آدیواسی علاقوں میں نام رکھنے کا اپنا طریقہ ہوتا ہے۔ پہلے، جل (پانی)، جنگل، زمین، دن یا تاریخ یا آباء و اجداد سے جڑا کوئی نہ کوئی نام رکھا جاتا تھا۔ لیکن اپنے طریقے سے اپنا نام رکھنے کا یہ حق وقت کے ساتھ ان سے چھِن گیا۔ منظم مذاہب نے مذہب کی تبدیلی کے ساتھ ہی ان سے ان کا یہ بنیادی حق بھی چھین لیا ہے۔ ہر بار ان کا نام بدل دیا جاتا ہے۔ جب آدیواسی بچے شہر کے ماڈرن اسکول میں جاتے ہیں، تو منظم مذہب اپنے حساب سے ان کا نام رکھ دیتے ہیں۔ سرٹیفکیٹ میں ان کا نام جبراً بدل دیا جاتا ہے۔ اس طرح ان کی زبان، ان کے نام، ان کی ثقافت، ان کی پوری تاریخ کا دھیرے دھیرے قتل کر دیا جاتا ہے۔ اس قتل کو ایک خوبصورت نام دیا جاتا ہے۔ اس طرح نام بدلنے کے پیچھے پوری ایک سازش ہے۔ آج ہم اس زمین کو تلاش کر رہے ہیں، جس سے ہماری تاریخ جڑی ہے۔ وہ دن، تاریخ ڈھونڈ رہے ہیں جس پر ہمارا نام لکھا ہے۔

جسِنتا کیرکیٹّا کی آواز میں، ہندی میں یہ نظم سنیں

پرتشٹھا پانڈیہ کی آواز میں، انگریزی میں ترجمہ کی گئی یہ نظم سنیں

یہ کس کا نام ہے؟

میں سوموار (پیر) کو پیدا ہوا
اس لیے سومرا کہلایا
میں منگل وار (منگل) کو پیدا ہوا
اس لیے منگل، منگر یا منگرا کہلایا
میں برہسپتی وار (جمعرات) کو پیدا ہوا
اس لیے بِرسا کہلایا

میں دن، تاریخ کی طرح
اپنے وقت کے سینے پر کھڑا تھا
پر وہ آئے اور انہوں نے میرا نام بدل دیا
وہ دن، تاریخیں سب مٹا دیں
جس سے میرا ہونا طے ہوتا تھا

اب میں رمیش، نریش اور مہیش ہوں
البرٹ، گلبرٹ یا الفریڈ ہوں
ہر اس دنیا کے نام میرے پاس ہیں
جس کی زمین سے میری کوئی وابستگی نہیں
جس کی تاریخ میری تاریخ نہیں

میں ان کی تاریخ کے اندر
اپنی تاریخ ڈھونڈ رہا ہوں
اور دیکھ رہا ہوں
دنیا کے ہر کونے میں، ہر جگہ
میرا ہی قتل عام ہے
اور ہر قتل کا کوئی نہ کوئی خوبصورت نام ہے۔

مترجم: محمد قمر تبریز

Poem and Text : Jacinta Kerketta

ಒರಾನ್ ಆದಿವಾಸಿ ಸಮುದಾಯದವರಾದ ಜಸಿಂತಾ ಕೆರ್ಕೆಟ್ಟಾ ಅವರು ಜಾರ್ಖಂಡ್‌ನ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶದ ಸ್ವತಂತ್ರ ಬರಹಗಾರ್ತಿ ಮತ್ತು ವರದಿಗಾರರು. ಜಸಿಂತಾ ಅವರು ಆದಿವಾಸಿ ಸಮುದಾಯಗಳ ಹೋರಾಟಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಮತ್ತು ಅವರು ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಅನ್ಯಾಯಗಳ ಕುರಿತು ಗಮನ ಸೆಳೆಯುವ ಕವಿಯೂ ಹೌದು.

Other stories by Jacinta Kerketta
Painting : Labani Jangi

ಲಬಾನಿ ಜಂಗಿ 2020ರ ಪರಿ ಫೆಲೋ ಆಗಿದ್ದು, ಅವರು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದ ನಾಡಿಯಾ ಜಿಲ್ಲೆ ಮೂಲದ ಅಭಿಜಾತ ಚಿತ್ರಕಲಾವಿದರು. ಅವರು ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದ ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಜ್ಞಾನಗಳ ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕ ವಲಸೆಯ ಕುರಿತು ಸಂಶೋಧನಾ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

Other stories by Labani Jangi
Editor : Pratishtha Pandya

ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ ಪಾಂಡ್ಯ ಅವರು ಪರಿಯ ಹಿರಿಯ ಸಂಪಾದಕರು, ಇಲ್ಲಿ ಅವರು ಪರಿಯ ಸೃಜನಶೀಲ ಬರವಣಿಗೆ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಪರಿಭಾಷಾ ತಂಡದ ಸದಸ್ಯರೂ ಹೌದು ಮತ್ತು ಗುಜರಾತಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಅನುವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಸಂಪಾದಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ ಗುಜರಾತಿ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಕವಿಯಾಗಿಯೂ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಅವರ ಹಲವು ಕವಿತೆಗಳು ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿವೆ.

Other stories by Pratishtha Pandya
Translator : Qamar Siddique

ಕಮರ್ ಸಿದ್ದಿಕಿ ಅವರು ಪೀಪಲ್ಸ್ ಆರ್ಕೈವ್ ಆಫ್ ರೂರಲ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಉರ್ದು ಅನುವಾದ ಸಂಪಾದಕರು. ಮತ್ತು ದೆಹಲಿ ಮೂಲದ ಪತ್ರಕರ್ತರು.

Other stories by Qamar Siddique