વેદનાના ખેતમાં કચડાતાં સૂરજમુખી

સૂરજમુખીના ખેતર

કદાચ આ સ્થળ યોગ્ય નહોતું એમને ઉગવા માટે
કદાચ આ સમય પણ નહોતો એમને ખીલવાનો
કદાચ આ ઋતુ પણ નહોતી એમને મલકાવાની
વરસાદ ખૂબ આકારો હતો
કદાચ તડકો જરાય નહોતો વીણવા માટે
કદાચ જગ્યા સુધ્ધાં નહોતી શ્વાસ લેવાની
આપણે સૌ જાણીએ છીએ, આમાં શંકાની વાત જ નથી
જાણીએ છીએ કે આજ સત્ય છે

આપણે જાણીએ છીએ કે એ લોકો ચાંચ મારી મારીને
ચણી જશે, ખાઈ જશે એમને
ચૂંટી ને મસળીને મારી નાખશે એમને
જાણીએ છીએ કે ફૂલો ક્યારે કથ્થઈ થશે
અને ક્યારે લણી લેવાશે
અને જો એમને કૂણાં કૂણાં જ ચાવી જઈએ
તો જીભે ઝમતો એમનો કૂમળો, તાજો સ્વાદ કેવો હશે
એક પછી એક બધાં બળવાનાં છે
કાં વઢાઈ જવાનાં છે
બસ બધાંએ પોતાના વારની રાહ જોવાની છે

ચાહવા માટે આ રાત કદાચ બહુ ઘાતકી છે
અને પવન કોઈની દરકાર ન કરી શકાય એટલો નિષ્ઠુર છે
આ માટી પણ કદાચ બહુ વધારે પોચી છે
ટટ્ટાર ઉભા રહેલા લાંબા ફૂલોની કરોડરજ્જુના ભારને સહેવા માટે
પણ તો આ ઉગે છે કેમના,
તે ય આટલી વિશાળ સંખ્યામાં,
આ જંગલી સૂરજમુખી ખેતરોમાં?

નજર પહોંચે ત્યાં સુધી ફેલાયેલાં
અસ્પૃશ્ય સુંદરતા ના ખેતરો
સળગતી પાંખડીઓ લીલી ને સોનેરી
એમના નાના પગ હવામાં ઉછાળી
ખીલખીલાટ હસે છે --
હાસ્ય ઊડતી પરીઓનું
હાસ્ય નાચતી લહેરોનું --
અને ઉભી રહે છે માથાં કરીને હવામાં અધ્ધર
પોતાના બે પગ પર અડીખમ
એમની નાની મુઠ્ઠીઓમાં ઝાલીને
સળગતી હવાઓ નારંગી.

આ ખાલી દૂર બળતી, જેમતેમ ઉભી કરેલી
ચિતાઓમાંથી ઉડી આવતી ગરમ રાખ નથી
જે ફૂટે છે મારી આંખોમાં
થઇ ઉના પાણીના ઝરા
આ તો છે મારા કૂખમાં ઉગ્યા
સૂરજમુખીના ખેતરો

અવાજ: સુધન્વા દેશપાંડે એ જન નાટ્ય મંચ સાથે સંકળાયેલા અભિનેતા અને દિગ્દર્શક છે અને તેઓ લેફ્ટવર્ડ બૂક્સના સંપાદક છે.