"ਅਸੀਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਾਂ, ਇਸਲਈ ਤੁਸੀਂ ਖਾਂਦੇ ਹੋ," ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾਬਾਈ ਕਾਰਨੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਜੋ ਕਿ ਪੂਨਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਖੇੜ ਤਹਿਸੀਲ ਦੀ ਕਿਸਾਨ ਹੈ। ਇਹ ਕਥਨ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਝੰਜੋੜਨ ਵਾਲ਼ੇ ਰਿਮਾਇੰਡਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾਬਾਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਣਗਿਣਤ ਕਿਸਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜੋ ਇਸ ਸਾਲ ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰ ਦੁਆਰਾ ਪਾਸ ਕੀਤੇ ਗਏ ਤਿੰਨੋਂ ਖੇਤੀ ਕਨੂੰਨਾਂ ਨੂੰ ਬਿਨ-ਸ਼ਰਤ ਵਾਪਸ ਲਏ ਜਾਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਚੱਲ ਰਹੇ ਕਿਸਾਨ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਵਿੱਚ, ਉਹਨੇ 11 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਪੂਨੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬੈਠਕ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਰੱਖੀ।
ਪੂਰੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀਆਂ ਕਿਸਾਨ, ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰ (ਮਹਿਲਾਵਾਂ) ਅਤੇ ਕਾਰਕੁੰਨ (ਮਹਿਲਾਵਾਂ) ਪੂਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਖੇਤੀ ਨਾਲ਼ ਜੁੜੀਆਂ ਮਹਿਲਾਵਾਂ 'ਤੇ ਨਵੇਂ ਕਨੂੰਨਾਂ ਦੇ ਪੈਣ ਵਾਲ਼ੇ ਅਸਰ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇਕੱਠੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ।
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਭਾਵੇਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦਾ ਅਹਿਮ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ- ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 65.1 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਮਹਿਲਾ ਮਜ਼ਦੂਰ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਹਿੱਸਾ ਬਤੌਰ ਕਾਸ਼ਤਕਾਰ ਹੋਣ ਜਾਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮਜ਼ਦੂਰ (2011 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ) ਹੋਣ, ਫਿਰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸਾਨ ਵਜੋਂ ਮੰਨਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਮਾਲਕੀਅਤ ਸੌਂਪਣ ਤੋਂ ਵੀ ਮਨ੍ਹਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੂਨੇ ਮੀਟਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਨੂੰਨਾਂ ਨੂੰ ਜੋ ਕਨੂੰਨ ਸਾਡੀ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਲਈ ਖਤਰਾ ਹਨ ਸਾਡੇ ਸਿਰ ਮੜ੍ਹਨ ਦੀ ਬਜਾਇ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਤੌਰ ਕਿਸਾਨ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। "ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਸਗੋਂ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਲੰਮਾ ਸਮਾਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ," ਆਸ਼ਾ ਆਟੋਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਜੋ ਦਾਉਂਦ ਤਹਿਸੀਲ ਦੀ ਕਿਸਾਨ ਹੈ।
11 ਦਸੰਬਰ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ- ਜੋ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰ-ਪੱਧਰੀ ਧਰਨੇ ਦੇ 16ਵੇਂ ਦਿਨ ਰੱਖੀ ਗਈ- 'ਕਿਸਾਨ ਬਾਗ਼' ਵਿੱਚ ਹੋਈ, ਜੋ ਨਵੇਂ ਕਨੂੰਨਾਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ 8 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਇੱਕ ਮੰਚ ਸੀ। ਇਹ ਮੀਟਿੰਗ ਇਸਤਰੀ ਮੁਕਤੀ ਅੰਦੋਲਨ ਸੰਪਰਕ ਸਮਿਤੀ ਦੁਆਰਾ ਅਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜੋ ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ ਅੰਦਰ 41 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਮਹਿਲਾ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਸਮੂਹ ਹੈ।
ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ਼ ਆਪਣੀ ਇੱਕਜੁਟਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕਰਦਿਆਂ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਲਮਕ ਰਹੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਧਾਰੀ ਅਤੇ ਮੰਡੀ ਨਾਲ਼ ਜੁੜੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਤੱਕ ਆਪਣੀ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਘਾਟ ਨੂੰ ਦਹੁਰਾਇਆ।
ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਦਹੁਰਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਮੰਗਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ 'ਦੇਸ਼ ਧ੍ਰੋਹੀ' ਗਰਦਾਨ ਕੇ ਬਦਨਾਮ ਕਰਨ 'ਤੇ ਰੋਕ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਫ਼ਸਲਾਂ ਅਤੇ ਵਿਕੇਂਦਰੀਕਰਨ ਖਰੀਦ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਲਈ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਸਮਰਥਨ ਮੁੱਲ (MSP) ਦੀਆਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਿਸਾਨ ਕਮਿਸ਼ਨ (ਜਾਂ ਸਵਾਮੀਨਾਥਨ ਕਮਿਸ਼ਨ) ਦੀਆਂ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰੇ।ਤਰਜਮਾ: ਕਮਲਜੀਤ ਕੌਰ