ପ୍ରତିଦିନ ସକାଳେ ବିଭିନ୍ନ ଗାଁରୁ ବିଶେଷ କରି ଆଦିବାସୀ ଓ ଦଳିତ ସଂପ୍ରଦାୟର ଲୋକମାନେ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ଚିତ୍ରକୂଟ ଜିଲ୍ଲାରେ ଥିବା ମାଣିକପୁର ରେଲୱେ ଜଙ୍କସନକୁ ଆସିଥାନ୍ତି । ସେମାନେ ସେୟାର ଜିପ୍ ଏବଂ ଅଟୋରିକ୍ସା ବା ବାଇସାଇକେଲ ମାଧ୍ୟମରେ ୧୦୦ କିମି ପରିସୀମା ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଗାଁରୁ ଆସିଥାନ୍ତି । ସାଙ୍ଗରେ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ ଓ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ସୀମାରେ ଥିବା ପାଠା ଜଙ୍ଗଲରୁ ଶହ ଶହ ବିଡ଼ା ଜାଳେଣୀକାଠ ଆଣିଥାନ୍ତି । ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିଡ଼ାର ଓଜନ ୨୦-୫୦ କିଲୋ ମଧ୍ୟରେ ହେବ ।
ସେହି ସବୁ ପରିବାର ପାଇଁ ଜାଳେଣୀ କାଠକୁ ନିକଟସ୍ଥ ବଜାରରେ ବିକ୍ରି କରିବା ଏକ ଧାର୍ଯ୍ୟ ଆୟର ସ୍ରୋତ । ଯଦିଓ ବୃକ୍ଷ ସଂରକ୍ଷଣ ସଂପର୍କିତ ଆଇନ ଗଛ କଟାଯିବାକୁ ବିରୋଧ କରେ, କିନ୍ତୁ ସ୍ଥାନୀୟ ସଂପ୍ରଦାୟର ଲୋକମାନେ ଯେଉଁମାନେ ଜାଳେଣୀକାଠ ବିକ୍ରି କରିବା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ଖୁବ୍ କମ୍ ବା ଚାଷପୋଯୋଗୀ ଜମି ନାହିଁ । ସେମାନଙ୍କର ଏକମାତ୍ର ନିୟମିତ ରୋଜଗାରର ଉତ୍ସ ହେଲା ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ସହରରେ ନିର୍ମାଣ ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ ଦିନ ମଜୁରୀ କରିବା ।
ସେମାନେ ଜାଳେଣୀ କାଠର ବିଡ଼ା ମୁଖ୍ୟତଃ କେନ୍ଦୁ ଓ ପଳାଶଗଛର କାଠକୁ ମାଣିକପୁର, କାରୱି(ମାଣିକପୁରରୁ ୩୦ କିମି ଦୂର) କିମ୍ବା ପ୍ରାୟ ୮୦ କିମି ଦୂର ଶଙ୍କରଗଡ଼ରୁ ପାସେଞ୍ଜର ଟ୍ରେନ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ଆହ୍ଲାବାଦ ରୁଟ୍ରେ ପଡୁଥିବା ବିଭିନ୍ନ ସହରକୁ ନେଇଥାନ୍ତି ।
ଦିନ ଶେଷରେ ସେମାନେ ୧୫୦-୩୦୦ ଟଙ୍କା ମଧ୍ୟରେ ରୋଜଗାର କରିଥାନ୍ତି । ଜାଳେଣୀ କାଠ କେତେ ଶୁଖିଲା, ତାର ଗୁଣବତ୍ତା କିପରି ଏବଂ ସେହି ଋତୁରେ ଜାଳେଣୀକାଠର ଚାହିଦା ଉପରେ ସେମାନଙ୍କର ଏହି ରୋଜଗାର ନିର୍ଭର କରିଥାଏ ।
![Cutting wood, which will later be taken to the Manikpur railway station and then to markets in towns along the train route](/media/images/02-_MG_0845-AG.max-1400x1120.jpg)
କଟାଯାଇଥିବା ଜାଳେଣୀ କାଠ ଯାହାକୁ କି ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ମାଣିକପୁର ରେଲୱେ ଜଙ୍କସନ୍ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଷ୍ଟେସନ୍ କୁ ନିଆଯିବ ଓ ସେଠାରୁ ଟ୍ରେନ୍ ରୁଟ୍ରେ ପଡୁଥିବା ବିଭିନ୍ନ ସହରର ବଜାରକୁ ଯିବ
![Women crossing the sluice gate of a dam, carrying their daily load of firewood](/media/images/03-IMG_9172-AG.max-1400x1120.jpg)
ପ୍ରତିଦିନର ଜାଳେଣୀକାଠର ବୋଝ ମୁଣ୍ଡାଇ ମହିଳାମାନେ ଏକ ଡ୍ୟାମର ସ୍ଲୁଇସ୍ ଗେଟ୍ ଅତିକ୍ରମ କରୁଛନ୍ତି
![Crossing a tributary of the Mandakini river after collecting wood from the nearby forest](/media/images/04-IMG_9167-AG.max-1400x1120.jpg)
ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ଜଙ୍ଗଲରୁ ଜାଳେଣୀ କାଠ ସଂଗ୍ରହ ପରେ ମନ୍ଦାକିନୀ ନଦୀର ଏକ ଉପ ନଦୀ ଅତିକ୍ରମ
![Carrying the firewood across rivers, roads and railways](/media/images/05-IMG_6709-AG.max-1400x1120.jpg)
ନଦୀ , ରାସ୍ତା ଓ ଟ୍ରେନ୍ରେ ଜାଳେଣୀକାଠର ଭାରୀ ବୋଝ ମୁଣ୍ଡାଇବା
![Waiting to load the firewood on the train at Shankargarh station](/media/images/06-_MG_1051-AG.max-1400x1120.jpg)
ଶଙ୍କରଗଡ଼ ଷ୍ଟେସନ୍ର ଟ୍ରେନ ରେ ଜାଳେଣୀକାଠ ଲଦିବାକୁ ଅପେକ୍ଷା
![Waiting for the train to reach the town of Chitrakoot Dham (Karwi) to sell the logs](/media/images/07-_MG_1024-AG.max-1400x1120.jpg)
ଟ୍ରେନ୍ ଚିତ୍ରକୂଟ ଧାମ ସହର(କାରୱି) ପାଖାପାଖି ଯେଉଁଠାରେ କିଛି ଲୋକ କାଠ ବିକ୍ରି କରିବାକୁ ଓହ୍ଲାଇବେ
![A woman unloads the firewood as the train stops at Jasra](/media/images/08-_MG_1073-AG.max-1400x1120.jpg)
ଜଶରାରେ ଟ୍ରେନ ରେ ଅଟକିବା ପରେ ଜାଳେଣୀ କାଠର ବିଶାଳକାୟ ବିଡ଼ାକୁ ଗୋଟିଏ ପରେ ଗୋଟିଏ ଓହ୍ଲାଯାଉଛି
![Tired, returning from the daily chaos of survival. Selling firewood barely brings Rs. 100-300 a day, depending on weather conditions, market demand, and the quality of wood](/media/images/09-IMG_9844-AG.max-1400x1120.jpg)
ପ୍ରତିଦିନ ଜୀବନଧାରଣ ପାଇଁ କରୁଥିବା ସଂଘର୍ଷ ପରେ ଥକ୍କା ହୋଇ ଫେରୁଛନ୍ତି । ଜାଳେଣୀକାଠ ବିକ୍ରି କଲେ କାଠର ଗୁଣବତ୍ତା, ପାଣିପାଗ ଓ ଚାହିଦା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି ଦିନକୁ ୧୦୦-୩୦୦ ଟଙ୍କା ମିଳେ ।
ଏହି ଆଲେଖ୍ୟରେ କୌଣସି ନାମ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇନାହିଁ କାରଣ ଜାଳେଣିକାଠ ବିକାଳୀମାନେ ସେମାନଙ୍କର ନାମ ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ଅନିଚ୍ଛୁକ ।
ଅନୁବାଦ: ଓଡ଼ିଶାଲାଇଭ୍