઘર છોડી દે છે. અશોક રાઠોડ કહે છે, “મારા પિતાએ આ કરવું પડ્યું, મેં પણ કર્યું અને મારો પુત્ર પણ કરશે,” અશોક રાઠોડ કહે છે, જેઓ અડગાંવના છે, પરંતુ હાલમાં ઔરંગાબાદમાં રહે છે. તે બંજારા સમુદાયના છે (રાજ્યમાં અન્ય પછાત વર્ગ તરીકે સૂચિબદ્ધ). આ પ્રદેશમાં ઘણા શેરડી કાપનારા આવા હાંસિયામાં ધકેલાઈ ગયેલા જૂથોના છે.

મોસમી સ્થળાંતર એટલા માટે થાય છે કારણ કે તેમના પોતાના ગામોમાં તકોનો અભાવ છે. જ્યારે આખુંને આખું કુટુંબ સ્થળાંતર કરે છે, ત્યારે જે બાળકોએ તેમની સાથે સ્થળાંતર કરવું પડે છે તેઓ તેમનું શિક્ષણ ચાલુ રાખવામાં અસમર્થ હોય છે.

મહારાષ્ટ્રમાં ખાંડ અને રાજકારણ ગાઢ રીતે જોડાયેલા છે. લગભગ દરેક ખાંડના કારખાનાના માલિકો પ્રત્યક્ષ રીતે રાજકારણમાં સંકળાયેલા હોય છે, જેઓ તેમની આજીવિકા માટે તેમના પર નિર્ભર કામદારોના રૂપમાં તૈયાર વોટ-બેંકનો ઉપયોગ કરે છે.

અશોક કહે છે, “કારખાનાંના માલિક સરકાર પણ ચલાવે છે, બધું તેમના હાથમાં છે.”

પરંતુ કામદારોની સ્થિતિમાં કોઈ સુધારો થયો નથી. તેઓ ઉમેરે છે, “તેઓ એક હોસ્પિટલ બનાવી શકે છે [...] લોકો પાસે અડધોઅડધ સીઝન દરમિયાન કામ નથી હોતું, તો તેઓ લગભગ 500 જેટલા લોકોને રોજગાર આપી શકે છે [...] પરંતુ ના, તેઓ નહીં કરે.”

આ ફિલ્મ સ્થળાંતર અને શેરડીના કારખાનાઓમાં કામ કરતા ખેડૂતો સામે જે પડકારો છે તેની વાર્તા કહે છે.

આ ફિલ્મને એડિનબર્ગ યુનિવર્સિટીના સહયોગથી ગ્લોબલ ચેલેન્જ રિસર્ચ ફંડના અનુદાનથી સહાય કરવામાં આવી હતી.

વીડિઓ જુઓ: દુષ્કાળની જમીનો


અનુવાદક: ફૈઝ મોહંમદ

Omkar Khandagale

Omkar Khandagale is a Pune-based documentary filmmaker and cinematographer, who explores themes of family, inheritance, and memories in his work.

Other stories by Omkar Khandagale
Aditya Thakkar

Aditya Thakkar is a documentary filmmaker, sound designer and musician. He runs Fireglo Media, an end to end production house which works in the advertising sector.

Other stories by Aditya Thakkar
Text Editor : Sarbajaya Bhattacharya

సర్వజయ భట్టాచార్య PARIలో సీనియర్ అసిస్టెంట్ ఎడిటర్. ఆమె బంగ్లా భాషలో మంచి అనుభవమున్న అనువాదకురాలు. కొల్‌కతాకు చెందిన ఈమెకు నగర చరిత్ర పట్ల, యాత్రా సాహిత్యం పట్ల ఆసక్తి ఉంది.

Other stories by Sarbajaya Bhattacharya
Translator : Faiz Mohammad

Faiz Mohammad has done M. Tech in Power Electronics Engineering. He is interested in Technology and Languages.

Other stories by Faiz Mohammad