ಕಾರ್ಗಿಲ್ಲಿನ ಮುಖ್ಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ನೀವು ನಡೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿದ್ದಾದರೆ ಕಿರಿದಾದ ಅಂಕುಡೊಂಕಿನ ಓಣಿಯೊಂದು ಮುಖ್ಯ ರಸ್ತೆಯಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟು ಸಾಗಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಈ ಕಿರಿದಾದ ರಸ್ತೆಯ ಇಕ್ಕೆಲಗಳಲ್ಲೂ ಪುಟ್ಟ ಅಂಗಡಿಗಳಿವೆ. ಈ ಅಂಗಡಿಗಳ ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಿಟ್ಟಿರುವ ಬಣ್ಣಬಣ್ಣದ ಸ್ಕಾರ್ಫ್ಗಳು ಮತ್ತು ದುಪ್ಪಟ್ಟಾಗಳು ಗಾಳಿಗೆ ಪಟಪಟನೆ ಬೀಸುತ್ತಾ ದಾರಿಹೋಕರನ್ನು ತಮ್ಮತ್ತ ಸೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದರೆ ಅಂಗಡಿಯ ಒಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಲ್ವಾರ್ ಕಮೀಝ್, ಸ್ವೆಟರ್, ಪಾದರಕ್ಷೆಗಳು, ಮಕ್ಕಳ ಉಡುಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಇತರೆ ವಸ್ತುಗಳ ಉತ್ತಮ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನೇ ನೀವು ಕಾಣಬಹುದು.
ಈ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು `ಕಮಾಂಡರ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ'ಯೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚಿಕ್ಕಪುಟ್ಟ ಅಂಗಡಿಗಳಿರುವ ಈ ಭೂಮಿಯ ಮಾಲೀಕನು ಒಬ್ಬ `ಕಮಾಂಡರ್' ಆಗಿರುವುದರಿಂದ ಈ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಅದೇ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಸ್ಥಳೀಯರು. ಅಂದಹಾಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಅಂಗಡಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಎಲ್ಲರೂ ಕೂಡ ಶಿಯಾ ಪಂಗಡಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಮಹಿಳೆಯರು.
ಲಡಾಖ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಸರಹದ್ದಿನ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದ್ದು ಹಿಮಾಲಯ ಪರ್ವತಗಳಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿರುವ ಪ್ರದೇಶವೇ ಕಾರ್ಗಿಲ್. 1947 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಗಳ ನಡುವೆ ಸರಹದ್ದಿನ ರೇಖೆಯನ್ನು ಎಳೆಯುವವರೆಗೂ ಮಧ್ಯ ಏಷ್ಯಾದ ರೇಷ್ಮೆ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮಾರ್ಗಗಳಿಗೆ ಇದೊಂದು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದ ಪ್ರಮುಖ ನೋಡ್ ಆಗಿತ್ತು. ಸುಮಾರು 16,000 ದಷ್ಟಿರುವ ಪ್ರದೇಶದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ (2011 ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ) ಹೆಚ್ಚಿನವರು ಮುಸಲ್ಮಾನರಾದರೆ ಉಳಿದವರು ಬೌದ್ಧರು ಮತ್ತು ಕೆಲ ಸಿಖ್ ಕುಟುಂಬಗಳು. 1999 ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಕೊನೆಯ ಯುದ್ಧವೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಇಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಕಳೆದ ಕೆಲವು ಪೀಳಿಗೆಗಳು ಬರೋಬ್ಬರಿ ಮೂರು ಯುದ್ಧಗಳನ್ನು ಕಂಡಿವೆ.
ಮಹಿಳೆಯೊಬ್ಬರಿಂದ ಶುರುವಾದ ಅಂಗಡಿಯೊಂದು ಮೊಟ್ಟಮೊದಲು ತಲೆಯೆತ್ತಿದ್ದು ಈ ಕಮಾಂಡರ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್ಟಿನಲ್ಲೇ (ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದಿದ್ದು ಮಾತ್ರ ನಂತರವೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೂರು ದಶಕಗಳ ಹಿಂದಿನ ಮಾತಿದು). ಹೀಗೆ ಈಕೆ ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಂಗಡಿಯೊಂದನ್ನು ತೆರೆದಾಗ ಸಮಾಜದಿಂದ ಎದುರಾದ ವಿರೋಧ ಮತ್ತು ಕಿರುಕುಳಗಳು ಅಷ್ಟಿಷ್ಟಲ್ಲ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಈ ಅಂಗಡಿಯ ಸದ್ಯದ ಮಾಲೀಕರು. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿಯೇ ಆತ ಈ ಮಹಿಳೆಯ ಹೆಸರನ್ನು ಗೌಪ್ಯವಾಗಿಟ್ಟಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಇವೆಲ್ಲಾ ವಿರೋಧಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಆಕೆಯ ಧೈರ್ಯ ಮತ್ತು ಛಲವನ್ನು ಕಂಡು ಪ್ರೇರಿತರಾದ 2-3 ಮಹಿಳೆಯರು ಅದೇ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಕೆಲ ಜಾಗಗಳನ್ನು ಬಾಡಿಗೆ ಪಡೆದು ತಮ್ಮ ಅಂಗಡಿಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದ್ದರಂತೆ. ಈಗ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಮೂವತ್ತು ಅಂಗಡಿಗಳಿದ್ದು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೇವಲ 3 ಅಂಗಡಿಗಳು ಮಾತ್ರ ಪುರುಷರಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದೆ.
ಕಳೆದ ದಶಕದವರೆಗೂ ಕಾರ್ಗಿಲ್ಲಿನ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಕಾಣಸಿಗುವುದೇ ದುಃಸಾಧ್ಯವೆಂಬಂತಿದ್ದ ಸಂದರ್ಭವು ಕಳೆದುಹೋದರೂ ಕಮಾಂಡರ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯು ಅಷ್ಟಾಗಿಯೇನೂ ಸುದ್ದಿಯಾಗದ ಒಂದು ಭೂಭಾಗ. ಇಲ್ಲಿಯ ಕೆಲ ಕಿರಿ ವಯಸ್ಸಿನ ಅಂಗಡಿ ಮಾಲೀಕರು ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ ಸ್ಥಳೀಯ ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾದ ಸಾಕ್ಷರತೆಯೇ ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಕಾರಣವಂತೆ (2011 ರಲ್ಲಿದ್ದ 41 ಪ್ರತಿಶತದಿಂದ 2011 ರ 56 ಪ್ರತಿಶತದವರೆಗೆ). ಅಲ್ಲದೆ ಹಿರಿಯ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಈ ಯಶಸ್ವಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ವಾವಲಂಬನೆಯು ಮತ್ತಷ್ಟು ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಇಂಥಾ ಜಾಗಗಳತ್ತ ಕರೆತಂದಿದೆ. ಇವರುಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವರು ಸಂಪಾದನೆಯ ಆಸೆಯನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಬಂದರೆ ಉಳಿದವರು ತಮ್ಮ ಹಿಂದಿನವರಿಂದ ಪ್ರೇರಿತರಾಗಿ ಬಂದಿರುವಂಥವರು. ಕಾಲಾನುಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಕೂಡ ಈ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡುಬಿಟ್ಟಿದೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರವರು.
ಈ ಫೋಟೋ ಪ್ರಬಂಧಕ್ಕಾಗಿ ನಾನು ಕ್ಯಾಮೆರಾ ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ಕಮಾಂಡರ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಬಂದಿಳಿದಾಗ ಕೆಲವು ಮಹಿಳೆಯರು ಕ್ಯಾಮೆರಾ ಫ್ರೇಮಿನಲ್ಲಿ ಬರಲೊಪ್ಪಲಿಲ್ಲ. ಈ ಚಿತ್ರಗಳು ಎಲ್ಲಾದರೂ ಪ್ರಕಟವಾಗುತ್ತವೆ ಎಂಬ ಆತಂಕವು ಕೆಲ ಮಹಿಳೆಯರಿಗಿದ್ದರೆ ಇನ್ನು ಕೆಲವರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಪೂರ್ಣ ನಾಮಧೇಯವನ್ನು ಬಳಸುವ ಬಗ್ಗೆ ತಕರಾರಿತ್ತು. ಆದರೂ ಬಹಳಷ್ಟು ಮಹಿಳೆಯರು ತಮ್ಮ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಹೇಳಲು ಹೆಮ್ಮೆಪಟ್ಟರು ಮತ್ತು ಉತ್ಸುಕರಾಗಿದ್ದರು ಅನ್ನುವುದಂತೂ ನಿಜ.