سلطنت زعفرانی میں کبھی شاہِ ارغوانی بڑی شان (و کدورت) سے حکومت کیا کرتے تھے۔ انہوں نے نہ خود کھایا، نہ کسی کو کھانے دیا، اس لیے سب کی (عدم) صلاحیت میں اضافہ ہوتا چلا گیا۔ کیوں؟ ایک حرف غائب دکھائی دے رہا ہے؟ اوہ، اچھا! وہ تو مغربی ریاستوں کے پست قد جاگیردار گوتی ڈانی کو نیلام کر دیا گیا۔

ایک دن مابدولت کے جانثار سپہ سالار تامی ہاشا نے ایک برا خواب دیکھا کہ دھیرا ہلگاں سلطنت پر قابض ہونے کی فراق میں ہے۔ یقیناً یہ ایک خطرناک بات تھی، کیوں کہ دھیرا ہلگاں کا تعلق ایک ایسی بد ذات نسل سے تھا جو جمہوریت اور نہ جانے کیسی کیسی بری روایتوں میں یقین رکھتی تھی۔ پھر کیا تھا، جلدی جلدی جادوگروں کی ایک میٹنگ بلائی گئی، اور انہوں نے ایک کرشمائی حل ڈھونڈ نکالا! طے ہوا کہ فرقہ وارانہ ہم آہنگی اور محبت و عقیدت کی علامت گئیا ماتا کے خالص گوبر سے ۱۰۸ فٹ لمبی اگربتی بنائی جائے۔

اور، اس کے بعد گئیا ماتا کی آنتیں تک پونچھ لی گئیں، تمام ضروری سامان جمع کیے گئے۔ پھر بتی جلائی گئی۔ لیکن یہ خوشبو! کتنی بھینی، میٹھی، کسانوں سے نفرت میں لتھڑی، جملہ بر اندام بو! ایسا کہا جاتا ہے کہ پھر لوبان کا دھواں آہستہ آہستہ پورے آسمان میں چھا گیا، جہاں بھوک چاروں طرف پھیلی ہوئی تھی۔ شاہ ارغوانی نے خود گوتی ڈانی اور تامی ہاشا کے ساتھ رقص کیا۔ اور، شاید اس طرح بدشگونی ٹل گئی؛ یا شاید نہیں ٹلی، کسے معلوم؟ ہم تو صرف اتنا جانتے ہیں کہ اس کے بعد وہ سلطنت زعفرانی ہمیشہ (غیر) ترقی یافتہ رہی۔

جوشوا کی آواز میں یہ نظم سنیں

بادشاہ سلامت رہیں!

۱)
کام سے کس کا تُک ملتا ہے، نام سے چلتی گولی؟
کرتا قصیدہ، پڑھتا مرثیہ؟ یا ہے ہنسی ٹھٹھولی؟
گوبر کا ہے تنا،
ای وی ایم پر ہے ٹکنا۔
دھوپ ایک سو آٹھ فٹ کی، دھو-دھو کر ہے جلنا۔

۲)
کروڑوں کی واہ سے، تھوڑوں کی آہ سے
یہ تو جلے گی پینتالیس دن چاہ سے
بھگون نروتّر ہیں،
شردھا پوتّر ہے
سر جس کا کٹتا ہے شمبوک دلِدّر ہے۔

۳)
بابری کی گنبد پر بھگوا دیش کا جھنڈا
وہاٹس ایپ کے ساتھ میں چلتا، گئیا اور بجرنگی ڈنڈا،
لیکن، یہ بدبو کیسی ہے؟
جنّت کی ہے یا دوزخ ہے؟
چلو بتاؤ! زور زور سے ملک کے کان میں چلّاؤ!

۴)
ایک سو آٹھ فٹ کا نارنگی پھٹھا
چُنا تھا راجا، نکلا چوٹّا۔
گھر میں ہم نے مگر تھا پالا،
چلو دکھاؤ، تصویر اٹھاؤ!
ایک سو آٹھ فٹ کا بڑا نرالا۔

۵)
ڈگر ڈگر پر نظر اٹھاتی ہر کسان کی بھوک،
بھگوا دیش کی نگری میں دنگے فتوے کی چھوٹ،
اگر ایک ہے ایک ہے بتّی –
ڈھہتی ہے چپ چاپ میں بستی –
وامی اور کانگی کی سمجھ میں، بدھی کی شکتی ہے کمتی۔

مترجم: قمر صدیقی

Poems and Text : Joshua Bodhinetra

ஜோஷுவா போதிநெத்ரா, பாரியின் இந்திய மொழிகளுக்கான திட்டமான பாரிபாஷாவின் உள்ளடக்க மேலாளராக இருக்கிறார். கொல்கத்தாவின் ஜாதவ்பூர் பல்கலைக்கழகத்தில் ஒப்பீட்டு இலக்கியத்தில் ஆய்வுப்படிப்பு படித்திருக்கும் அவர், பன்மொழி கவிஞரும், மொழிபெயர்ப்பாளரும், கலை விமர்சகரும், ச்மூக செயற்பாட்டாளரும் ஆவார்.

Other stories by Joshua Bodhinetra
Editor : Pratishtha Pandya

பிரதிஷ்தா பாண்டியா பாரியின் மூத்த ஆசிரியர் ஆவார். இலக்கிய எழுத்துப் பிரிவுக்கு அவர் தலைமை தாங்குகிறார். பாரிபாஷா குழுவில் இருக்கும் அவர், குஜராத்தி மொழிபெயர்ப்பாளராக இருக்கிறார். கவிதை புத்தகம் பிரசுரித்திருக்கும் பிரதிஷ்தா குஜராத்தி மற்றும் ஆங்கில மொழிகளில் பணியாற்றுகிறார்.

Other stories by Pratishtha Pandya
Illustration : Atharva Vankundre

அதர்வா வங்குண்ட்ரே மும்பையை சேர்ந்த கதைசொல்லியும் ஓவியரும் ஆவார். பாரியின் பயிற்சிப் பணியில் 2023ம் ஆண்டின் ஜூலை முதல் ஆகஸ்ட் வரை இருந்தார்.

Other stories by Atharva Vankundre
Translator : Qamar Siddique

கமார் சித்திக்கி, பாரியில் உருது மொழிபெயர்ப்பு ஆசிரியராக இருக்கிறார். அவர் தில்லியை சார்ந்த பத்திரிகையாளர் ஆவார்.

Other stories by Qamar Siddique