"ਕੂੜਾ ਤੁਸੀਂ ਪੈਦਾ ਕਰੋ ਤੇ ' ਕਚਰੇਵਾਲੀ ' (ਕੂੜਾ ਚੁੱਕਣ ਵਾਲ਼ੀ ਔਰਤ) ਅਸੀਂ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਗਈਆਂ? ਸੱਚ ਪੁੱਛੋ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਹੀ ਹਾਂ ਜੋ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ। ਇੰਝ ਦੇਖੋ ਤਾਂ ਸਾਰੇ ਨਾਗਰਿਕ ' ਕਚਰੇਵਾਲੇ ' ਨਾ ਹੋਏ?'' ਪੁਣੇ ਦੀ ਕੂੜਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਵਾਲ਼ੀ ਸੁਮਨ ਮੋਰੇ ਪੁੱਛਦੀ ਹਨ।

ਸੁਮਨਤਾਈ ਕਾਗਦ ਕਾਚ ਪਾਤਰਾ, ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨ ਕਾਸ਼ਤਕਾਰੀ ਪੰਚਾਇਤ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਹਨ। 1993 ਵਿੱਚ, 800 ਕੂੜਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਵਾਲ਼ਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਕਾਨਫਰੰਸ ਹੋਈ ਅਤੇ ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਅੱਜ ਦੀ ਤਰੀਕ ਵਿੱਚ ਯੂਨੀਅਨ ਅੰਦਰ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੱਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੁਣੇ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਤੋਂ ਅਧਿਕਾਰਤ ਪਛਾਣ ਪੱਤਰ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ। 1996 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਪਛਾਣ ਪੱਤਰ ਮਿਲ਼ ਹੀ ਗਿਆ।

ਕੂੜਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਵਾਲ਼ੀਆਂ ਇਹ ਔਰਤਾਂ ਹੁਣ ਪੁਣੇ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਨਾਲ਼ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਘਰ-ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਕੂੜਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਹਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮਤੰਗ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀਆਂ ਨਾਲ਼ ਸਬੰਧਤ ਹਨ। "ਅਸੀਂ ਗਿੱਲੇ ਅਤੇ ਸੁੱਕੇ ਕੂੜੇ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਗਿੱਲਾ ਕੂੜਾ ਬੀਐੱਮਸੀ ਟਰੱਕ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ," ਸੁਮਨਤਾਈ ਕਹਿੰਦੀ ਹਨ,"ਫਿਰ ਸੁੱਕੇ ਕੂੜੇ ਵਿੱਚੋਂ ਅਸੀਂ ਲੋੜੀਂਦਾ ਸਮਾਨ ਅੱਡ ਕਰਕੇ ਬਾਕੀ ਕੂੜਾ ਵੀ ਬੀਐੱਮਸੀ ਦੇ ਟਰੱਕ ਨੂੰ ਹੀ ਦੇ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ।''

ਉਹ ਸਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਹੁਣ ਇਸ ਗੱਲੋਂ ਚਿੰਤਤ ਹਨ ਕਿ ਪੁਣੇ ਨਗਰ ਨਿਗਮ (ਪੀਐਮਸੀ) ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਹੁਣ ਨਿੱਜੀ ਠੇਕੇਦਾਰਾਂ ਜਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦੇਵੇਗਾ। ਉਹ ਹੁਣ ਲੜਨ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਹਨ। "ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਖੋਹਣ ਨਹੀਂ ਦਿਆਂਗੇ," ਆਸ਼ਾ ਕਾਂਬਲੇ ਕਹਿੰਦੀ ਹਨ।

ਇਹ ਫ਼ਿਲਮ (ਮੁੱਲ) ਪੁਣੇ ਦੀਆਂ ਕੂੜਾ ਚੁੱਕਣ ਵਾਲ਼ੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਬੀਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਤੇ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਆਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਫ਼ਿਲਮ ਦੇਖੋ: ਮੁੱਲ

ਤਰਜਮਾ: ਕਮਲਜੀਤ ਕੌਰ

Kavita Carneiro

கவிதா கார்னெய்ரோ புனேவை சேர்ந்த ஒரு சுயாதீன ஆவணப்பட இயக்குநர். கடந்த பத்தாண்டுகளாக சமூக தாக்கம் ஏற்படுத்தும் படங்களை எடுத்து வருகிறார். ரக்பி விளையாட்டு வீரர்கள் பற்றிய ஜஃப்ஃபர் & டுடு படமும் உலகின் பெரும் நீர்ப்பாசன திட்டத்தை வைத்து எடுக்கப்பட்ட காலேஷ்வரம் என்கிற படமும் முக்கியமானவை.

Other stories by Kavita Carneiro
Video Editor : Sinchita Parbat

சிஞ்சிதா பர்பாத் பாரியில் மூத்த காணொளி ஆசிரியராக இருக்கிறார். சுயாதீன புகைப்படக் கலைஞரும் ஆவணப்பட இயக்குநரும் ஆவார். அவரின் தொடக்க கால கட்டுரைகள் சிஞ்சிதா மாஜி என்கிற பெயரில் வெளிவந்தன.

Other stories by Sinchita Parbat
Text Editor : Sanviti Iyer

சன்விதி ஐயர் பாரியின் இந்தியாவின் உள்ளடக்க ஒருங்கிணைப்பாளர். இவர் கிராமப்புற இந்தியாவின் பிரச்சினைகளை ஆவணப்படுத்தவும் செய்தியாக்கவும் மாணவர்களுடன் இயங்கி வருகிறார்.

Other stories by Sanviti Iyer
Translator : Kamaljit Kaur

கமல்ஜித் கவுர் பஞ்சாபை சேர்ந்த சுயாதீன மொழிபெயர்ப்பாளர். பஞ்சாபி இலக்கியத்தில் முதுகலை முடித்திருக்கிறார். சமத்துவமான நியாயமான உலகை விரும்பும் அவர், அதை சாத்தியப்படுத்துவதை நோக்கி இயங்குகிறார்.

Other stories by Kamaljit Kaur