ভাৰত ৰাষ্ট্ৰ নিৰ্মাণৰ চেতনাক এক নিৰ্ণায়ক দিশ প্ৰদানত জালিয়ানাৱালা বাগৰ গণহত্যা আছিল এক উল্লেখযোগ্য কৰুণ ঘটনা। আমি সৰুৰে পৰা শুনি আহিছো কেনেদৰে ভগত সিঙে দহ বছৰ বয়সত সেই ঠাইলৈ গৈ বটল এটাত তেজলগা মাটি ভৰাই গাঁৱলৈ ঘুৰি আহিছিল। তেওঁৰ ককাৰ ঘৰৰ বাগিছাত সেই মাটিখিনিৰে ফুলৰ গছ লগাইছিল।

সহশ্ৰজন নিৰস্ত্ৰ জনতাৰ ওপৰত (বৃটিছে কোৱা মতে ৩৭৯) পঞ্জাৱৰ অমৃতসৰত ১৯১৯ৰ ১৩ এপ্ৰিলৰ দিনা ঘটা কৰুণ ঘটনাই অপৰাধী কিম্বা আগামী চৰকাৰৰ চেতনাক স্পৰ্শ কৰিব নোৱাৰিলে যেন বোধ হয়। বৃটিছ প্ৰধানমন্ত্ৰী টেৰেছা মেয়ে অনুতপ্ত হোৱা বুলি সংসদত কয় যদিও সেই গাৰ নোম শিয়ঁৰা কৰুণ ঘটনাটোৰ বাবে ক্ষমাপ্ৰাৰ্থনা নকৰিলে।

Jallianwala Bagh
PHOTO • The Tribune, Amritsar
Jallianwala Bagh
PHOTO • Vishal Kumar, The Tribune, Amritsar

সকলোকে আচৰিত কৰি আপুনি জালিয়ানাৱালা বাগলৈ নাযাব পাৰে আৰু আৱেগবিহ্বল হৈ নুঠিব পাৰে। ১০০ বছৰ পাৰ হৈ গ’ল, কিন্তু সেই পৰিকল্পিত হত্যাকাণ্ডৰ চিকাৰ হোৱাসকলৰ চিৎকাৰ এতিয়াও ভাঁহি আহে। প্ৰায় ৩৫ বছৰ আগতে মই এই ঠাই সাক্ষাৎ কৰোঁতে বেৰত লিখাৰ পৰা মই নিজকে ৰখাব পৰা নাছিলোঁঃ

সিহতে আমাৰ নিৰস্ত্ৰ জনতাৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰিছিল

ভীৰত হৈ চৈ লাগিছিল

সিহতে লাঠিচালনা কৰিছিল

আমাৰ হাড় ভাঙিছিল

সিহতে গুলি চলাইছিল

কিমানে শেষ নিশ্বাস এৰিছিল

আমি সাহ এৰা নাছিলো

তেওঁলোকে সাম্ৰাজ্য এৰিবলগা হৈছিল

অনুবাদঃ পংকজ দাস

पी. साईनाथ, पीपल्स ऑर्काइव ऑफ़ रूरल इंडिया के संस्थापक संपादक हैं. वह दशकों से ग्रामीण भारत की समस्याओं की रिपोर्टिंग करते रहे हैं और उन्होंने ‘एवरीबडी लव्स अ गुड ड्रॉट’ तथा 'द लास्ट हीरोज़: फ़ुट सोल्ज़र्स ऑफ़ इंडियन फ़्रीडम' नामक किताबें भी लिखी हैं.

की अन्य स्टोरी पी. साईनाथ
Translator : Pankaj Das

पंकज दास, पीपल्स आर्काइव ऑफ़ रूरल इंडिया के लिए असमिया भाषा के ट्रांसलेशंस एडिटर के तौर पर काम करते हैं. गुवाहाटी में रहने वाले पंकज लोकलाइज़ेशन एक्सपर्ट की भूमिका में यूनिसेफ़ के लिए भी कार्यरत हैं. वह नियमित तौर पर idiomabridge.blogspot.com पर ब्लॉग भी लिखते हैं.

की अन्य स्टोरी Pankaj Das