শ্ৰীনগৰৰ শিকাৰাবোৰঃ পৰ্যটকৰ অভাৱত ক্ষতিগ্ৰস্ত জীৱিকা

শ্ৰীনগৰৰ ডাল হ্ৰদৰ নীৰৱ জলৰাশিত গ্ৰাহকৰ অপেক্ষাত এতিয়াও ৰৈ থকা শিকাৰাসমূহ

নৱেম্বৰৰ প্ৰথম ভাগৰ তুষাৰপাতৰ মাজতে দুই এজন গ্ৰাহকক লৈ কেইখনমান শিকাৰাই যাত্ৰা কৰে

ষাঠি বছৰ বয়সীয়া গুলাম আহমেদ মাত্তোৱে কয়, ‘মোৰ বন্ধু আৰু সহকৰ্মীৰ পৰা মোৰ ছোৱালীৰ বিয়াৰ বাবে যোৱা ২০১৭ত  ৩ লাখ টকাৰ ঋণ লৈছিল। ১ লাখ টকা পৰিশোধ কৰিলোঁ। এইবাৰ বাকী থকাখিনি পৰিশোধ কৰিব পাৰিম বুলি ভাবিছিলোঁ। কিন্ত আগস্ত মাহৰ পিছত মোৰ চকু কপালত উঠিল। এতিয়া মই নিজেই নাজানো যে বাকী থকা ঋণ মই কেনেকৈ পৰিশোধ কৰিম। ‘ৰাজ্যিক নাওঁখেলত অংশগ্ৰহণ কৰিবলৈ তেওঁ পুত্ৰ জাহুৰক কেৰেলালৈ পঠিয়াইছে যাতে পৰিয়ালটো চলিবলৈ অলপ উপাৰ্জন কৰিব পাৰে

বিগত বিশ বছৰ ধৰি মেহৰাজ-উদ-দিন পাক্টোৱে ডাল হ্ৰদত শিকাৰা চলাই আহিছে। ‘যোৱা আগস্তৰ পৰা শিকাৰাত উঠা এজনো গ্ৰাহক পোৱা নাই। চৰকাৰে পৰ্যটকসকলক কাশ্মীৰ এৰি যাবলৈ নিৰ্দেশ দিয়া বাবে এই অৱস্থাৰ সৃৃষ্টি হয়।  মোৰ উপাৰ্জনৰ একমাত্ৰ থল শিকাৰা।’ তেওঁ কয়, ‘মোৰ তিনিটা ল’ৰা-ছোৱালী আছে, সিহঁতৰ পঢ়া-শুনা আৰু পোহপালৰ খৰছৰ কথা আছে। এইবাৰ শীতকালত কেনেকৈ জীয়াই থাকিম নাজানো, কাৰণ যি উপাৰ্জন কৰোঁ, তাৰেই শীতকালত চলোঁ'

‘দিনটো তেনেই স্বাভাৱিক আছিল। (যিদিনা চৰকাৰে নিষেধাজ্ঞা জাৰী কৰিছিল); আমি ডাল হ্ৰদৰ বিভিন্ন  গন্থব্যস্থানলৈ পৰ্যটকক লৈ গৈ আছিলোঁ। আমি ভাবিছিলোঁ পৰ্যটকক কাশ্মীৰ এৰিবলৈ নিৰ্দেশ দিয়া বুলি হোৱা বুলি প্ৰচাৰ আচলতে সত্য নহয়। প্ৰকৃততে কি ঘটিবলৈ গৈছিল সেই সম্পৰ্কে আমি একো ঠাঁৱৰ কৰিব পৰা নাছিলোঁ।‘ এইদৰে কয় পঞ্চাশ বছৰীয়া আব্দুল ৰছিদ শ্বাহে। ‘যোৱা বছৰৰ উপাৰ্জনৰ অলপ ধন মোৰ জমা আছিল, এতিয়া সেইখিনিও খৰছ হ’ল। এতিয়া পৰিয়ালটো লঘোণে ৰাখিবলগীয়া হয় বুলি ভয় লাগিছে...’

নিখিল জম্মু আৰু কাশ্মীৰ শিকাৰা মালিক সন্থা আৰু শিকাৰা শ্ৰমিক সন্থাৰ সভাপতি ৱালি মহম্মদ ভাট পৰ্যটকৰ অপেক্ষাত ৰৈ আছে

নৱেম্বৰত আগতীয়াকৈ আৰম্ভ হোৱা তুষাৰপাতৰ সময়ত নাম প্ৰকাশত অনিচ্ছুক এজন শিকাৰাচালকে কেইজনমান পৰ্যটকক লৈ এখন হাউছবোটৰ পৰা ডাল হ্ৰদৰ ৩ নং ঘাটলৈ যাত্ৰা কৰিছে। পৰ্যটকক কাশ্মীৰ উপত্যকা এৰি যাবলৈ চৰকাৰে জাননী জাৰি কৰাৰ পিছত পৰ্যটকক লৈ এইটো তেওঁৰ তৃতীয়টো ভাড়া

গুলজাৰ আহমদ ভাট নামৰ ৩২ বছৰীয়া শিকাৰা চালকজন (‘সন্তৰ উপত্যকা’ নামৰ চলচিত্ৰখনতো তেওঁ অভিনয় কৰিছিল) যোৱা ১৮ বছৰ ধৰি এই ব্যৱসায়ৰ লগত জড়িত। ‘পৰ্যটকৰ মাজত থকা আমাৰ পৰিচয়ৰ যৱনিকা পৰিল বুলি মই শংকিত হৈছো। আমি পৰ্যটকলৈ আগবঢ়োৱা আতিথ্যৰ বাবে বিখ্যাত।’ তেওঁ কয়, ‘যোৱা আগস্তৰ পৰা সকলো শেষ হৈ গ’ল। দেশৰ আন ঠাইৰ আগত আমি আমাৰ পৰিচয় হেৰুৱালো। পৰ্যটকসকলে কাশ্মীৰ উপত্যকালৈ আহিবলৈ ভয় কৰা হ’ল।’ এইটো চিজনত তেওঁ কেনেকৈ জীৱিকা নিৰ্বাহ কৰিব? ‘সংঘাতে আমাক বহুত কথা শিকাইছে আৰু ইয়াৰ মাজৰে এটা হৈছে  সঞ্চয় কৰা, কিয়নো কাশ্মীৰত এতিয়া সকলো অনিশ্চিত।’ তেওঁ কয়, ‘প্ৰতি দুই তিনি বছৰৰ মুৰে মুৰে আমি প্ৰায় শোচনীয় পৰিস্থিতিৰ মুখামুখি হ’ব লাগে’

২০১৯ৰ জুলাইৰ আগতে ৪০ বছৰীয়া ইমতিয়াজ জালাই ঋণৰ ধনেৰে এই শিকাৰাখন ক্ৰয় কৰিছিল। আগতীয়া বন্দোবস্তিৰ বাবে ভাবিছিল এইবাৰ যথেষ্ট লাভ হ’ব। কিন্ত এইবাৰ পৰ্যটনৰ সময় পাৰ হোৱাৰ পিছত এতিয়া তেওঁ শিকাৰাখন বিক্ৰী কৰি দিয়াৰ কথা ভাবিছে। কিয়নো সেই ধনেৰে ঋণ পৰিশোধ কৰিব। তেওঁৰ তিনি কন্যা প্ৰাথমিক বিদ্যালয়ত অধ্যয়নৰত। ‘এতিয়া মই সিহঁতৰ ফলাফল চাব নোৱাৰোঁ। (বিদ্যালয়ে সিহঁতৰ ফলাফল বন্ধ কৰি ৰাখিছে) বিদ্যালয় কৰ্তৃপক্ষই সিহঁতৰ তিনি মাহৰ মাচুল আদায় দিবলৈ মোক কৈছিল।’ এইদৰে তেওঁ কয়

চাৰিওফালে সেনা থকাৰ পিছত পৰ্যটক এই ঠাইলৈ কেনেকৈ আহিব, ৫০ বছৰীয়া মহম্মদ আব্দুল্লাই সোধে। তেওঁ শ্ৰীনগৰৰ উত্তৰাঞ্চলৰ ৰাইনাৱাড়ি এলেকাৰ শিকাৰাচালক। ‘এইবছৰ কাশ্মীৰলৈ অনা অতিৰিক্ত সেনাবাহিনী যদি চৰকাৰে ঘুৰাই লৈ যায়, তেন্তে আমি আশা কৰিব পাৰো যে কিছু সংখ্যক পৰ্যটক আমাৰ মাজলৈ আহিব, মোৰ ধাৰণা হয় যেন ৯০ দশকৰ আগৰ অৱস্থাত কাশ্মীৰখন আকৌ দেখিবলৈ পাম, তেতিয়া আমাৰ কাশ্মীৰ উপত্যকাত কোনো সংঘৰ্ষই নাছিল’ , তেওঁ কয়

কাঠমিস্ত্ৰী গুলাম মহম্মদে শিকাৰা সাজে। তেওঁ বয়স ৪০ বছৰ। তেওঁ পিতৃৰ পৰা এই ব্যৱসায় উত্তৰাধিকাৰী সূত্ৰে লাভ কৰিছে। ‘২০১৯ৰ আগস্তৰ আগতে ৮ খন শিকাৰা সজাৰ কাম মই পাইছিলোঁ, কিন্তু চৰকাৰে পৰ্যটকক কাশ্মীৰ এৰি যাবলৈ দিয়া নিৰ্দেশৰ পাছত শিকাৰা সজাৰ আটাইকেইটা অৰ্ডাৰ বন্ধ হ’ল,’ এইদৰে কয় গুলাম মহম্মদে

শিকাৰা নিৰ্মাণৰ অৰ্ডাৰ বাতিল হোৱাৰ পিছত ৩ লাখ টকাৰে ক্ৰয় কৰা দেবদাৰু কাঠবোৰ তেওঁৰ কাৰখানাতে পৰি থাকিল। তেওঁ কয়, ‘এনে অৱস্থাত মোৰ দৰে মানুহ জীয়াই থকাটো অতি কঠিন হৈ পৰিছে

নৱেম্বৰৰ প্ৰথম ভাগত শিকাৰাৱালাসকলে ডাল হ্ৰদৰ ওচৰৰ সংন্থাৰ কাৰ্যালয়ৰ সমীপত এইদৰে সময় কটাইছে

পৰ্যটনৰ লগত জড়িত সকলো ব্যৱসায় ক্ষতিগ্ৰস্ত হৈছে- স্থানীয় হস্ততাঁত শিল্পৰ বিক্ৰেতাসকলে ডাল হ্ৰদৰ ওচৰত গ্ৰাহকৰ বাবে অপেক্ষা কৰিছে। সাধাৰণতে শিকাৰাৱালাসকলে তেওঁলোকৰ দোকানলৈ গ্ৰাহক লৈ আহে

পৰ্যনটৰ সময় প্ৰায় শেষ হ’বৰ হৈছে। অথচ পৰ্যটকৰ বাবে কেইবামাহো অপেক্ষা কৰিবলগীয়া হৈছিল। এইবাৰ শীতকালটো শিকাৰাসকলৰ বাবে বেছি দীঘলীয়া, কঠিন আৰু অনিশ্চিত হৈ পৰিছে