फागुन के महिना सिरोय ला हवय. सुरेन्द्रनगर जिला के खाराघोड़ा टेसन के तीर इतवार के बिहनिया एक ठन नानकन नहर के पानी मं अलसाय घाम बगरे हवय. अलवा जलवा ढंग ले पानी ला रोके गे हे, जेकर ले तरिया कस बन गे हवय. रोके के जगा के उपर बोहावत पानी, ऊपर मं कलेचुप बइठे मगन लइका मन के अवाज ले जियादा तेज हवय. सातों टूरा, खेत मं जामेइय्या नान नान जंगली झाड़ी जइसने, गरी डारके मछरी फंसे ला अगोरत कलेचुप हवंय, गरी ला थोकन तीर के जोर ले झटका देके निकारे जाथे. पानी ले बहिर निकर आथे मछरी गरी मं फसे मछरी. येती वोती फड़फड़ावत, टर-फड-फड-फड. मिनट भर मं फड़फड़ाय बंद पर जाथे.

पार ले थोकन आगू, अक्षय दारोदरा अऊ महेश सिपारा गोठ-बात करत हवंय, नरियावत हवंय, एक दूसर ला गारी देवत हवंय, हंसिया ले मछरी काती ला निमारथें अऊ काटथें. महेश पन्द्रह बछर के होवेइय्या हे. बाकी छै झिन छोटे हवंय. मछरी धरे के खेल खतम होगे हे. अब धरे, गोठियाय अऊ हँसी-ठठक्का के बखत हे. मछरी निमारे जा चुके हे. अब मिलजुल के रांधे के पारी आय. सब्बो मजा लेवत हवंय. मछरी चुर गे हे. बांटे सुरु होथे. खाय पिये बखत भारी हंसी-मजाक चलथे हँसी-ठठक्का चलत रहिथे.

थोकन बखत बीते टूरा मन नानकन बंधा मं डुबकी लगाथें अऊ तइरत रहिथें, ओकर बाद पार मं आके जामे घास मं बइठ के अपन देह ला सुखाथें. विमुक्त जनजाति चुमवालिया कोली के तीन झिन टूरा, मुस्लिम समाज के दू झिन अऊ दू झिन दीगर लइका मन जम्मो मंझनिया  येती-वोती किंजरत रहिथें, हांसत रहिथें, गोठियावत रहिथें, एक-दूसर उपर बगियावत रहिथें. मंय वो मन के लकठा मं जाथों, थोकन मुचमुचाथों अऊ चुप्पी ला टोरत पहिला सवाल करथों, “हव, तुमन सब्बो कोन  क्लास मं हवव?”

पवन, आभू घलो बिन कपड़ा के,  खिलखिलावत हांस हवय, “आ मेसियो नवमा भाड़ा, आन  विलासियो छट्ठू भाड़ा. बिज्जु कोय नथ पढ़थो . मोय नथ पढ़थो [ ये महेशियो (महेश) नौवीं मं हवय अऊ विलासियो (विलास) छठवीं मं. अऊ कोनो नइ पढ़य.मंय घलो नइ]. वो ह कटाय सुपारी के पाउच ला फाड़थे अऊ माखुर ला मिलाथे. दूनों ला एक संग रमजत वो ह एक चुटकी धरके मुंह मं दबा लेथे अऊ बांचे ला दूसर मन ला बाँटथे. लाल लार ला पानी मं थूकत वो ह धीरे ले कहिथे, “नो मजावे. बेन मारता’ता  [ पढ़ई मं कोनो मजा नइ ये. मेडम हा हमन ला पीटत रहिस.”

PHOTO • Umesh Solanki

शाहरुख (डेरी) अऊ सोहिल मछरी धरे मं मगन

PHOTO • Umesh Solanki

महेश अऊ अक्षय मछरी ला निमारत

PHOTO • Umesh Solanki

तीन ठन पथरा ले बने चूल्हा. कृष्णा चूल्हा मं आगि बारे के पहिली कुछु बमरी लकरी अऊ प्लास्टिक के पन्नी ला डारथे

PHOTO • Umesh Solanki

कृष्णा ह कराही मं तेल डारिस, ओती अक्षय, विशाल अऊ पवन आतुर होके अगोरत रहिन

PHOTO • Umesh Solanki

अब मछरी ला एक झिन टूरा के लाय कराही मं डारे जाथे. तेल सोहिल लाइस, पिसे मिर्चा , हरदी अऊ नून विशाल ह

PHOTO • Umesh Solanki

कृष्णा मंझनिया खाय ला अगोरत हवय

PHOTO • Umesh Solanki

रांधे के खेल चलत हवय. लइका मन मं उछाह हवय

PHOTO • Umesh Solanki

टूर मन अपन रांधे जिनिस के मजा लेवत हवंय, जेन मं घर ले लाय कुछु रोटी हवय, वो मन नानकन तिरपाल के छाँव मं बइठे हवंय जेन ला वो मन खुदेच बनाय हवंय

PHOTO • Umesh Solanki

एक कोती मसाला वाले मछरी के झोर अऊ दूसर कोती मंझनिया के तीपत घाम

PHOTO • Umesh Solanki

घाम अऊ पछीना तइरे के मन बना देथे

PHOTO • Umesh Solanki

‘चलव , तइरबो’ महेश नहर के पानी मं कूदत कहिथे

PHOTO • Umesh Solanki

सात झिन ले पांच झिन टूरा स्कूल नइ जावंय काबर के उहाँ वो मन के गुरूजी ह पीटथे

PHOTO • Umesh Solanki

वो मन नुहाय बखत तइरत रहिथें, फेर वो मन हर बखत खेलत रहिथें अऊ सीखत हवंय के जिनगी काय सिखावत हवय

अनुवाद: निर्मल कुमार साहू

Umesh Solanki

ಉಮೇಶ್ ಸೋಲಂಕಿ ಅಹಮದಾಬಾದ್ ಮೂಲದ ಛಾಯಾಗ್ರಾಹಕ, ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಪಕ ಮತ್ತು ಬರಹಗಾರ, ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಅಲೆಮಾರಿ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸೋಲಂಕಿಯವರು ಮೂರು ಪ್ರಕಟಿತ ಕವನ ಸಂಕಲನಗಳು, ಒಂದು ಪದ್ಯ ರೂಪದ ಕಾದಂಬರಿ, ಒಂದು ಕಾದಂಬರಿ ಮತ್ತು ಸೃಜನಶೀಲ ನೈಜ-ಕಥನಗಳ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಹೊರ ತಂದಿದ್ದಾರೆ.

Other stories by Umesh Solanki
Editor : Pratishtha Pandya

ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ ಪಾಂಡ್ಯ ಅವರು ಪರಿಯ ಹಿರಿಯ ಸಂಪಾದಕರು, ಇಲ್ಲಿ ಅವರು ಪರಿಯ ಸೃಜನಶೀಲ ಬರವಣಿಗೆ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಪರಿಭಾಷಾ ತಂಡದ ಸದಸ್ಯರೂ ಹೌದು ಮತ್ತು ಗುಜರಾತಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಅನುವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಸಂಪಾದಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ ಗುಜರಾತಿ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಕವಿಯಾಗಿಯೂ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಅವರ ಹಲವು ಕವಿತೆಗಳು ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿವೆ.

Other stories by Pratishtha Pandya
Translator : Nirmal Kumar Sahu

Nirmal Kumar Sahu has been associated with journalism for 26 years. He has been a part of the leading and prestigious newspapers of Raipur, Chhattisgarh as an editor. He also has experience of writing-translation in Hindi and Chhattisgarhi, and was the editor of OTV's Hindi digital portal Desh TV for 2 years. He has done his MA in Hindi linguistics, M. Phil, PhD and PG diploma in translation. Currently, Nirmal Kumar Sahu is the Editor-in-Chief of DeshDigital News portal Contact: [email protected]

Other stories by Nirmal Kumar Sahu