ಅನ್ನದಾತ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರ್‌ ಬಹಾದ್ದೂರ್

ಅವರ ಸಾವಿನ ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕುವವರು ಯಾರು

ಹೊಲ ನನ್ನದು
ಬೆಳದೆ ಬೆಳೆ ನನ್ನದು
ಆದರೂ ಇಲ್ಲ
ನನ್ನ ತಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಅನ್ನ

ಯಾರು ಕೇಳುತ್ತಾರೆ?
ಯಾರು ನಂಬುತ್ತಾರೆ?
ಬೆಳೆದ ಚಿನ್ನದ ಬೆಳೆಗೆ
ಹಣವನ್ನು ಹೇಗೆ ಪಡೆಯಲಿ?

ಯಾರು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ
ನನ್ನ ದುರಂತ ಕಥೆ
ಎಲ್ಲಿ ಹರಿಸಲಿ
ನನ್ನ ದುಃಖದ ಕಡಲನ್ನು?

ಹೊಲವನ್ನು ಗುತ್ತಿಗೆ ಕೊಡಲಾಯಿತು
ಬೀಜಕ್ಕಾಗಿ ಖರ್ಚಾದವು ಲಕ್ಷಗಳು
ಗೊಬ್ಬರ ಬಂತು
ಆದರೆ ಬಿತ್ತನೆ ಕಾಲ ಮುಗಿದಿತ್ತು
ಆದರೂ ದುಡಿದೆವು, ಉಳುಮೆ ಮಾಡಿದೆವು
ಬಿತ್ತನೆ, ಕೊಯ್ಲು, ಬೆಳೆ ಮಾರಾಟ
ಕೈಯಲ್ಲಿ ಉಳಿದಿದ್ದು ಅಲ್ಪ
ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯೆನ್ನುವುದು
ಲೇವಾದೇವಿದಾರರ ತಲ್ಪ.

ಯಾರೂ ಬರಲಿಲ್ಲ
ಈ ದುಷ್ಟರ ಮೇಲೆ ಬುಲ್ಡೋಜರ್‌ ಹತ್ತಿಸಲು
ʼಹೆಂಡತಿಯೊಂದಿಗಿನ ಜಗಳʼ
ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಗೆ ಕಾರಣವೆಂದು ಬರೆದರು ಪೊಲೀಸರು.

ಅವಳು
ಹೊಲದಲ್ಲಿ ಕಳೆ ಕಿತ್ತವಳು
ಮಣ್ಣು ಹದಗೊಳಿಸಿದವಳು
ಬೀಜಗಳಿಗೆ ಜೀವ ತುಂಬಿದವಳು
ನಾವು ಸಾಲದಲ್ಲಿರುವಾಗಲೂ
ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಹೊಟ್ಟೆ ತುಂಬಿಸಿದವಳು
ಅವಳು ಹೊಲದ ನಡುವೆ ಬೆಟ್ಟದಂತಿದ್ದವಳು
ಅವಳು ನಳನಳಿಸುವ ಮರ, ಹಸಿರು
ನಗರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ

ಆದರೆ ಅವಳನ್ನು
ರೈತಳೆಂದು ಕರೆಯಲು
ಯಾರೂ ಸಿದ್ಧರಿಲ್ಲ

ಅವರ ಕುರಿತು ಯಾರೂ ತಲೆಕೆಡಿಸಿಕೊಂಡಿಲ್ಲ
ಮೆರವಣಿಗೆಗಳಲ್ಲಿ
ಉಚಿತ ಪಡಿತರ ಚೀಲಗಳಲ್ಲಿ
ಜಾಹೀರಾತು ಫಲಕಗಳಲ್ಲಿ
ಅಥವಾ ಜಾಹೀರಾತು ಮಳಿಗೆಗಳಲ್ಲಿ
ದೊಡ್ಡ ಮಾಲ್‌ಗಳ ಮಾರಾಟದಲ್ಲಿ
ಸಂಸತ್‌ ಭವನದ ಮೆಟ್ಟಿಲ ಮೇಲೆ
ಕಾರುಗಳಲ್ಲಿ
ಕಾಗದ ಮರಗಳಲ್ಲಿ
ರೂಪಾಯಿಯ ನೋಟುಗಳಲ್ಲಿ
ಅಥವಾ ಆಕಾಶದ ನಕ್ಷತ್ರಗಳಲ್ಲಿ
ಸಾಹೇಬರ ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ
ಅವರ ಕುರಿತು ತಲೆ ಕೆಡಿಸಿಕೊಂಡವರಿಲ್ಲ

ಅವರೀಗ ಸತ್ತಿದ್ದಾರೆ
ಇನ್ಯಾರು ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕುತ್ತಾರೆ ಅವರನ್ನು?

ಹೇ ನಾಥ! ನನ್ನ ಪ್ರಭುವೇ!
ನಾನು ಮಂತ್ರಗಳ ಹೇಳಲೇ
ಅಥವಾ ನಿರ್ಗುಣನ ಪೂಜಿಸಲೇ?
ಸುಂದರಕಾಂಡವನ್ನು ಓದಲೇ?
ಅಥವಾ ತುಳಸಿ ದಾಸರ ಚೌಪಾಯಿ ಹಾಡಲೇ?
ಹಠ ಯೋಗ ಮಾಡಲೇ?
ಗೋರಖನ ಪಾದಕ್ಕೆ ಖಿಚಡಿ ಅರ್ಪಿಸಲೇ?
ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತಾಡಲೇ, ಭೋಜಪುರಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತಾಡಲೇ?
ನಾನು ಹೇಗೆ ಹೇಳಲಿ
ಹೇಗೆ ಹೇಳಿದರೆ ನನ್ನ ನೋವು ನಿಮ್ಮ ಅರಿವಿಗೆ ಬರುವುದು ಮಹಾರಾಜ?

ನೀವು ಮಹಾಂತರಾಗಿರುವ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ರೈತ ನಾನು
ಅದೇ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ನನ್ನ ತಂದೆ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಗೈದರು.