మీరు మమ్మల్ని ఏరివేసి నీటిలో ముంచగలరని ఎక్కడో రాశాను. కానీ త్వరలోనే మీ కోసమంటూ నీరు మిగిలి ఉండదు. మీరు మా భూమిని, మా నీటిని దొంగిలించవచ్చు, కానీ మేం మీ భవిష్యత్ తరాల కోసం పోరాడుతూనే చనిపోతాం. నీరు, అడవి, భూమి కోసం మనం చేసే పోరాటాలు మనవి మాత్రమే కాదు, మనం ఎవరం ప్రకృతి నుండి వేరు కాదు. ఆదివాసీ జీవితాలు ప్రకృతితో మమేకమై జీవిస్తున్నాయి. మనల్ని మనం దాని నుండి వేరుగా చూడలేం. దేహవాలీ భీలీలో రాసే చాలా కవితలలో , నేను మన ప్రజల విలువలను కాపాడటానికి ప్రయత్నించాను.

ఆదివాసీ సమాజాల గురించి మన ప్రాపంచిక దృక్పథం ముందుముందు తరాలకు పునాది కాగలదు. అందుకే ఆ జీవన విధానానికీ, దృక్పథానికీ తిరిగి వెళ్ళటం తప్ప వేరే గత్యంతరం లేదు. కానిపక్షంలో సామూహికంగా సమాజం ఆత్మహత్య చేసుకోవడమే మిగిలిన దారి అవుతుంది.

జితేంద్ర వాసవ తన పద్యాన్ని దేహవాలీ భీలీలో చదువుతున్నారు, వినండి

ప్రతిష్ఠ పాండ్య ఈ పద్యాన్ని ఆంగ్లంలో చదువుతున్నారు, వినండి

అడుగు మోపేందుకు నేల

సోదరా,
నా సోదరా, నీకు అర్థం కాదు
బండలను పిండి చేయటమంటే,
మట్టిని మండించటం అంటే ఏమిటో
నీ ఇంట్లో వెలుగులు నింపుకొని
నువ్వు సంతోషంగా ఉన్నావ్
జగత్తులోని శక్తినంతా అదుపులోకి తెచ్చుకొని
అయినా నీకర్థం కాదు
నీటి బిందువు మరణించటమంటే ఏమిటో
నువ్వీ ధరిత్రిపై శ్రేష్ఠమైన సృష్టివి కదా
నీ శ్రేష్ఠత సాధించిన అతి పెద్ద ఆవిష్కరణ ‘ప్రయోగశాల’

ఈ జంతుజాలంతో నీకేం పని?
చెట్లూ, వృక్షజాలాల ఊసు నీకెందుకు?
ఆకాశంలో ఇల్లు కట్టాలనేది నీ కల
నువ్విప్పుడు ఈ భూమికి ప్రియపుత్రుడివి కాదు
సోదరా, తప్పుగా ఏమీ అనుకోకపోతే
'కలల నెలబాలుడు’అనొచ్చా నిన్ను?
నువ్వు పక్షివేమీ కాదు కానీ
ఎగరాలనే కలలు మాత్రం బాగానే కంటావ్
ఎంతైనా చదువుకున్నోడివి కదా

సోదరా, నువ్వు ఒప్పుకోకపోవచ్చు కానీ,
చదువులేని మా లాంటి వాళ్ల కోసం ఈ ఒక్క పని చేసిపెట్టు
ఈ నేలపైన కనీసం అడుగు మోపేందుకైనా కాస్త జాగా వదిలిపెట్టు

సోదరా,
నా సోదరా, నీకు అర్థం కాదు
బండలను పిండి చేయటమంటే,
మట్టిని మండించటమంటే ఏమిటో
నీ ఇంట్లో వెలుగులు నింపుకొని
నువ్వు సంతోషంగా ఉన్నావ్
జగత్తులోని శక్తినంతా అదుపులోకి తెచ్చుకొని
అయినా నీకర్థం కాదు
నీటి బిందువు మరణించటమంటే ఏమిటో
నువ్వీ ధరిత్రిపై శ్రేష్ఠమైన సృష్టివి కదా

అనువాదం: సుధామయి సత్తెనపల్లి

Poem and Text : Jitendra Vasava

ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਨਰਮਦਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਮਹੁਪਾੜਾ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲ਼ੇ ਜਤਿੰਦਰ ਵਸਾਵਾ ਇੱਕ ਕਵੀ ਹਨ, ਜੋ ਦੇਹਵਲੀ ਭੀਲੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਦਿਵਾਸੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ (2014) ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਅਵਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਥਾਂ ਦੇਣ ਵਾਲ਼ੇ ਇੱਕ ਕਵਿਤਾ ਕੇਂਦਰਤ ਰਸਾਲੇ ਲਖਾਰਾ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਮੌਖਿਕ (ਜ਼ੁਬਾਨੀ) ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਾਰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਨਰਮਦਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਭੀਲਾਂ ਦੀਆਂ ਮੌਖਿਕ ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਪੌਰਾਣਿਕ ਪੱਖਾਂ ‘ਤੇ ਖ਼ੋਜ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਾਰੀ ਵਿਖੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਉਣ ਵਾਲ਼ੇ ਪਹਿਲੇ ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ।

Other stories by Jitendra Vasava
Illustration : Labani Jangi

ਲਾਬਨੀ ਜਾਂਗੀ 2020 ਤੋਂ ਪਾਰੀ ਦੀ ਫੈਲੋ ਹਨ, ਉਹ ਵੈਸਟ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਨਾਦਿਆ ਜਿਲ੍ਹਾ ਤੋਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਸਿੱਖਿਅਤ ਪੇਂਟਰ ਵੀ ਹਨ। ਉਹ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਸਟੱਡੀਜ ਇਨ ਸੋਸ਼ਲ ਸਾਇੰਸ, ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਦੂਰ ਪ੍ਰਵਾਸ 'ਤੇ ਪੀਐੱਚਡੀ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹਨ।

Other stories by Labani Jangi
Translator : Sudhamayi Sattenapalli

Sudhamayi Sattenapalli, is one of editors in Emaata Web magazine. She translated Mahasweta Devi's “Jhanseer Rani“ into Telugu.

Other stories by Sudhamayi Sattenapalli