এই হত্যা-হিংসা, ৰক্তাক্ত সভ্যতাৰ দিনত আমি প্ৰায়েই শান্তি ক’ত বুলি বৰকৈ হেঁপাহ দেখুৱাও। কিন্তু প্ৰতিযোগীতা, লোভ-লালসা, অৰিয়াঅৰি, হিংসা-বিদ্বেষেৰ মাজেৰে শান্তিৰ যি বাট বিচৰা হৈছে, সেয়া হাস্যকৰ আৰু পুতৌলগা। আমি যি ঠাইৰ পৰা আহিছো, আমি তাত তেনে সংস্কৃতি দেখা নাই। আমি আদিবাসীসকলেও সভ্যতা কি বুজি পাওঁ। নিশাৰ ভাগত শিক্ষিতজনে কোনেও নেদেখাকৈ ঠাইবোৰ লেতেৰা কৰি যোৱা আৰু পুৱাৰ ভাগত অশিক্ষিত এজনে সেয়া চাফা কৰা সভ্যতাত আমি বিশ্বাস নকৰো। তাক আমি দৰাচলতে সভ্যতা বুলিয়েই নকওঁ আৰু এনে এক সভ্যতাৰ সৈতে আমি মিলি যাম, সেয়া সম্ভৱ নহয়। আমি নৈৰ পাৰত মল-মূত্ৰ ত্যাগ নকৰো। গছৰ পৰা অপৰিপক্ক ফল নিচিগো। ফাগুণত আমি পথাৰত হাল নাবাও। আমাৰ মাটি আমি শোষণ নকৰো, খেতিৰ মাটিডৰাকো আমি জিৰণি দিওঁ। আমি সেই মাটিক উশাহ ল’ব দিওঁ, পুনৰুজ্জীৱিত হ’বলৈ দিওঁ। মানুহক আমি যিমান সন্মান দিওঁ, সমানেই দিওঁ আমি প্ৰকৃতিক।

জিতেন্দ্ৰ বাচাৱাই দেহৱালি ভিলি ভাষাত কৰা কবিতাটোৰ আবৃত্তি শুনিব পাৰে

প্ৰতিষ্ঠা পাণ্ড্যাই ইংৰাজী অনুবাদৰ আবৃত্তি কৰা শুনিব পাৰে

সেয়ে আমি অৰণ্যখনৰ পৰা উভতি নাহিলো

আমাৰ কত পুৰুষক তুমি জীৱন্তে জ্বলাই দিছিলা।
সিহঁতৰ আঙুলি কাটি দিছিলা।
ভাই-ভাইৰ মাজত সিঁচিছিলা বিভেদৰ বীজ,
লগাইছিলা কন্দল, যুযুৎসু কৰি তুলিছিলা।
বহুতেই নিজহাতেই জ্বলাই দিছিল নিজৰ ঘৰ
তোমালোকৰ এই হত্যাকাৰী সভ্যতা
আৰু আদিম নৃশংসতাৰ মুখ যি দেখিলো
সেয়ে আমি আমাৰ অৰণ্যখনৰ পৰা উভতি নাহিলো

গছৰ পৰা যেনেকৈ সৰি পৰে হালধীয়া পাত
আৰু মিহলি হৈ যায় মাটিত
তেনেকৈয়ে আমি মৃত্যু কল্পনা কৰোঁ।
সৰগ আমি নিবিচাৰো
প্ৰকৃতিতে আমি সৰগীয় অনুভূতি পাওঁ।
আমাৰ জীৱনত নিৰ্জীৱ বুলি একো নাই।
প্ৰকৃতিয়ে আমাৰ সৰগ।
ইয়াৰ বিৰুদ্ধে যোৱা মানেই নৰক।
মুক্ত বিচৰণেই আমাৰ ধৰ্ম
তোমাৰ এই গোলামীৰ শিকলিক ধৰ্ম বুলি কৈছা
তোমালোকৰ এই হত্যাকাৰী সভ্যতা
আৰু আদিম নৃশংসতাৰ মুখ যি দেখিলো, চাহাব
সেয়ে আমি আমাৰ অৰণ্যখনৰ পৰা উভতি নাহিলো

ভূমিপুত্ৰ আমি, চাহাব
আমাৰ অস্তিত্বৰ বাবে আমি নিজকে ত্যাগ কৰিব পাৰো।
জল, জংগল, জমিন, মানুহ আৰু জীৱ-জন্তু,
আমি সকলোতে আছো।
তুমি আমাৰ পূৰ্বপুৰুষক টোপৰ আগত পাতি দিলা
গছত ওলমাই তলত জুই লগাই দিলা
সিহঁতৰে মাজত শত্ৰুতা জগাই ৰক্তপাত ঘটালা
মাটিয়ে দিয়া আমাৰ শক্তি নাইকিয়া কৰি
তুমি আমাকেই চোৰ, ডকাইত, গাহৰি আৰু কি কি যে নক’লা
এখন কাগজৰেই তুমি আমাক মাৰি পেলাব পাৰা
তোমালোকৰ এই হত্যাকাৰী সভ্যতা
আৰু আদিম নৃশংসতাৰ মুখ যি দেখিলো, চাহাব
সেয়ে আমি আমাৰ অৰণ্যখনৰ পৰা উভতি নাহিলো

তুমি তোমাৰ জীৱিত পৃথিৱীখন বজাৰ কৰি পেলাইছা
পঢ়া-শুনা কৰিও তোমালোকে চকুৰে নেদেখা হৈছা, চাহাব।
নিজৰ আত্মাকে বিক্ৰী কৰা তোমালোকৰ শিক্ষা
আমাক বজাৰত থিয় কৰাইহে এৰিছে তোমালোকৰ শিক্ষাই।
তোমালোকে সভ্যতাৰ নামত, সংস্কৃতিৰ নামত
স্থুল কাৰবাৰ কৰি ফুৰিছা, অশালীনতাৰ পাহাৰ গঢ়িছা।
এয়াই নেকি তোমালোকৰ নতুন যুগ
য’ত মানুহে মানুহক ঘৃণা কৰে?
তোমালোকে বন্দুক আৰু মিছাইলেৰে
শান্তি আনিব পাৰিম বুলি ভাবিছা?
তোমালোকৰ এই হত্যাকাৰী সভ্যতা
আৰু আদিম নৃশংসতাৰ মুখ যি দেখিলো, চাহাব
সেয়ে আমি আমাৰ অৰণ্যখনৰ পৰা উভতি নাহিলো

অনুবাদ: পংকজ দাস

Poem and Text : Jitendra Vasava

ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਨਰਮਦਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਮਹੁਪਾੜਾ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲ਼ੇ ਜਤਿੰਦਰ ਵਸਾਵਾ ਇੱਕ ਕਵੀ ਹਨ, ਜੋ ਦੇਹਵਲੀ ਭੀਲੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਦਿਵਾਸੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ (2014) ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਅਵਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਥਾਂ ਦੇਣ ਵਾਲ਼ੇ ਇੱਕ ਕਵਿਤਾ ਕੇਂਦਰਤ ਰਸਾਲੇ ਲਖਾਰਾ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਮੌਖਿਕ (ਜ਼ੁਬਾਨੀ) ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਾਰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਨਰਮਦਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਭੀਲਾਂ ਦੀਆਂ ਮੌਖਿਕ ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਪੌਰਾਣਿਕ ਪੱਖਾਂ ‘ਤੇ ਖ਼ੋਜ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਾਰੀ ਵਿਖੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਉਣ ਵਾਲ਼ੇ ਪਹਿਲੇ ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ।

Other stories by Jitendra Vasava
Painting : Labani Jangi

ਲਾਬਨੀ ਜਾਂਗੀ 2020 ਤੋਂ ਪਾਰੀ ਦੀ ਫੈਲੋ ਹਨ, ਉਹ ਵੈਸਟ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਨਾਦਿਆ ਜਿਲ੍ਹਾ ਤੋਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਸਿੱਖਿਅਤ ਪੇਂਟਰ ਵੀ ਹਨ। ਉਹ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਸਟੱਡੀਜ ਇਨ ਸੋਸ਼ਲ ਸਾਇੰਸ, ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਦੂਰ ਪ੍ਰਵਾਸ 'ਤੇ ਪੀਐੱਚਡੀ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹਨ।

Other stories by Labani Jangi
Editor : Pratishtha Pandya

ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਾ ਪਾਂਡਿਆ PARI ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਸੰਪਾਦਕ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਉਹ PARI ਦੇ ਰਚਨਾਤਮਕ ਲੇਖਣ ਭਾਗ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦੀ ਹਨ। ਉਹ ਪਾਰੀਭਾਸ਼ਾ ਟੀਮ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਹਨ ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤੀ ਵਿੱਚ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਅਤੇ ਸੰਪਾਦਨ ਵੀ ਕਰਦੀ ਹਨ। ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਾ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਗੁਜਰਾਤੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆਂ ਹਨ।

Other stories by Pratishtha Pandya
Translator : Pankaj Das

ਪੰਕਜ ਦਾਸ ਪੀਪਲਸ ਆਰਕਾਈਵ ਆਫ਼ ਦਿ ਰੂਰਲ ਇੰਡੀਆ ਵਿਖੇ ਅਸਾਮੀ ਅਨੁਵਾਦ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਹਨ। ਉਹ ਗੁਹਾਟੀ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲ਼ੇ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋਕਾਲਾਈਜੇ਼ਸ਼ਨ ਦੇ ਮਾਹਰ ਵੀ ਹਨ ਅਤੇ ਯੂਨੀਸੈਫ਼ ਨਾਲ਼ ਰਲ਼ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ idiomabridge.blogspot.com.‘ਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ਼ ਖੇਡਣਾ ਪਸੰਦ ਹੈ।

Other stories by Pankaj Das