I was born in Mahupada in Narmada district in Vasava clan of Bhils. It was one of 21 villages on the Maharashtra border (then part of Bombay state) that were mapped into Gujarat when it was being formed as a separate linguistic state after the Mahagujarat Movement (1956-1960). So my parents knew and spoke Marathi. The belt between the Tapi and Narmada rivers is home to Bhil communities who speak Dehwali Bhili. “On the other side of  Tapi till Jalgaon in Maharashtra people speak some form of Dehwali. And they speak it on this Gujarat side until Molgi and Dhadgaon villages in Satpura Hills. It is a big area across the two states.

I write in Dehwali Bhili and people who do not know much about us identify our languages by our communities. So, sometimes they say I write in Vasavi – my family belongs to the Vasava clan. The language in which I write is one of the languages that Adivasis in Gujarat speak. Bhils in Gujarat’s Dangs speak Warli. The original Bhils from the area speak Bhili, those who have come from Konkan speak Kokni. In Valsad they speak Warli and Dhodia. In Vyara and Surat, Gamit; Chaudhari, towards Uchchhal; in Nizar they speak Mavchi; between Nizar and Sagbara, the Bhils speak Dehwali. Then there is Ambudi, Kathali Vasavi, Tadvi, Rathwi, Panchmahali Bhili, Dungari Garasia, Dungari Bhili…

Imagine the treasures hidden in each language, like a forest in a seed. They carry literature, knowledge, worldviews. I struggle to cultivate, curate and celebrate this treasure through my work.

Listen to Jitendra Vasava read his poem in Dehwali Bhili


Listen to Pratishtha Pandya read the poem in English translation

आमुहूं बीयारो हाय, जोंगली

कोरोडों वरसाँ पेल्ला दाबाय गेयलें
आमाँ डायें तोरतीम
तुमुहूं भुल माँ क्याहा आमनेंहें तोरतीम डाटाआँ
जेहेंकी तोरती वादला री
वादला पाँयू री
खाडी दोर्या री रेहे, तेहेंकी
खुब लांबो वेहवार हाय आमाँ तोरती री
उगी जातेहें आमूं चाळ बोणीन
आखरीप, आमुहूं बीयारो हाय, जोंगली
आन बीयारो ता जोंगली ज वेराँ जोजे

तुमुहूं विचाराहा, इयाहांने पाँयुम बुडवी देजी
तुमुहूं नेंय जाआँ
आमाँ मूळबीयारो ज पाँय हाय
किडा, मोकडांहें राखीन
माहांही लोग पोची ज जातेहें
आखरीप, आमुहूं बीयारो हाय, जोंगली
आन बीयारो ता जोंगली ज वेराँ जोजे

तुमुहूं आमनेहें चाळ आखी सेकतेहें
आखाँ वेय ता पाँय नेत
डोगू बी आखी सेकतेहैं
हां, एहेकी ता तुमूं आखीत देदाहा
आम्नहें 'जोंगली'
आन ए ज आमाँ हाची ओळोख हाय
आखरीप, आमुहूं बीयारो हाय, जोंगली
आन बीवारो ता जोंगली ज वेराँ जोजे

पेन माँ पावुहूं, तुमुहूं जाँताहा का?
बीयारा से जुदा वेरुलू मोतलोब?
आँय फुचाँ होदुहूं
तुमुहूं पाँय नाहाँ ता काय हाय?
चाळ, डोगू नाँह ता बीजं काय हाय?
आँय जाँअहू
माँ सावालु तुमूं जोवाब आपी नेंय सेका
आखरीप, आमुहूं बीयारो हाय, जोंगली
आन बीयारो ता जोंगली ज वेराँ जोजे

We are seeds, wild

Aeons ago
my ancestors were buried,
underground.
But don't you dare
make the mistake of
burying us underground.
We are to the soil
as the earth is to the sky,
the cloud to the rains,
the river to the sea –
in a long, intimate relationship.
We grow into trees
Afterall, we are seeds, wild.
And seeds should be wild.

You may want to drown us
in deep waters
But water itself is
our original core.
From ants to insects to
human beings
we reach up all the way
After all, we are seeds, wild.
And seeds should be wild.

You can call us trees
or water if you like, or hills.
Well, you call us ‘wild’ anyway,
and that is who we are.
After all, we are seeds, wild
And seeds should be wild.

But my brother, do you know
what it means to be separated
from the seed?
I want to ask you
what would you say you are
if not water
if not trees
if not hills?
I know you can’t answer my questions.
After all, we are seeds, wild.
And seeds should be wild.

Translated from Dehwali Bhili and Hindi by Pratishtha Pandya .

Jitendra Vasava

जितेंद्र वसावा गुजरातच्या नर्मदा जिल्ह्यातल्या महुपाडा गावी राहतात आणि देहवाली भिलीमध्ये कविता करतात. २०१४ साली त्यांनी आदिवासी साहित्य अकादमी स्थापन केली. आदिवासींचा आवाज मुखर व्हावा यासाठी त्यांनी लाखरा नावाचे कवितेचे मासिक सुरू केले असून त्याचे ते संपादक आहेत. आदिवासींच्या मौखिक साहित्यावर त्यांची चार पुस्तके प्रकाशित झाली आहेत. त्यांचा पीएचडीचा अभ्यास नर्मदा जिल्ह्यातल्या भिल आदिवासींच्या मौखिक कथांमधले सांस्कृतिक पैलू आणि मिथ्यांवरती होता. लवकरच त्यांचा पहिला काव्यसंग्रह प्रकाशित होणार आहे. पारीवर प्रसिद्ध झालेल्या सर्व कविता या संग्रहातील आहेत.

यांचे इतर लिखाण Jitendra Vasava
Illustration : Labani Jangi

मूळची पश्चिम बंगालच्या नादिया जिल्ह्यातल्या छोट्या खेड्यातली लाबोनी जांगी कोलकात्याच्या सेंटर फॉर स्टडीज इन सोशल सायन्सेसमध्ये बंगाली श्रमिकांचे स्थलांतर या विषयात पीएचडीचे शिक्षण घेत आहे. ती स्वयंभू चित्रकार असून तिला प्रवासाची आवड आहे.

यांचे इतर लिखाण Labani Jangi