اس کا ملک ایک خواب تھا۔ اس خواب کو کروڑوں نے دیکھا تھا اور اس کے لیے اپنی جان دی تھی۔ وہ بھی کچھ برسوں سے ایک خواب دیکھنے لگا تھا۔ وہ دیکھتا کہ کہیں سے ایک بھیڑ آتی اور ایک انسان کو زندہ جلا دیتی تھی، اور وہ انہیں روک نہیں پاتا تھا۔ اس بار اسے ویران سا ایک گھر نظر آیا، جس کے برآمدے میں بھیڑ لگی تھی۔ کچھ عورتیں رو رہی تھیں، کچھ آدمی بدحواس کھڑے تھے۔ سفید کپڑوں میں لپٹی دو لاشیں رکھی تھیں، اور بغل میں ایک عورت بیہوش پڑی تھی۔ ایک بچی کی آنکھیں اسے لگاتار دیکھ رہی تھیں۔ اسے لگا کہ اسے فوراً اس خواب سے باہر آ جانا چاہیے۔ خواب سے باہر آ کر اس نے دیکھا کہ جس ملک میں وہ رہتا ہے، مقتل میں تبدیل ہوتا جا رہا ہے۔ اب مشکل یہ تھی کہ اس خواب سے باہر آنا ممکن نہ تھا۔

دیویش کی آواز میں، ہندی میں یہ نظم سنیں

پرتشٹھا پانڈیہ کی آواز میں، انگریزی میں یہ نظم سنیں

۴۔
اگر گھروں کو روندتے پھرنا
یہاں کا رواج ہے
پیٹ کر مار ڈالنا
یہاں کا نظام ہے
اور، کسی کو زندہ جلا دینا
اب دستور ہے

تو یہ ملک نہیں
قبرستان ہے

۵۔
رات کی صبح نہ آئے تو ہمیں بولنا تھا
ظلم کا زور بڑھا جائے ہمیں بولنا تھا

قاتل
جب کپڑوں سے پہچان رہا تھا
کسی کا کھانا سونگھ رہا تھا
چادر کھینچ رہا تھا
گھر ناپ رہا تھا
ہمیں بولنا تھا

اس بچی کی آنکھیں، جو پتھر ہو گئی ہیں
کل جب قاتل
انہیں کشمیر کا پتھر بتائے گا
اور
پھوڑ دے گا
تب بھی
کوئی لکھے گا
ہمیں بولنا تھا

تو یہ ملک نہیں…

۱۔
ایک ہاتھ اٹھا
ایک نعرہ لگا
ایک بھیڑ چلی
ایک آدمی جلا

ایک قوم نے صرف برداشت کیا
ایک ملک نے صرف دیکھا
ایک شاعر نے صرف کہا
نظم نے موت کی خواہش کی

۲۔
کسی نے کہا،
مرے ہوئے انسان کی آنکھیں
اُلٹی ہو جاتی ہیں
کہ نہ دیکھ سکو اس کا حال
دیکھو ماضی
کسی نے پوچھا،
انسان ملک ہوتا ہے کیا؟

۳۔
دن کا سورج ایک گلی کے مہانے پر ڈوب گیا تھا
گلی میں گھومتا پھر رہا تھا رات کا سایہ
ایک گھر تھا، جس کے دروازوں پر گاد جمی تھی
ناک بند کر کے بھی نہیں جاتی تھی
جلتے بالوں، ناخنوں اور چمڑی کی بو

بچی کو اس کے پڑوسیوں نے بتایا تھا
اس کا ابا مر گیا
اس کی ماں بیہوش پڑی تھی
ایک گائے بچائی گئی تھی
دو لوگ جلائے گئے تھے

مترجم: محمد قمر تبریز

Poem and Text : Devesh

ದೇವೇಶ್ ಓರ್ವ ಕವಿ, ಪತ್ರಕರ್ತ, ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಪಕ ಮತ್ತು ಅನುವಾದಕ. ಅವರು ಪೀಪಲ್ಸ್ ಆರ್ಕೈವ್ ಆಫ್ ರೂರಲ್ ಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿ ಭಾಷಾ ಸಂಪಾದಕ ಮತ್ತು ಅನುವಾದ ಸಂಪಾದಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ.

Other stories by Devesh
Editor : Pratishtha Pandya

ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ ಪಾಂಡ್ಯ ಅವರು ಪರಿಯ ಹಿರಿಯ ಸಂಪಾದಕರು, ಇಲ್ಲಿ ಅವರು ಪರಿಯ ಸೃಜನಶೀಲ ಬರವಣಿಗೆ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಪರಿಭಾಷಾ ತಂಡದ ಸದಸ್ಯರೂ ಹೌದು ಮತ್ತು ಗುಜರಾತಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಅನುವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಸಂಪಾದಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ ಗುಜರಾತಿ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಕವಿಯಾಗಿಯೂ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಅವರ ಹಲವು ಕವಿತೆಗಳು ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿವೆ.

Other stories by Pratishtha Pandya
Painting : Labani Jangi

ಲಬಾನಿ ಜಂಗಿ 2020ರ ಪರಿ ಫೆಲೋ ಆಗಿದ್ದು, ಅವರು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದ ನಾಡಿಯಾ ಜಿಲ್ಲೆ ಮೂಲದ ಅಭಿಜಾತ ಚಿತ್ರಕಲಾವಿದರು. ಅವರು ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದ ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಜ್ಞಾನಗಳ ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕ ವಲಸೆಯ ಕುರಿತು ಸಂಶೋಧನಾ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

Other stories by Labani Jangi
Translator : Qamar Siddique

ಕಮರ್ ಸಿದ್ದಿಕಿ ಅವರು ಪೀಪಲ್ಸ್ ಆರ್ಕೈವ್ ಆಫ್ ರೂರಲ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಉರ್ದು ಅನುವಾದ ಸಂಪಾದಕರು. ಮತ್ತು ದೆಹಲಿ ಮೂಲದ ಪತ್ರಕರ್ತರು.

Other stories by Qamar Siddique