ਸਾਡਾ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਦਾ ਨਵ-ਜੰਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਨਾਮ ਰੱਖਣ ਦਾ ਆਪਣਾ ਹੀ ਤਰੀਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਹ ਨਾਮ ਨਦੀਆਂ, ਜੰਗਲਾਂ, ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ, ਦਿਨਾਂ ਜਾਂ ਖ਼ਾਸ ਤਰੀਕਾਂ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਪੁਰਖ਼ਿਆਂ ਦੇ ਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਰੱਖ ਲਿਆ ਕਰਦੇ ਸਾਂ। ਪਰ, ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਨਾਲ਼, ਸਾਡਾ ਨਾਮ ਰੱਖਣ ਦਾ ਇਹ ਤਰੀਕਾ ਵੀ ਖੋਹ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਸੰਗਠਤ ਧਰਮ ਅਤੇ ਧਰਮ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੀ ਹਨ੍ਹੇਰੀ ਨੇ ਇਸ ਵਿਲੱਖਣ ਤੇ ਮੂਲ਼ ਅਧਿਕਾਰ ਨੂੰ ਹੀ ਖੋਹ ਲਿਆ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਨਾਲ਼ ਸਾਡੇ ਨਾਮ ਬਦਲੇ ਜਾਂਦੇ ਰਹੇ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਆਦਿਵਾਸੀ ਬੱਚੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਸੰਗਠਤ ਧਰਮ ਆਪਣੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਰੱਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਸਰਟੀਫ਼ਿਕੇਟ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਰੱਖੇ ਨਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਹੀ ਜਾਰੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਵਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੂਰੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਜ਼ਸ਼ ਹੈ ਨਾਮ ਖੋਹਣ ਦੀ ਤੇ ਨਾਮ ਰੱਖਣ ਦੀ। ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਉਸ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜਿਸ ਨਾਲ਼ ਸਾਡਾ ਇਤਿਹਾਸ ਜੁੜਿਆ ਹੈ ਤੇ ਜਿਸ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਅਤੇ ਤਰੀਕਾਂ ਦੀ ਭਾਲ਼ ਵਿੱਚ ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ਼ ਸਾਡਾ ਵਜੂਦ ਜੁੜਿਆ ਹੈ।

ਜਸਿੰਤਾ ਕੇਰਕੇਟਾ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ, ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਪਾਠ ਸੁਣੋ

ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਾ ਪਾਂਡਿਆ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਤਰਜ਼ਮਾ ਸੁਣੋ

ਇਹ ਕਿਹਦਾ ਨਾਮ ਹੈ ?

ਮੈਂ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਜੰਮਿਆ
ਸੋ ਸੋਮਰਾ ਕਹਾਇਆ
ਮੈਂ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਜੰਮਿਆ
ਸੋ ਮੰਗਲ, ਮੰਗਰ ਜਾਂ ਮੰਗਰਾ ਕਹਾਇਆ
ਮੈਂ ਬੁੱਧਵਾਰ (ਬ੍ਰਹਿਸਪਤਿਵਾਰ) ਨੂੰ ਜੰਮਿਆ
ਸੋ ਬੁੱਧ (ਬਿਰਸਾ) ਕਹਾਇਆ

ਮੈਂ ਦਿਨ, ਤਰੀਕ ਵਾਂਗਰ
ਸਮੇਂ ਦੀ ਹਿੱਕ ‘ਤੇ ਸਾਂ ਖੜ੍ਹਿਆ
ਪਰ ਉਹ ਆਏ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੇਰਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ
ਉਹ ਦਿਨ, ਤਰੀਕਾਂ ਸਭ ਮਿਟਾ ਛੱਡੀਆਂ
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ਼ ਮੇਰਾ ਵਜੂਦ ਜੁੜਿਆ ਸੀ

ਹੁਣ ਮੈਂ ਰਮੇਸ਼, ਨਰੇਸ਼ ਅਤੇ ਮਹੇਸ਼ ਹਾਂ
ਅਲਬਰਟ, ਗਿਲਬਰਟ ਜਾਂ ਅਲਫ੍ਰੈਡ ਹਾਂ
ਹਰ ਉਸ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਨਾਮ ਮੇਰੇ ਕੋਲ਼ ਹੈ
ਜਿਸ ਨਾਲ਼ ਮੇਰਾ ਕੋਈ ਵਾਹ-ਵਾਸਤਾ ਨਹੀਂ
ਜਿਹਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਮੇਰਾ ਇਤਿਹਾਸ ਨਹੀਂ

ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਅੰਦਰ
ਆਪਣਾ ਇਤਿਹਾਸ ਪਿਆਂ ਲੱਭਦਾ
ਤੇ ਦੇਖ ਰਿਹਾਂ ਕਿ
ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਹਰ ਖੂੰਝੇ, ਹਰ ਥਾਵੇਂ
ਮੇਰੀ ਹੀ ਹੱਤਿਆ ਆਮ ਹੈ
ਤੇ ਹਰ ਹੱਤਿਆ ਦਾ
ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਸੁੰਦਰ ਨਾਮ ਹੈ।


ਤਰਜਮਾ: ਕਮਲਜੀਤ ਕੌਰ

Poem and Text : Jacinta Kerketta

Jacinta Kerketta of the Oraon Adivasi community is an independent writer and reporter from rural Jharkhand. She is also a poet narrating the struggles of Adivasi communities and drawing attention to the injustices they face.

यांचे इतर लिखाण Jacinta Kerketta
Painting : Labani Jangi

मूळची पश्चिम बंगालच्या नादिया जिल्ह्यातल्या छोट्या खेड्यातली लाबोनी जांगी कोलकात्याच्या सेंटर फॉर स्टडीज इन सोशल सायन्सेसमध्ये बंगाली श्रमिकांचे स्थलांतर या विषयात पीएचडीचे शिक्षण घेत आहे. ती स्वयंभू चित्रकार असून तिला प्रवासाची आवड आहे.

यांचे इतर लिखाण Labani Jangi
Editor : Pratishtha Pandya

प्रतिष्ठा पांड्या पारीमध्ये वरिष्ठ संपादक असून त्या पारीवरील सर्जक लेखन विभागाचं काम पाहतात. त्या पारीभाषासोबत गुजराती भाषेत अनुवाद आणि संपादनाचं कामही करतात. त्या गुजराती आणि इंग्रजी कवयीत्री असून त्यांचं बरंच साहित्य प्रकाशित झालं आहे.

यांचे इतर लिखाण Pratishtha Pandya
Translator : Kamaljit Kaur

कमलजीत कौर पंजाबच्या रहिवासी असून मुक्त अनुवादक आहेत. त्यांनी पंजाबी साहित्यामध्ये एमए केलं आहे. समाज न्याय आणि समताधिष्ठित असावा असा त्यांचा ठाम विश्वास असून तो प्रत्यक्षात आणण्यासाठी त्या कार्यरत असतात.

यांचे इतर लिखाण Kamaljit Kaur