‘ମୁଁ ଏହି ଫଟୋ ଉଠାଇବା ପରେ ଏହି ବାଛୁରୀଟି ହଜିଗଲା’

ପ୍ରକଳ୍ପ ସଂପର୍କରେ ୩୦ ବର୍ଷୀୟ ସ୍ୱାମୀ କହନ୍ତି, “ଏଠାରେ ଚାଲିଥିବା କାମ ବିଷୟରେ ମୁଁ ବାହାର ଲୋକଙ୍କୁ ଜଣାଇବାକୁ ଚାହେଁ । ମୁଁ ଏକ ବାର୍ତ୍ତା ଦେବାକୁ ଚାହେଁ । ମୁଁ ଭାବୁଛି ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି କୃଷି କାର୍ଯ୍ୟରେ ସାମିଲ ହେବା ଏବଂ ଆମେ ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବା ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ ବୁଝିବା ଉଚିତ । ସମସ୍ତଙ୍କର ଖାଦ୍ୟ ଦରକାର । ତେଣୁ ସମସ୍ତେ ଚାଷ କରିବା କଥା ଭାବିବା ଉଚିତ ।”

ଜେଜେମାଆ : ‘‘ଏ ହେଲେ ମୋର ଜେଜେମାଆ, ଯିଏ ଶିମ୍ବ ତୋଳୁଛନ୍ତି । ଆମେ ଏଠାରେ ଆବାରେକାଇ (ଶିମ୍ବ) ଚାଷ କରୁ । ମୋ ଜେଜେମାଆ ପ୍ରତିଦିନ ସକାଳ ୫.୩୦ରେ ଉଠି ଗାଈ ଦୁହଁନ୍ତି । ସକାଳ ୬.୩୦ ବେଳକୁ ସେ କ୍ଷେତରେ କାମ କରିବାକୁ ଯାଆନ୍ତି ।”

ବାଛୁରୀ ଓ ବାଳକ : “ମୁଁ ଏହି ଫଟୋ ନେବାର କିଛି ସମୟ ପରେ ଏହି ବାଛୁରୀଟି ହଜିଗଲା । ଆମେ ସେମାନଙ୍କୁ ଚରିବାକୁ ଛାଡ଼ି ଦେଉ । କିନ୍ତୁ ଏଇ ଗୋଟିକ ଫେରିଲା ନାହିଁ । ଇନ୍ଦ୍ର ଓ ମୁଁ ଏହାକୁ ଖୋଜି ଖୋଜି ସବୁ ଜାଗାକୁ ଗଲୁ, କିନ୍ତୁ ତାକୁ ପାଇଲୁନି । ଏହି ପିଲାଟି ଗାଈମାନଙ୍କୁ ଖୁବ୍‌ ଭଲ ପାଏ ଏବଂ ସେ ହଜିଯାଇଥିବା ବାଛୁରୀଟିର ବି ଯତ୍ନ ନେଉଥିଲା । ସେ ତାକୁ ପାଣି ପିଆଉଛି । ବୋଧହୁଏ ତାକୁ ଗୋଟିଏ ବାଘ କି ଚିତାବାଘ ଖାଇଗଲା, କିନ୍ତୁ ଆମେ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ଏହା କହିପାରିବୁନି । ଆମେ ଏହାକୁ କେବେ ବି ଖୋଜି ପାଇଲୁନି ।’’

ହାତୀ ରାସ୍ତା : “ଏ ହେଉଛି ସେହି ରାସ୍ତା, ଯେଉଁଠି ସବୁଦିନ ହାତୀମାନେ ଚାଲନ୍ତି । ରାସ୍ତା ତଳମୁଣ୍ଡରେ ଛୋଟିଆ ହ୍ରଦଟିଏ ଅଛି । ହାତୀମାନେ ସେଠାରେ ପାଣି ପିଇବାକୁ ଆସନ୍ତି । ରାସ୍ତାର ଉଭୟ ପଟେ ଲାଗିଥିବା ସୌରଶକ୍ତି ଚାଳିତ ତାରବାଡ଼ରେ ନ ଲାଗିବା ପ୍ରତି ସେମାନେ ଧ୍ୟାନ ଦିଅନ୍ତି।’’

ଫସଲ ଉପରେ ଚଢ଼ାଉ : “ହାତୀମାନେ ଆସିଲେ ଏବଂ ଅମଳ ହୋଇଥିବା ଅଧିକାଂଶ ଶିମ୍ବ ଖାଇଦେଲେ। କେବଳ ଯାହା ଏଇ ଗୋବରକୁ ଛାଡ଼ି ଦେଇଗଲେ । ଆମେ ଶିମ୍ବ ଅମଳ କରି ମଞ୍ଜି କାଢ଼ିବା ପାଇଁ ଗଦେଇ ରଖିଥିଲୁ । କିନ୍ତୁ ଦୁଇଟି ବଡ଼ ହାତୀ ଓ ଗୋଟିଏ ହାତୀ ଛୁଆ ଥିବା ତିନିଟି ହାତୀର ପଲ ରାତିରେ ଆସିଲେ ଏବଂ ସବୁ ଖାଇଦେଲେ । ଏହି ଘଟଣାକୁ ପାଞ୍ଚ ମାସ ହେଲାଣି ଏବଂ ଗତ ସପ୍ତାହରେ ହିଁ ମୁଁ ବନ ବିଭାଗ ପାଖରୁ କ୍ଷତିପୂରଣ ପାଇଲି । ସେମାନେ ମତେ ମାତ୍ର ୩,୦୦୦ ଟଙ୍କା ଦେଲେ । ମୁଁ ପ୍ରାୟ ୪୦୦-୫୦୦କିଲୋ ଫସଲ ହରାଇଲି, ଯାହାର ମୂଲ୍ୟ ୪୦,୦୦୦ ଟଙ୍କା ହେବ । ହାତୀମାନେ ସୌରଶକ୍ତି ଚାଳିତ ତାରବାଡ଼କୁ ବି ନଷ୍ଟ କରିଦେଲେ ।’’

ମଜୁରିଆ : “ସେ ମୋ ପାଇଁ କାମ କରନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଆଗରୁ ସେ ଜଣେ ଶିକାରୀ ଥିଲେ । ସେ ଜଣେ ସୋଲିଗା ଆଦିବାସୀ । ପୂର୍ବରୁ ସେ ବଣୁଆ ଜୀବଜନ୍ତୁ ମାରୁଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଏବେ ସେ ତାହା କରୁନାହାନ୍ତି । ଗତ ଚାରି ବର୍ଷ ହେଲା ସେ ମୋ କ୍ଷେତରେ ଚାଷ କାମ କରନ୍ତି ଏବଂ ଗାଈମାନଙ୍କର ଯତ୍ନ ବି ନିଅନ୍ତି । ସେ ମୋ କଥା ଶୁଣନ୍ତି, ସେ ଆଉ ଶିକାର କରୁନାହାନ୍ତି ।”

ରାସ୍ତା ଉପରେ ଫସଲ : “ଲୋକେ ସେମାନଙ୍କର ସବୁ ଫସଲ ଅମଳ କରି ରାସ୍ତା ଉପରେ ବିଛାଇ ଦିଅନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ସେମାନେ ଏମିତି କରିବା ଉଚିତ ବୋଲି ମୁଁ ଭାବୁନି । ଆଗରୁ ଲୋକମାନେ ସେମାନଙ୍କ କ୍ଷେତରେ ଏହା କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ରାସ୍ତା ଉପରେ ଫସଲ ରଖିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ, କାରଣ ଏହା ରାସ୍ତାରେ ଯିବାଆସିବା କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ସମସ୍ୟା ଏବଂ ରାସ୍ତାରେ ରାସାୟନିକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଏବଂ ପଶୁଙ୍କ ମୂତ୍ର ବି ପଡ଼ିଥିବ । କ୍ଷେତରେ ଫସଲ ରଖି ରୋଲିଂ କରିବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ସେମାନେ ଅଳସୁଆ ଏବଂ ସେଥିପାଇଁ ସେମାନେ ଏପରି କରନ୍ତି । ପୂର୍ବରୁ, ଚାଷୀମାନେ ଗଛରୁ ମଞ୍ଜି ଅଲଗା କରିବା ପାଇଁ ଏକ ବଳଦଟଣା ବଡ଼ ପଥର ରୋଲର୍‌ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ। ଏହା ଏକ ଶ୍ରମସାଧ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟା, କିନ୍ତୁ କାର୍‌, ଟ୍ରକ୍‌ ଓ ବାଇକ୍‌ରେ ଏହା କରାଇବା ଅପେକ୍ଷା ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର।”

ରୋଲିଂ : “ଏହା ହେଉଛି ଅମଳପରେ ଫସଲର ରୋଲିଂ। ଏହି ପଥର ରୋଲର୍‌ ଗଡ଼ାଇବାକୁ ବଳଦ ଲାଗେ । ଗାଡ଼ିମଟର ସେଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଚଢ଼ିଯାଉଥିବାରୁ ରାସ୍ତା ଉପରେ ଏହା କରିବାକୁ ମୁଁ ପସନ୍ଦ କରେନାହିଁ । ଆମେ ବର୍ଷେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗୃହପାଳିତ ପଶୁଙ୍କ ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ ଜମା କରି ରଖୁ । ଅମଳ ପରେ ଯଅ ଗଛକୁ ସଫା କରି ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଆମେ ବର୍ଷ ସାରା ଗାଈମାନଙ୍କୁ ଖାଇବାକୁ ଦେଉ। ପୂର୍ବରୁ ଆମର ପ୍ରାୟ ୧୦୦ଟି ଗାଈ ଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଏବେ ମାତ୍ର ପାଞ୍ଚଟି ଅଛନ୍ତି ।”

ବାଘ ଓ ଗାଈ : “ଏହା ହେଉଛି ସ୍କୁଲ୍‌ରେ ବାର୍ଷିକ ଉତ୍ସବ ପାଳନ । ପିଲାମାନେ ବାଘ ଓ ଅନ୍ୟ ଜୀବଜନ୍ତୁଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ବନ୍ଧୁତା ଉପରେ ଏକ ନାଟକ ପରିବେଷଣ କରୁଛନ୍ତି । ସେମାନେ ଏହା ଦେଖାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛନ୍ତି କି ବାଘର ଗାଈମାନଙ୍କ ସହ ବନ୍ଧୁଭାବ ରହିଛି ଏବଂ ଲୋକେ ବାଘକୁ ମାରିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ ।”