એના હૈયાનાં છૂપા ખજાના

લોકગીતો હંમેશા સાંસ્કૃતિક જ્ઞાનનું એક વાહન અને સામાજિક મૂલ્યોનાં વાહક રહયાં છે. પરંતુ ઘણીવાર ગીતોનો ઉપયોગ સાંસ્કૃતિક પરિવર્તન અને જાગૃતિ નિર્માણના સાધન તરીકે પણ થાય છે. લોકગીતોની આ  શૈલીની લવચીકતા બે ચીજોમાંથી આવે છે. એક તો લોક સંગીતની મૌખિકતા, જેને કારણે એ દરેક પ્રસ્તુતિ સાથે બદલવાની ક્ષમતા ધરાવે છે, અને બીજું સમુદાયની સંસ્કૃતિમાં ઊંડે સુધી રોપાયેલા તેના મૂળ.

અહીં રજૂ થઇ રહેલું  આ ગીત લોકસંગીતની ફરી ફરી સજીવિત થવાની આ પરિમાણ  છે. અહીં તે જાગૃતિનો સંદેશ આપે છે -- ગ્રામીણ મહિલાઓના જીવનની જાતિગત ભેદભાવોની વાસ્તવિકતા વિષે. કચ્છ અને અમદાવાદના મહિલા કલાકારો દ્વારા ગવાયેલું આ ગીત ભાવનાત્મક રીતે આપણને સ્પર્શી જવાની સાથે એક સામાજિક વિવેચન પણ પ્રદાન કરે છે.

ગીતની પૃષ્ઠભૂમિમાં વગાડવામાં આવતા વાદ્યોમાંનું એક - જોડિયા પાવા, આ ગીતનું એક વિશેષ પાસું છે.  જોડિયા પાવા અથવા અલગોઝા પરંપરાગત રીતે ઉત્તર-પશ્ચિમ પ્રદેશો જેવા કે પાકિસ્તાનમાં સિંધ અને ભારતમાં કચ્છ, રાજસ્થાન અને પંજાબના કલાકારો દ્વારા વગાડવામાં આવે છે.

લોકસમુદાય  સંચાલિત રેડિયો, સૂરવાણી દ્વારા રેકોર્ડ કરાયેલા આ 341 ગીતો કચ્છ મહિલા વિકાસ સંગઠન (KMVS) દ્વારા પારી પાસે આવ્યા છે.

આ પ્રસ્તુતિમાં સમર્થન બદલ PARI પ્રીતિ સોની, અરુણા ધોળકિયા, સેક્રેટરી, KMVS, આમદ સમેજા, KMVS પ્રોજેક્ટ કોઓર્ડિનેટરનો તેમજ ગુજરાતી અનુવાદમાં એમની અમૂલ્ય મદદ બદલ ભારતીબેન ગોરનો ખાસ આભાર.