ಪ್ರಾಸ್ಪರಿಟಿ ಹೆದ್ದಾರಿಯಿಂದಾಗಿ ನೆಲಸಮವಾದ ಫಾನ್ಸೆ ಪಾರ್ಧಿಯವರ ಶಾಲೆ

ಎರಡು ಬುಲ್ಡೋಜರ್‌ಗಳು ಬಂದಾಗ ಮಧ್ಯಾಹ್ನವಾಗಿತ್ತು. "ಬುಲ್ಡೋಜರ್, ಬುಲ್ಡೋಜರ್ ... ಸರ್ ... ಸರ್..." ಶಾಲೆಯ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿದ್ದ ಮಕ್ಕಳು ಕೂಗಿದರು. ಅವರ ಅಳಲನ್ನು ಕೇಳಿ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರಾದ ಪ್ರಕಾಶ್ ಪವಾರ್ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಮತೀನ್ ಭೋಸಲೆ ಶಾಲೆಯ ಕಚೇರಿಯಿಂದ ಓಡಿ ಬಂದರು.

"ನೀವು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಯಾಕೆ ಬಂದಿದ್ದೀರಿ?" ಎಂದು ಪವಾರ್ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರು. “ನಾವು ಹೆದ್ದಾರಿಗಾಗಿ [ತರಗತಿ ಕೊಠಡಿಗಳನ್ನು] ಶಾಲೆಯ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಕೆಡಗಲು ಬಂದಿದ್ದೇವೆ. ದಯವಿಟ್ಟು ಪಕ್ಕಕ್ಕೆ ಸರಿಯಿರಿ,” ಎಂದು ಬುಲ್ಡೋಜರ್ ಚಾಲಕರೊಬ್ಬರು ಹೇಳಿದರು. ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿಲ್ಲ ಎಂದು ಭೋಸಲೆ ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿದರು." [ಅಮರಾವತಿ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಗಳ ಕಚೇರಿ] ಮೇಲಿನಿಂದ ಆದೇಶ ಬಂದಿದೆ," ಎಂದು ಚಾಲಕರು ಹೇಳಿದರು.

ಶಾಲೆಯ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಬೆಂಚುಗಳು ಮತ್ತು ಹಸಿರು ಬರವಣಿಗೆಯ ಬೋರ್ಡ್‌ಗಳನ್ನು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಹೊರತೆಗೆದರು. ಅವರು ಅಂಬೇಡ್ಕರ್, ಫುಲೆ, ಗಾಂಧಿ, ವಿಶ್ವ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನವುಗಳ ಕುರಿತು ಮರಾಠಿಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 2,000 ಪುಸ್ತಕಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದ್ದ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಗ್ರಂಥಾಲಯವನ್ನು ಖಾಲಿ ಮಾಡಿದರು. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಸಮೀಪದ ಶಾಲಾ ಹಾಸ್ಟೆಲ್‌ಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯಲಾಯಿತು. ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ, ಬುಲ್ಡೋಜರ್ಗಳು ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಒಡೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದವು ಒಂದು ಗೋಡೆ ನೆಲಕ್ಕುರುಳಿತು.

ಇದು ಜೂನ್ 6ರಂದು ಪ್ರಶ್ನಚಿನ್ಹ್ ಆದಿವಾಸಿ ಆಶ್ರಮಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ (ಪ್ರಶ್ನೆ ಚಿಹ್ನೆ ಆದಿವಾಸಿ ವಸತಿ ಶಾಲೆ) ಎರಡು ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಮುಂದುವರೆಯಿತು. ಹಾಸ್ಟೆಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿರುವ ಮಕ್ಕಳು - ಏಪ್ರಿಲ್‌ನಿಂದ ಬೇಸಿಗೆ ರಜೆಯಲ್ಲಿ - ತಮ್ಮ ತರಗತಿ ಕೊಠಡಿಗಳು ನಾಶವಾಗುವುದನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಿದರು. “ಹಾಗಾದರೆ ನಮ್ಮ ಶಾಲೆ ಜೂನ್ 26ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವುದಿಲ್ಲವೇ? ಅವರು ಈ ರೀತಿ ಏಕೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ?” ಎಂದು ಕೆಲವು ಮಕ್ಕಳು ಕೇಳಿದರು.

ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ, ಮೂರು ತರಗತಿಯ ಹುಲ್ಲಿನ ಕೊಠಡಿಗಳು, ನಾಲ್ಕು ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ತರಗತಿಯ ಕೊಠಡಿಗಳು ಮತ್ತು ಗ್ರಂಥಾಲಯ - 1ರಿಂದ 10ನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಿದ್ದ ಫಾನ್ಸೆ ಪಾರ್ಧಿ ಆದಿವಾಸಿ ಸಮುದಾಯದ 417 ಮತ್ತು ಕೊರ್ಕು ಆದಿವಾಸಿ ಸಮುದಾಯದ 30 ಮಕ್ಕಳು ಓದಿದ್ದ ಕೊಠಡಿಗಳು - ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನೆಲಸಮಗೊಂಡವು. ಸಾಂವಿಧಾನಿಕವಾಗಿ ಬಂದಿದ್ದ ಶಿಕ್ಷಣದ ಹಕ್ಕು ಕೂಡ ಅವಶೇಷಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಹೂತುಹೋಯಿತು.

ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಸರ್ಕಾರದ 700-ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಸಮೃದ್ಧಿ ಮಹಾಮಾರ್ಗ್’ಗೆ ('ಸಮೃದ್ಧಿ ಹೆದ್ದಾರಿ') ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡಲು ಅಮರಾವತಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಶಾಲೆಯನ್ನು ಉರುಳಿಸಲಾಯಿತು. 26 ತಾಲೂಕುಗಳ 392 ಗ್ರಾಮಗಳ ಮೂಲಕ ಹೆದ್ದಾರಿ ಹಾದು ಹೋಗಲಿದೆ. ಅಮರಾವತಿಯಲ್ಲಿ ಹೆದ್ದಾರಿ ಮೂರು ತಾಲೂಕುಗಳ 46 ಹಳ್ಳಿಗಳನ್ನು ದಾಟಲಿದೆ.

36 ವರ್ಷದ ಮತೀನ್‌ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ: “ಏಳು ವರ್ಷಗಳ ನಮ್ಮ ಶ್ರಮ ವ್ಯರ್ಥವಾಯಿತು. ಅವರು ಆದಿವಾಸಿ ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ಶಾಲೆ ನಂದಗಾಂವ್ ಖಂಡೇಶ್ವರ ತಾಲೂಕಿನ ಕಿರಿದಾದ ನಿರ್ಜನ ಹಾದಿಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದೆ. ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ರಾಜ್ಯ ರಸ್ತೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿಗಮ (ಎಂಎಸ್‌ಆರ್‌ಡಿಸಿ) ಜೂನ್ 2018 ರಲ್ಲಿ ಅಮರಾವತಿ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಿರುವ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಈ ಶಾಲೆಯನ್ನು ಸರ್ವೆ ನಂ. 25 ರಲ್ಲಿ 19.49 ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಗೋಮಾಳ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದೆ, “ಪರಿಹಾರವನ್ನು ನೀಡುವ ಪ್ರಶ್ನೆಯೇ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ.”

ಶಾಲೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಆದಿವಾಸಿ ಫಾನ್ಸ್ ಪಾರ್ಧಿ ಸಮಿತಿಯ ಒಡೆತನದ ಮೂರು ಎಕರೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ 60 ಹುಡುಗಿಯರು ಮತ್ತು 49 ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳಿರುವ 10 ಕೊಠಡಿಗಳ ಎರಡು ಮಹಡಿಯ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಹಾಸ್ಟೆಲನ್ನು ಸಮೃದ್ಧಿಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ಒಳಗೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ (ಮತಿನ್ ಅವರು ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು). 2016ರಲ್ಲಿ ಮರಾಠಿ ಪತ್ರಿಕೆಯೊಂದು ನಡೆಸಿದ ಬೆಂಬಲ ಅಭಿಯಾನದ ನಂತರ ಸಂಗ್ರಹವಾಧ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ದೇಣಿಗೆಯಿಂದ ಹಾಸ್ಟೆಲ್ ಮತ್ತು ಅದರ ಎರಡು ಟಾಯ್ಲೆಟ್ ಬ್ಲಾಕ್‌ಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಆದರೆ ಸರ್ಕಾರ ಈ ಮೂರು ಎಕರೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಸುಮಾರು ಒಂದು ಎಕರೆಯನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಿದೆ. ಜನವರಿ 11, 2019 ರಂದು ಅಮರಾವತಿ ಜಿಲ್ಲಾಡಳಿತವು ಹೊರಡಿಸಿದ ನೋಟಿಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಾಸ್ಟೆಲ್ ಮತ್ತು ಈಗ ಕೆಡವಲಾದ ತರಗತಿ ಕೊಠಡಿಗಳ ನಡುವೆ ಸರ್ವೆ ನಂ. 37ರಲ್ಲಿ ಹೆದ್ದಾರಿಗೆ 3,800 ಚದರ ಮೀಟರ್ (ಎಕರೆ ಸುಮಾರು 4,046 ಚದರ ಮೀಟರ್) ಜಾಗವೂ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಸರ್ಕಾರವು ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಸಮಿತಿಗೆ ಪರಿಹಾರವಾಗಿ 19.38 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ಕೊಡುವ ಮಾತು ಕೊಟ್ಟಿತ್ತು.

“ಈ ಮೊತ್ತವು ಶಾಲೆಯನ್ನು ಮರುಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಸಾಕಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ತರಗತಿಗಳು, ಲೈಬ್ರರಿ ಮತ್ತು ಅಡುಗೆ ಮನೆ ಸರ್ಕಾರದ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ, ನಾವು ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಪಡೆಯಬೇಕು,” ಎಂದು ಮತೀನ್ ಫೆಬ್ರವರಿ 2019ರಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಹೇಳಿದ್ದರು. “ನಾವು 3800 ಚದರ ಮೀಟರ್‌ಗೆ [MSRDC ಯೊಂದಿಗೆ, ಮಾರಾಟ ಪತ್ರಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಮಾಡಿಲ್ಲ]. ಅಮರಾವತಿ ಕಲೆಕ್ಟರೇಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಕ್ಷೇಪಣೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದ್ದೇವೆ ಮತ್ತು ಮೊದಲು ಶಾಲೆಗೆ ಪರ್ಯಾಯ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದ್ದೇವೆ.

ಮತೀನ್ ಅವರು ಅಮರಾವತಿ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳಿಗೆ ಹಲವಾರು ಅರ್ಜಿಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ, ಅವರು 50-60 ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ಶಾಲಾ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಳೊಂದಿಗೆ 2018ರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಮೂರು ಬಾರಿ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿ ಕಚೇರಿಗೆ ಮೆರವಣಿಗೆಯನ್ನು ನಡೆಸಿದ್ದಾರೆ, ಫೆಬ್ರವರಿ 2019ರಲ್ಲಿ ಒಂದು ದಿನದ ಉಪವಾಸ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹವನ್ನು ಆಚರಿಸಿ ಪ್ರತಿ ಬಾರಿಯೂ ಶಾಲೆಯ ಪುನರ್ನಿಮಾಣವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಪ್ರಶ್ನಚಿನ್ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಿರುವ ಮಕ್ಕಳ ಪಾಲಕರೂ ಈ ಶಾಲೆಯ ಧ್ವಂಸದಿಂದ ಆತಂಕಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿದ್ದರು. ಶಾಲೆಯಿಂದ ಸುಮಾರು ಎರಡು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿ, ಸುಮಾರು 50 ಗುಡಿಸಲುಗಳ ಫಾನ್ಸೆ ಪಾರ್ಧಿ ಬಡಾವಣೆಯಲ್ಲಿ, ಸುರ್ನಿತಾ ಪವಾರ್, 36, ತನ್ನ ಇಟ್ಟಿಗೆ ಮನೆಯ ಹೊರಗೆ ಬೀನ್ಸ್ ಸಿಪ್ಪೆ ಸುಲಿಯುತ್ತಾ, ನನ್ನ ಮಗಳು ಸುರ್ನೇಶ ಈ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ 10 ನೇ ತರಗತಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದಳು. ಈಗ ಅವಳು 11ನೇ ತರಗತಿಯನ್ನು  ಕರೆಸ್ಪಾಂಡೆನ್ಸ್ ಕೋರ್ಸ್ ಮೂಲಕ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ. ಸುರ್ನಿತಾ ತನ್ನ ಊರಿನ ಪಕ್ಕದ 3,763 ಜನರಿರುವ ಮಂಗ್ರುಲ್ ಚವಾಲಾ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ ಕಾರ್ಮಿಕರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಾಳೆ. ಶಾಲೆಯನ್ನು ಕೆಡವಿದ ನಂತರ, ನಾನು ಅವಳಿಗೆ ಫೋನ್ ಮಾಡಿದಾಗ, ಅವಳು, “ತರಗತಿಗಳು ನಾಶವಾಗಿವೆ ಎಂದು ನಾನು ಕೇಳ್ಪಟ್ಟೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದಳು. ಸುರನೇಶ್ [ನನ್ನ ಮಗ] ಅಲ್ಲಿ 5ನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾನೆ. ಬೇಸಿಗೆ ರಜೆಗೆಂದು ಅವನು ಮನೆಗೆ ಬಂದಿದ್ದ, ಅವನು ಮತ್ತೆ ಈಗ ಮುಂದೆ ಓದಲು ಎಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಬೇಕು?”

ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರದ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಟ್ರೈಬ್ಸ್ ಆಕ್ಟ್‌ನಿಂದ ಆಕೆಯ ಸಮುದಾಯವಾದ ಫಾನ್ಸೆ ಪಾರ್ಧಿಗಳು, ವಿವಿಧ ಇತರ ಬುಡಕಟ್ಟುಗಳೊಂದಿಗೆ 'ಅಪರಾಧಿಗಳು' ಎಂದು ಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲಾಯಿತು. 1952 ರಲ್ಲಿ, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಕಾಯಿದೆಯನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು ಮತ್ತು ಬುಡಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು 'ಡಿನೋಟಿಫೈ' ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಅವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಈಗ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ, ಕೆಲವು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳಾಗಿ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಇತರ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. (ನೋಡಿ: ಮಾಡದ ಅಪರಾಧಕ್ಕೆ, ಅಂತ್ಯವಿಲ್ಲದ ಶಿಕ್ಷೆ ). 2011 ರ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 223,527 ಪಾರ್ಧಿಗಳು ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದೊಳಗೆ ಪಾಲ್ ಪಾರ್ಧಿಗಳು, ಭಿಲ್ ಪಾರ್ಧಿಗಳು ಮತ್ತು ಫಾನ್ಸೆ ಪಾರ್ಧಿಗಳಂತಹ ವಿವಿಧ ಉಪ-ಗುಂಪುಗಳಿವೆ.

ಅವರು ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ತಾರತಮ್ಯವನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಲೇ ಇದ್ದಾರೆ. "ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ನಮಗೆ ಕೆಲಸ ನೀಡುವುದಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಸುರ್ನಿತಾ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. "ಹಾಗಾಗಿ ನಮ್ಮ ಜನರು ಅಮರಾವತಿ ನಗರಕ್ಕೆ ಅಥವಾ ಮುಂಬೈ, ನಾಸಿಕ್, ಪುಣೆ, ನಾಗ್ಪುರಕ್ಕೆ ಭಿಕ್ಷೆ ಬೇಡಲು ಹೋಗುತ್ತಾರೆ."

ಆಕೆಯ ನೆರೆಹೊರೆಯವರಾದ 40 ವರ್ಷದ ಹಿಂದೋಸ್ ಪವಾರ್ ಮಾಡಿದಂತೆ. ಅವರು ಒಂದು ದಶಕದ ಹಿಂದೆ ಭಿಕ್ಷೆ ಕೇಳಿದರು, ನಂತರ ಸಾಂದರ್ಭಿಕವಾಗಿ ಸಾಕಣೆ ಅಥವಾ ನಿರ್ಮಾಣ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡರು. "ನನ್ನ ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ನಾನು ದುಃಖವನ್ನು ನೋಡಿದ್ದೇನೆ," ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. “ಪೊಲೀಸರು ನಮ್ಮನ್ನು ಯಾವಾಗ ಬೇಕಾದರೂ ಹಿಡಿಯುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಈಗಲೂ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ನನ್ನ ಅಜ್ಜನ ಕಾಲದಲ್ಲಿಯೂ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಏನು ಬದಲಾಗಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳು ಓದದಿದ್ದರೆ ಅವರೂ ನಮ್ಮಂತೆಯೇ ಉಳಿಯುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲವು ತಿಂಗಳ ಹಿಂದೆ ನಾನು ಕುಟುಂಬವನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದಾಗ ಅವರ ಮಗ ಶರದೇಶ್‌ ಮತ್ತು ಮಗಳು ಶಾರದೇಶ ಪ್ರಶ್ನಚಿನ್ಹ್ ಆದಿವಾಸಿ ಆಶ್ರಮಶಾಲಾದಲ್ಲಿ 7 ಮತ್ತು 10ನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಿದ್ದರು.

ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಫಾರ್ ಸೋಶಿಯಲ್ ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್, ಹೈದರಾಬಾದ್, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ 25 ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಡಿನೋಟಿಫೈಡ್, ಅಲೆಮಾರಿ ಮತ್ತು ಅರೆ ಅಲೆಮಾರಿ ಬುಡಕಟ್ಟುಗಳ ಮೇಲೆ 2017ರ ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ಹೇಳುತ್ತದೆ, 199 ಪಾರ್ಧಿ ಕುಟುಂಬಗಳಲ್ಲಿ (ಸಮೀಕ್ಷೆಯು 1,944 ಕುಟುಂಬಗಳು ಮತ್ತು 11 ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ) ಶೇಕಡಾ 38 ರಷ್ಟು ಮಕ್ಕಳು ಹೊರಗುಳಿದಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆಯ ನಂತರ ತಾರತಮ್ಯ, ಭಾಷೆಯ ಅಡೆತಡೆಗಳು, ಮದುವೆ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣದ ಮಹತ್ವದ ಬಗ್ಗೆ ಕಡಿಮೆ ಅರಿವು. 2% ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದವರು ತಮ್ಮನ್ನು ಹಿಂದಿನ ಬೆಂಚ್‌ನಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು 4% ಶಿಕ್ಷಕರ ವರ್ತನೆ ಆಕ್ಷೇಪಾರ್ಹವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.

"ಜಿಲ್ಲಾ ಪರಿಷತ್ [ZP] ಶಾಲೆಯ ಶಿಕ್ಷಕರು ನಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ," ಎಂದು ಸುರ್ನಿತಾ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. 14 ವರ್ಷದವನಾದ ಜಿಬೇಶ್ ಪವಾರ್ ಇದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. "ನಾನು ZP ಶಾಲೆಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಲು ಬಯಸುವುದಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಅವನು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. 2014ರವರೆಗೂ ಜಿಬೇಶ್ ಯವತ್ಮಾಲ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ನೆರ್ ತಾಲೂಕಿನ ಅಜಂತಿ ಗ್ರಾಮದ ಜಿಲ್ಲಾ ಪಂಚಾಯತ್ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ 5ನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಿದ್ದ. “ಶಿಕ್ಷಕರು ನನ್ನನ್ನು ಹಿಂದೆ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಲು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಇತರ ಮಕ್ಕಳು ನನ್ನನ್ನು ಗೇಲಿ ಮಾಡಿದರು, ನನ್ನನ್ನು ಪಾರ್ಧಿ, ಪಾರ್ಧಿ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ ... ನಾವು ಕೊಳಕು ಎಂದು ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ನಮ್ಮ ಗುಡಿಸಲುಗಳು ಊರ ಹೊರಗೆ ಇವೆ. ನನ್ನ ತಾಯಿ ಭಿಕ್ಷೆ ಬೇಡಲು ಹೋಗುತ್ತಾಳೆ. ನಾನೂ ಕೂಡ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೆ. ನನ್ನ ತಂದೆ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ನಿಧನರಾದರು.”

ನಂತರ ಜಿಬೇಶ್ ತನ್ನ ವಸಾಹತು ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಸುಮಾರು 17 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಶ್ನಚಿನ್ಹ್ ಆದಿವಾಸಿ ಆಶ್ರಮಶಾಲೆಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡರು. ಅವರ ಬಡಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ನೀರು, ವಿದ್ಯುತ್ ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಹಾಸ್ಟೆಲ್ ನಲ್ಲಿಯೇ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. "ನಾನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಸೈನ್ಯಕ್ಕೆ ಸೇರಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ. ನನ್ನ ತಾಯಿ ಭಿಕ್ಷೆ ಬೇಡುವುದು ನನಗೆ ಇಷ್ಟವಿಲ್ಲ’ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಅವರು 9 ನೇ ತರಗತಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಆದರೆ ನಿರ್ಣಾಯಕ 10 ನೇ ತರಗತಿಯನ್ನು ತಲುಪುವ ಅವರ ಉತ್ಸಾಹವು ಈಗ ಚಿಂತೆಗೆ ತಿರುಗಿದೆ.

14 ವರ್ಷದ ಕಿರಣ್ ಚವ್ಹಾಣ್ ಕೂಡ ಧುಲೆ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಕ್ರಿ ತಾಲೂಕಿನ ಜಮಾಡೆ ಗ್ರಾಮದ ZP ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಿದ್ದ. ಅವರ ಪೋಷಕರು ಎರಡು ಎಕರೆ ಅರಣ್ಯ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಭತ್ತ ಮತ್ತು ಜೋಳವನ್ನು ಬೆಳೆಯುತ್ತಾರೆ. "ನಾವು ZP ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುವುದನ್ನು ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ವಿರೋಧಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ" ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. “ಇತರ ಮಕ್ಕಳು ಅವರನ್ನು ಚುಡಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದುದರಿಂದ ನನ್ನ ಸ್ನೇಹಿತರು ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುವುದನ್ನು ಬಿಟ್ಟರು. ನಮ್ಮ ಗುಡಿಸಲುಗಳು ಊರ ಹೊರಗೆ. ನಾವು ಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದಾಗ ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ, 'ಕಳ್ಳರು ಇಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ ಹುಷಾರಾಗಿರಿ” ಅಂತ. ಅವರು ಇದನ್ನು ಏಕೆ ಹೇಳುತ್ತಾರೆಂದು ನನಗೆ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ನಾನು ಕಳ್ಳನಲ್ಲ. ಪೊಲೀಸರು ಆಗಾಗ ನಮ್ಮ ಬಡಾವಣೆಗೆ ಬಂದು ಯಾರೇ ಕಳ್ಳತನ, ಕೊಲೆ ಮಾಡಿದರೂ ಹಿಡಿಯುತ್ತಾರೆ. ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ನಾನು ಪೊಲೀಸ್ ಆಗಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ. ನಾನು ಅಮಾಯಕರಿಗೆ ತೊಂದರೆ ಕೊಡುವುದಿಲ್ಲ.

ಇದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಚೆನ್ನಾಗಿ ತಿಳಿದ ಮತೀನ್ ಭೋಸಲೆ ಅವರು ಫಾನ್ಸೆ ಪಾರ್ಧಿ ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ ಶಾಲೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಅವರು 2012 ರಲ್ಲಿ 85 ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬದ ಆರು ಮೇಕೆಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಮತ್ತು ಅವರ ಉಳಿತಾಯವನ್ನು ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿ ಬಳಸಿದರು. ಆಗ ಶಾಲೆಯು ಅವರ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪ ಶಂಕುಲಿ ಭೋಸಲೆ ನೀಡಿದ ಮೂರು ಎಕರೆ ಜಮೀನಿನಲ್ಲಿ ಹುಲ್ಲಿನ ಗುಡಿಸಲು ಆಗಿತ್ತು, ಈಗ 76. ಮತೀನ್ ತನ್ನ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪ ಜಮೀನನ್ನು ರೂ. ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಉಳಿಸಿದ ನಂತರ 1970 ರಲ್ಲಿ 200 ರೂ. ಮಾನಿಟರ್ ಹಲ್ಲಿ, ಫೆಸೆಂಟ್, ಮೊಲ, ಕಾಡು ಹಂದಿಗಳನ್ನು ಬೇಟೆಯಾಡಿ ಅಮರಾವತಿ ನಗರದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು.

ಮತೀನ್ ಅವರ ಪತ್ನಿ ಸೀಮಾ ಅವರು ಶಾಲೆಯನ್ನು ನಡೆಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಮೂವರು ಮಕ್ಕಳು ಅಮರಾವತಿ, ಬೀಡ್, ಧುಲೆ, ವಾಶಿಮ್ ಮತ್ತು ಯವತ್ಮಾಲ್ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಫಾನ್ಸೆ ಪಾರ್ಧಿ ವಸಾಹತುಗಳ ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಒಂದೇ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗುವ ಶಿಕ್ಷಣವು ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಎಲ್ಲಾ ವೆಚ್ಚವಿಲ್ಲದೆ ಉಚಿತವಾಗಿದೆ. ಶಾಲೆಯ ಎಂಟು ಶಿಕ್ಷಕರಲ್ಲಿ ನಾಲ್ವರು ಫಾನ್ಸೆ ಪರಧಿ ಸಮುದಾಯದವರು.

"ಫಾನ್ಸೆ ಪಾರ್ಧಿಗಳು ಶಾಶ್ವತ ಮನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ [ಸುರಕ್ಷಿತ] ಆದಾಯದ ಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಅವರು ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಯಾವುದೇ ಕೆಲಸ ಸಿಕ್ಕರೆ ಅವರು ಬೇಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ, ಬೇಟೆಯಾಡುತ್ತಾರೆ ಅಥವಾ ಸ್ವಲ್ಪ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ”ಎಂದು ಮತೀನ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ತಂದೆ ಬೇಟೆಯಾಡುತ್ತಿದ್ದರು, ತಾಯಿ ಭಿಕ್ಷೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರು. “ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಮಕ್ಕಳು ತಮ್ಮ ಪೋಷಕರೊಂದಿಗೆ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಮತ್ತು ಬಸ್ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಭಿಕ್ಷೆ ಬೇಡುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಯೋಗ್ಯ ಉದ್ಯೋಗಗಳಿಂದ ವಂಚಿತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸ್ಥಿರತೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ZP ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಪಾರ್ಧಿ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಸ್ವೀಕರಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಅವರಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣದ ಹಕ್ಕು ಎಲ್ಲಿದೆ? ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಸರ್ಕಾರವು [ಆದಿವಾಸಿ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ] ಸಾಕಷ್ಟು ವಸತಿ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿಲ್ಲ. ಆಗ ಅವರು ಹೇಗೆ ಪ್ರಗತಿ ಹೊಂದುತ್ತಾರೆ? ಇವೆಲ್ಲವೂ ಪಾರ್ಧಿಗಳ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು - ಉತ್ತರಗಳಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ಇದು ‘ಪ್ರಶ್ನಚಿನ್ಹ್ [ಪ್ರಶ್ನಾರ್ಥಕ ಚಿಹ್ನೆ] ಆದಿವಾಸಿ ಆಶ್ರಮಶಾಲೆ.”

ಅವರ ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದ ಅಡೆತಡೆಗಳ ನಡುವೆಯೂ, ಮತೀನ್ ಅವರು 2009 ರಲ್ಲಿ ಅಮರಾವತಿಯ ಸರ್ಕಾರಿ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಡಿಪ್ಲೊಮಾವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು. ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಅವರು ಹೊರಗಿನ ಹಳ್ಳಿಯಾದ ಮಂಗ್ರುಲ್ ಚವಾಲಾದಲ್ಲಿನ ಜಿಲ್ಲಾ ಪರಿಷತ್ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ಗುಡಿಸಲಿನಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಹೆತ್ತವರು ಮತ್ತು ಸಹೋದರಿಯರೊಂದಿಗೆ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರು ಅದೇ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಓದಿದ್ದರು, ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅವರು ಓದುವುದನ್ನು ಬಿಡಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ಮತೀನ್‌ ಅವರು 1991ರಲ್ಲಿ, ಸುಮಾರು ಎಂಟು ವರ್ಷದವನಾಗಿದ್ದಾಗ, ಅವರು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ, “ನಾವು ಬೇಟೆಯ ಹಕ್ಕಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಮೊಲಗಳನ್ನು ಭಿಕ್ಷೆ ಬೇಡಿ ಅಥವಾ ಬೇಟೆಯಾಡಿ ತರುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಅಥವಾ ನಾನು ಮತ್ತು ನನ್ನ ಮೂವರು ಅಣ್ಣಂದಿರು ಊರವರು ಬಿಸಾಡಿದ ಹಳಸಿದ ಆಹಾರವನ್ನು ತಿನ್ನುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಒಮ್ಮೆ ನಾವು 5-6 ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಬಹುತೇಕ ಏನನ್ನೂ ತಿಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ನಾವು ಹಸಿವಿನಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ನನ್ನ ತಂದೆಗೆ ನೋಡಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಬೇರೊಬ್ಬರ ಜಮೀನಿನಿಂದ 2-3 ಜೋಳಗಳನ್ನು ಕಿತ್ತುಕೊಂಡು ನಮಗಾಗಿ ತಂದರು. ನನ್ನ ತಾಯಿ ಜೋಳದ ಅಂಬಿಲ್ [ಸಾರು] ಮಾಡಿ ನಮಗೆ ತಿನ್ನಿಸಿದರು. ನಂತರ, ತೋಟದ ಮಾಲೀಕರು ಐದು ಕ್ವಿಂಟಾಲ್ ಜೋಳವನ್ನು ಕದ್ದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ನನ್ನ ತಂದೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಎಫ್‌ಐಆರ್ [ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಮಾಹಿತಿ ವರದಿ] ದಾಖಲಿಸಿದರು. ನಮ್ಮ ಕಷ್ಟವನ್ನು ನೋಡಲಾಗದ ಅವರ ಹೃದಯವು ಅವರನ್ನು ಕದಿಯುವಂತೆ ಮಾಡಿತು, ಆದರೆ 2-3 ಜೋಳದ ಕುಂಡಿಗೆ ಮತ್ತು ಐದು ಕ್ವಿಂಟಾಲ್‌ ಜೋಳದ ನಡುವೆ ದೊಡ್ಡ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿದೆ.

ಅವರ ತಂದೆ ಶಂಕರ ಭೋಸಲೆ ಅಮರಾವತಿಯಲ್ಲಿ ಮೂರು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿದ್ದರು. ಸಮವಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿದ್ದ ಜನರನ್ನು ನೋಡಿದ ಮತೀನ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ, ಅವರ ತಂದೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಅರಿತುಕೊಂಡಿದ್ದರು. "ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡುವಂತೆ ಪಾರ್ಧಿ ಕೈದಿಗಳನ್ನು ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದರು," ಅವರು ಅವರ ತಂದೆಯ ಮಾತುಗಳನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ: 'ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣದ ದುರುಪಯೋಗವು ಮುಗ್ಧರನ್ನು ತೊಂದರೆಗೊಳಿಸಿದರೆ, ಸದುಪಯೋಗವು ಅವರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ' ಎಂದು.

ಮತೀನ್ ತನ್ನ ತಂದೆಯ ಮಾತನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಶಿಕ್ಷಕನಾದನು. ತದನಂತರ ಅವರು ಶಾಲೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಏಳು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ರಾಜ್ಯದ ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಇಲಾಖೆ ಮತ್ತು ಗಿರಿಜನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಇಲಾಖೆಗೆ ಹಲವಾರು ಪತ್ರಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಶಾಲೆಯು ಇನ್ನೂ ಸರ್ಕಾರದ ಮಾನ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಅನುದಾನಕ್ಕಾಗಿ ಹೆಣಗಾಡುತ್ತಿದೆ.

2015ರಲ್ಲಿ, ಮತೀನ್ ಅವರು ಅಧಿಕೃತ ಮಾನ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಅನುದಾನವನ್ನು ನೀಡದಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ರಾಜ್ಯ ಮಕ್ಕಳ ಹಕ್ಕುಗಳ ರಕ್ಷಣಾ ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ದೂರನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದರು. ಹಿಂದುಳಿದ ಗುಂಪುಗಳ ಮಕ್ಕಳು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವುದನ್ನು ತಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಶಿಕ್ಷಣ ಹಕ್ಕು ಕಾಯಿದೆ (RTE, 2009) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಬಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಆಯೋಗವು ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ನೆನಪಿಸಿತು. ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಮತ್ತು ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿದರೆ ಶಾಲೆಯನ್ನು ನಡೆಸಲು ಮತ್ತು ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆಯಲು ದೂರುದಾರರಿಗೆ ಹಕ್ಕಿದೆ ಎಂದು ಅದು ಹೇಳಿದೆ.

“ಜಾತಿ, ವರ್ಗ ಮತ್ತು ಧರ್ಮವನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೆ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮಗುವಿನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಒತ್ತು ಕೊಡುವುದು ಸರ್ಕಾರದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನೇ RTE ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಸರಕಾರ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿ ಪಾಲಿಸಿದ್ದರೆ ಈ ‘ಪ್ರಶ್ನಾರ್ಥಕ ಚಿಹ್ನೆ’ ಉದ್ಭವಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ನಂತರ ಯಾರಾದರೂ ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಪ್ರಯತ್ನದಿಂದ ಅಂತಹ ಶಾಲೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದಾಗ, ಸರ್ಕಾರವು ಅದಕ್ಕೆ ಮಾನ್ಯತೆಯನ್ನೂ ನೀಡುವುದಿಲ್ಲ ”ಎಂದು ಅಹಮದ್‌ನಗರ ಮೂಲದ ಶಿಕ್ಷಣ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ ಭಾವು ಚಸ್ಕರ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

"ಆ ಆದೇಶವನ್ನು ನೀಡಿ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳು ಕಳೆದಿವೆ, ಆದರೆ ಬುಡಕಟ್ಟು ಇಲಾಖೆ ಅಥವಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಇಲಾಖೆ ಯಾವುದೇ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಫಾನ್ಸೆ ಪಾರ್ಧಿ ಸಮುದಾಯದ ಕ್ವೆಶ್ಚನ್ ಮಾರ್ಕ್ ಶಾಲೆಯ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲ ಪ್ರಕಾಶ್ ಪವಾರ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಅನುದಾನದ ಮೂಲಕ, ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಲ್ಯಾಬ್‌ಗಳು, ಗ್ರಂಥಾಲಯ ಕೊಠಡಿಗಳು, ಶೌಚಾಲಯಗಳು, ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿನ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು, ಹಾಸ್ಟೆಲ್‌ಗಳು, ಶಿಕ್ಷಕರ ಸಂಬಳ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನವುಗಳಿಗೆ ಹಣವನ್ನು ನೀಡಬಹುದು. "ಇದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ನಾವು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ದೇಣಿಗೆಯಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತೇವೆ," ಎಂದು ಪವಾರ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ದೇಣಿಗೆಗಳು ಕೆಲವು ಖಾಸಗಿ ಶಾಲೆಗಳಿಂದ ಬರುತ್ತದೆ- ನೋಟ್‌ಬುಕ್‌ಗಳು, ಹಾಗೆಯೇ ಪುಸ್ತಕಗಳು (ಗ್ರಂಥಾಲಯಕ್ಕಾಗಿ), ಪಡಿತರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಹಣದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತವೆ, ಇದು ಎಂಟು ಶಿಕ್ಷಕರ ಸಂಬಳ ಸೇರಿದಂತೆ ವೆಚ್ಚಗಳನ್ನು ಭರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ (ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರಿಗೆ ತಿಂಗಳಿಗೆ 3,000 ರೂ) ಮತ್ತು 15 ಸಹಾಯಕರು (ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರಿಗೆ ತಿಂಗಳಿಗೆ ರೂ. 2,000).

ಸವಾಲುಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಸುಮಾರು 50 ಮಕ್ಕಳು ಪ್ರಶ್ನಚಿನ್ಹ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ 10 ನೇ ತರಗತಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಪಟ್ಟಣಗಳು ​​​​ಮತ್ತು ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಶಾಲೆಯ ಬಾಲಕಿಯರ ಕಬಡ್ಡಿ ತಂಡವು 2017 ಮತ್ತು 2018 ರಲ್ಲಿ ತಾಲೂಕು ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಮಟ್ಟದ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳಲ್ಲಿ ಜಯಗಳಿಸಿದೆ.

ಆದರೆ ಈಗ ಅವರ ಕನಸಿನ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ಸಮೃದ್ಧಿಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ಹಾದು ಹೋಗಿದೆ. "ಈ ವರ್ಷದ ಬ್ಯಾಚ್ಅನ್ನು ನಾವು ಹೇಗೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತೇವೆ ಎಂದು ನನಗೆ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ಬಹುಶಃ ನಾವು ಹಾಸ್ಟೆಲ್ ಕೊಠಡಿಗಳಲ್ಲಿ ತರಗತಿಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ, ”ಎಂದು ಪವಾರ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. “ನಾವು ತಾರತಮ್ಯ, ನಿರಾಕರಣೆ, ಮೂಲ ಸೌಕರ್ಯಗಳ ಕೊರತೆಯ ‘ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು’ ಬಹಳವಾಗಿ ಅನುಭವಿಸಿದ್ದೇವೆ. ನಮಗೆ ಉತ್ತರವಾಗಿ ‘ಶಿಕ್ಷಣ’ ಸಿಕ್ಕಾಗ ನೀವು [ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಸರ್ಕಾರ] ಈ ಹೊಸ ‘ಪ್ರಶ್ನೆ’ಯನ್ನು ನಮ್ಮ ಮುಂದೆ ಇಟ್ಟಿದ್ದೀರಿ. ಏಕೆ?” ಮತೀನ್ ಕೋಪದಿಂದ ಕೇಳುತ್ತಾನೆ. “ನಾನು ಎಲ್ಲಾ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಆಜಾದ್ ಮೈದಾನಕ್ಕೆ [ದಕ್ಷಿಣ ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ] ಉಪವಾಸ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತೇನೆ. ಪುನರ್ವಸತಿ ಬಗ್ಗೆ ಲಿಖಿತ ಭರವಸೆ ನೀಡುವವರೆಗೂ ನಾವು ಅಲ್ಲಿಂದ ಕದಲುವುದಿಲ್ಲ.

ಅನುವಾದ: ಅಶ್ವಿನಿ ಬಿ ವಡ್ಡಿನಗದ್ದೆ