ట్రాన్స్ సముదాయపు నాటకరంగ ఆవిష్కరణ

క్రోమోజోమ్‌లు మానవులలో లింగాన్ని ఎలా నిర్ణయిస్తాయో జీవశాస్త్ర ఉపాధ్యాయులు వివరిస్తుండటంతో తరగతిగదిలోని విద్యార్థులు నిశ్శబ్దంగానూ శ్రద్ధగానూ వింటున్నారు. “ఆడవారికి రెండు X క్రోమోజోమ్‌లు ఉంటే, మగవారికి ఒక X, ఒక Y క్రోమోజోమ్ ఉంటుంది. XX క్రోమోజోమ్‌లు Yతో జత కలిస్తే, అక్కడ కూర్చున్న వ్యక్తిలాంటివారు పుడతారు,” అని ఉపాధ్యాయుడు ఒక విద్యార్థి వైపు చూపిస్తూ చెప్పారు. ఆ విద్యార్థి ఇబ్బందిపడుతూ లేచి నిలబడడంతో తరగతి గదిలో నవ్వులు విరిశాయి.

ట్రాన్స్ సముదాయంపై నాటకం సండకారంగా (పోరాడాలనే నిశ్చయం)లో ఇది ప్రారంభ సన్నివేశం. తనకు నిర్దేశించిన లింగానికి సరిపోయే విధంగా ప్రవర్తించని కారణంగా తరగతి గదిలో ఒక పిల్లవాడు ఎదుర్కొనే అవమానం, అపహాస్యాల గురించి నాటకం మొదటి భాగం మాట్లాడుతుండగా, రెండవ సగం హింసకు గురైన ట్రాన్స్ మహిళలు, ట్రాన్స్ పురుషుల జీవితాలకు రూపుకడుతోంది.

ది ట్రాన్స్ రైట్స్ నౌ కలెక్టివ్ (టీఅర్ఎన్‌సి) భారతదేశంలోని ట్రాన్స్ సముదాయంలోని దళిత, బహుజన, ఆదివాసీ స్వరాలపై దృష్టి సారిస్తోంది. వారు నవంబర్ 23, 2022న తమిళనాడులోని చెన్నైలో సండకారంగా మొదటి ప్రదర్శనను ఇచ్చారు. గంటసేపు సాగే ఈ నాటకానికి తొమ్మిది మంది ట్రాన్స్ వ్యక్తుల బృందం దర్శకత్వం వహించి, నిర్మించి, ప్రదర్శించింది.

“నవంబర్ 20ని మరణించిన ట్రాన్స్ వ్యక్తుల జ్ఞాపకార్థం అంతర్జాతీయ ట్రాన్స్ డే ఆఫ్ రిమెంబరెన్స్‌గా పాటిస్తారు. వారి  కుటుంబాలు వారిని నిర్లక్ష్యం చేయటం, సమాజం వారిని బహిష్కరించటం, అనేకమంది హత్యలకు గురవటమో లేదా ఆత్మహత్యలతో చనిపోవడమో వంటివాటివలన వారి జీవితాలేమంత సరళంగా సాగినవి కావు." అని టిఆర్ఎన్‌సి వ్యవస్థాపకురాలు గ్రేస్ బాను చెప్పారు.

"ప్రతి సంవత్సరం, ఈ సంఖ్య పెరుగిపోతోంది. ట్రాన్స్ సముదాయంపై హింస జరిగినప్పుడు, ఎవరూ దీనికి వ్యతిరేకంగా మాట్లాడరు. మన సమాజంలో దీనిపట్ల సంపూర్ణ నిశ్శబ్దం ఉంది,” అని కళాకారులు, ఉద్యమకారులు అయిన బాను చెప్పారు. “మేమొక సంభాషణను ప్రారంభించవలసి వచ్చింది. అందుకే మేం (ప్రదర్శనకు) సండకారంగా అని పేరు పెట్టాం.

2017లో ‘సండకారై’గా ప్రదర్శనలిచ్చిన ఈ నాటకం పేరును తర్వాత 2022లో ‘సండకారంగా’గా మార్చారు. "ట్రాన్స్ వ్యక్తులనందరినీ కలుపుకొని వచ్చే విధంగా ఉండేలా మేం ఆ పేరు మార్చాం" అని గ్రేస్ బాను వివరించారు. ఈ నాటకంలోని తొమ్మిది మంది కళాకారులు నొప్పి గురించీ, బాధలను గురించీ వివరిస్తారు. ట్రాన్స్ సముదాయం పట్ల ఉన్న అజ్ఞానం, వారిపై జరిగే మౌఖిక, శారీరక హింసలపై చుట్టుముట్టివున్న నిశ్శబ్దాన్ని ప్రశ్నిస్తారు. "ట్రాన్స్ పురుషులు, మహిళలు ఒకే వేదికపైకి రావడం ఇదే మొదటిసారి" అని సండకారంగా రచయిత, దర్శకులు నేహ చెప్పారు.

"మేమెప్పుడూ బ్రతకటం కోసం పెనుగులాటలోనే ఉంటుంటాం. మా నెలవారీ ఖర్చులు చెల్లించడానికి, నిత్యావసరాలను కొనుగోలు చేయడానికి మేం నిరంతరం పని చేస్తుంటాం. ఈ రచనపై పని చేస్తున్నప్పుడు, నేను ఉత్సాహంగా ఉన్నాను కానీ,  ట్రాన్స్ పురుషులకు, ట్రాన్స్ మహిళలకు రంగస్థలం మీద, సినిమాల్లోనూ నటించే అవకాశం ఎప్పటికీ రాకపోవడం నాకు కోపాన్ని తెప్పిస్తోంది. మనం జీవించడం కోసం మన జీవితాలను పణంగా పెడుతున్నపుడు, నాటకాన్ని రూపొందించడానికి ఎందుకు రిస్క్ తీసుకోకూడదని నేను అనుకున్నాను,” అని నేహ అన్నారు.

ఈ ఛాయాచిత్ర కథనం ట్రాన్స్ సముదాయపు చెరిపివేసిన చరిత్రను సజీవంగా తీసుకువచ్చే క్షణాలను సంగ్రహిస్తుంది. వారి జీవించే హక్కును తిరిగి పొందడం గురించి, వారి శరీరాల పట్ల గౌరవం కోసం పిలుపునిస్తుంది.

అనువాదం: సుధామయి సత్తెనపల్లి