Smita Khator

Author

Pratishtha Pandya

Editor

Maitreyi Yajnik

Translator

large_01-IMG20250203135447-SK-‘Sarkar makes such a noise about it’.jpg

medium_01-IMG20250203135447-SK-‘Sarkar makes such a noise about it’.jpg

small_01-IMG20250203135447-SK-‘Sarkar makes such a noise about it’.jpg

thumbnail_01-IMG20250203135447-SK-‘Sarkar makes such a noise about it’.jpg

01-IMG20250203135447-SK-‘Sarkar makes such a noise about it’.jpg

<p style="-webkit-text-stroke-width:0px;background-color:rgb(255, 255, 255);box-sizing:border-box;color:rgb(51, 51, 51);font-family:&quot;Fira Sans&quot;, &quot;Open Sans&quot;, sans-serif;font-size:17px;font-style:normal;font-variant-caps:normal;font-variant-ligatures:normal;font-weight:400;letter-spacing:normal;line-height:29px;margin:0px 0px 20px;orphans:2;text-align:left;text-decoration-color:initial;text-decoration-style:initial;text-decoration-thickness:initial;text-indent:0px;text-transform:none;white-space:normal;widows:2;word-spacing:0px;">પારિવારિક બજેટનું આયોજન કરતી વખતે પોતાના સંઘર્ષ વિશે વાત કરતા બબીતા મિત્રા કહે છે, “મારે હંમેશા પૈસાની તંગી રહે છે. હું ખોરાક માટે પૈસા અલગ રાખું છું અને છેવટે તેનો ઉપયોગ દવાઓ માટે કરવા વારો આવે છે. મારા છોકરાઓના ટ્યુશનના પૈસા રાશન ખરીદવામાં વપરાઈ જાય છે. અને દર મહિને મારે મારા માલિકો પાસેથી પૈસા ઉધાર લેવા પડે છે...”<p style="-webkit-text-stroke-width:0px;background-color:rgb(255, 255, 255);box-sizing:border-box;color:rgb(51, 51, 51);font-family:&quot;Fira Sans&quot;, &quot;Open Sans&quot;, sans-serif;font-size:17px;font-style:normal;font-variant-caps:normal;font-variant-ligatures:normal;font-weight:400;letter-spacing:normal;line-height:29px;margin:0px 0px 20px;orphans:2;text-align:left;text-decoration-color:initial;text-decoration-style:initial;text-decoration-thickness:initial;text-indent:0px;text-transform:none;white-space:normal;widows:2;word-spacing:0px;">ઘરકામ કરવાવાળા બહેન તરીકે કામ કરતા 37 વર્ષના આ મહિલા વર્ષે માંડ 1 લાખ રુપિયા કમાય છે, કોલકાતાના કાલિકાપુર વિસ્તારમાં બે પરિવારોના કામમાંથી મળતી આ તેમની સંયુક્ત આવક છે. તેઓ માત્ર 10 વર્ષની ઉંમરે પશ્ચિમ બંગાળના નાદિયા જિલ્લાના આસનનગરથી આ શહેરમાં સ્થળાંતરિત થયા હતા. "મારા માતા-પિતાને ત્રણ બાળકોને ઉછેરવાનું પોસાતું નહોતું. તેથી મને, મૂળ અમારા જ ગામના, કોલકાતામાં રહેતા, એક પરિવારમાં કામ કરવા મોકલી દેવામાં આવી હતી."<p style="-webkit-text-stroke-width:0px;background-color:rgb(255, 255, 255);box-sizing:border-box;color:rgb(51, 51, 51);font-family:&quot;Fira Sans&quot;, &quot;Open Sans&quot;, sans-serif;font-size:17px;font-style:normal;font-variant-caps:normal;font-variant-ligatures:normal;font-weight:400;letter-spacing:normal;line-height:29px;margin:0px 0px 20px;orphans:2;text-align:left;text-decoration-color:initial;text-decoration-style:initial;text-decoration-thickness:initial;text-indent:0px;text-transform:none;white-space:normal;widows:2;word-spacing:0px;">ત્યારથી, બબીતા​​ઘણા પરિવારોમાં ઘરકામ કરવાવાળા બહેન તરીકે કામ કરે છે. તેમના કોલકાતા વસવાટ દરમિયાન જાહેર થયેલ 27-27 કેન્દ્રીય બજેટ પછી પણ તેમને માટે અથવા (સત્તાવાર આંકડા મુજબ) ભારતના <a style="background-color:transparent;box-sizing:border-box;color:rgb(255, 61, 8);text-decoration:none;" target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://ndwm.org/domestic-workers/">42 લાખથી વધુ ઘરેલુ નોકરો </a>માટે ઝાઝું કંઈ બદલાયું નથી. સ્વતંત્ર અંદાજ પ્રમાણે ભારતમાં ઘરેલુ નોકરોની સંખ્યા 5 કરોડને વટાવી જાય છે.<p style="-webkit-text-stroke-width:0px;background-color:rgb(255, 255, 255);box-sizing:border-box;color:rgb(51, 51, 51);font-family:&quot;Fira Sans&quot;, &quot;Open Sans&quot;, sans-serif;font-size:17px;font-style:normal;font-variant-caps:normal;font-variant-ligatures:normal;font-weight:400;letter-spacing:normal;line-height:29px;margin:0px 0px 20px;orphans:2;text-align:left;text-decoration-color:initial;text-decoration-style:initial;text-decoration-thickness:initial;text-indent:0px;text-transform:none;white-space:normal;widows:2;word-spacing:0px;">2017 માં, બબીતાએ દક્ષિણ 24 પરગણાના ઉચ્છેપોટા પંચાયતના ભગવાનપુર વિસ્તારમાં રહેતા 40 વર્ષના અમલ મિત્રા સાથે લગ્ન કર્યા હતા. એક ફેક્ટરીમાં દાડિયા મજૂર તરીકેનું કામ કરતા તેમના પતિનો ઘર ચલાવવામાં ખાસ કોઈ ફાળો નહોતો તેથી બબીતાની જવાબદારીઓ વધી ગઈ હતી. બબીતા ​​અને અમલ ઉપરાંત 5 અને 6 વર્ષના બે દીકરા, 20 વર્ષની સાવકી દીકરી, બબીતાના સાસુ મળીને - છ લોકોના પરિવારનું ગુજરાન મોટાભાગે બબીતાની આવક પર જ ચાલે છે.<p style="-webkit-text-stroke-width:0px;background-color:rgb(255, 255, 255);box-sizing:border-box;color:rgb(51, 51, 51);font-family:&quot;Fira Sans&quot;, &quot;Open Sans&quot;, sans-serif;font-size:17px;font-style:normal;font-variant-caps:normal;font-variant-ligatures:normal;font-weight:400;letter-spacing:normal;line-height:29px;margin:0px 0px 20px;orphans:2;text-align:left;text-decoration-color:initial;text-decoration-style:initial;text-decoration-thickness:initial;text-indent:0px;text-transform:none;white-space:normal;widows:2;word-spacing:0px;">4 થા ધોરણમાંથી અધવચ્ચે શાળા છોડી દેનાર બબીતા​​ભારતમાં ‘જેન્ડર બજેટિંગ’ ના બે દાયકા વિષે કે પછી 2025-26 ના બજેટમાં નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારામનના મહિલાઓના નેતૃત્વ હેઠળના વિકાસના વિચાર વિષે ઝાઝું જાણતા નથી. પરંતુ બબીતાનો રોજબરોજનો અનુભવ સાથે જોડાયેલું શાણપણ તેમના પ્રતિભાવમાં સ્પષ્ટ જણાઈ આવે છે: "મુશ્કેલ સમયમાં મદદ મેળવવા જવા માટે મહિલાઓ પાસે કોઈ સ્થાન ન હોય તો પછી મહિલાઓ માટે આટલું બધું કરવાની બડાઈ મારતા આ બજેટનો અર્થ શો છે?" કોવિડ-19 મહામારી દરમિયાન થયેલી તેમની અગ્નિપરીક્ષા જેવી કસોટીની યાદો હજી આજે પણ જરાય ઝાંખી થઈ નથી, એ યાદો તેમના મનમાં આજે પણ એટલી જ સ્પષ્ટ છે.

<p style="-webkit-text-stroke-width:0px;background-color:rgb(255, 255, 255);box-sizing:border-box;color:rgb(51, 51, 51);font-family:&quot;Fira Sans&quot;, &quot;Open Sans&quot;, sans-serif;font-size:17px;font-style:normal;font-variant-caps:normal;font-variant-ligatures:normal;font-weight:400;letter-spacing:normal;line-height:29px;margin:0px 0px 20px;orphans:2;text-align:left;text-decoration-color:initial;text-decoration-style:initial;text-decoration-thickness:initial;text-indent:0px;text-transform:none;white-space:normal;widows:2;word-spacing:0px;">“ ઓટા આમાર જીબોનેર શોબચેયે ખરાપ શોમય. પેટે તોખોન દ્વિતીયો શોંતાન, પ્રોથોમ જોન તોખોનો આમાર દૂધ ખાયે..શોરીરે કોનો જોર છિલો ના . [તે મારા જીવનનો સૌથી ખરાબ સમય હતો. હજી તો પહેલું બાળક મારું દૂધ પીતું હતું અને હું મારા બીજા બાળક સાથે ગર્ભવતી હતી. મારા શરીરમાં બિલકુલ તાકાત નહોતી"]. આ&nbsp;વાત કરતી વખતે હજી આજેય તેમને ગળે ડૂમો બાઝી જાય છે, " હું કેવી રીતે જીવતી રહી રામ જાણે."<p style="-webkit-text-stroke-width:0px;background-color:rgb(255, 255, 255);box-sizing:border-box;color:rgb(51, 51, 51);font-family:&quot;Fira Sans&quot;, &quot;Open Sans&quot;, sans-serif;font-size:17px;font-style:normal;font-variant-caps:normal;font-variant-ligatures:normal;font-weight:400;letter-spacing:normal;line-height:29px;margin:0px 0px 20px;orphans:2;text-align:left;text-decoration-color:initial;text-decoration-style:initial;text-decoration-thickness:initial;text-indent:0px;text-transform:none;white-space:normal;widows:2;word-spacing:0px;">તેઓ કહે છે, "સખાવતી સંસ્થાઓ અને કેટલાક દયાળુ લોકો દ્વારા વિતરણ કરાતું રાશન મેળવવા ગર્ભાવસ્થાના છેલ્લા મહિનામાં આટલા મોટા પેટ સાથે મારે માઈલોના માઈલો ચાલીને લાંબી લાઈનોમાં ઊભા રહીને રાહ જોવી પડતી."<p style="-webkit-text-stroke-width:0px;background-color:rgb(255, 255, 255);box-sizing:border-box;color:rgb(51, 51, 51);font-family:&quot;Fira Sans&quot;, &quot;Open Sans&quot;, sans-serif;font-size:17px;font-style:normal;font-variant-caps:normal;font-variant-ligatures:normal;font-weight:400;letter-spacing:normal;line-height:29px;margin:0px 0px 20px;orphans:2;text-align:left;text-decoration-color:initial;text-decoration-style:initial;text-decoration-thickness:initial;text-indent:0px;text-transform:none;white-space:normal;widows:2;word-spacing:0px;">તેઓ કહે છે, “સરકારે તો [પીડીએસ હેઠળ] માત્ર 5 કિલોગ્રામ મફત ચોખા આપીને હાથ ધોઈ નાખ્યા હતા. સગર્ભા મહિલાઓ જે મેળવવા માટે હકદાર છે એ દવાઓ અને ખોરાક [પોષણ અને પ્રોટીન સપ્લિમેન્ટ્સ] પણ મને મળ્યા નહોતા." મહામારીના દિવસોમાં કુપોષણને કારણે થયેલ એનિમિયા અને કેલ્શિયમની ઉણપના ચિહ્નો હજી પણ તેમના હાથ અને પગ પર જોઈ શકાય છે.<p style="-webkit-text-stroke-width:0px;background-color:rgb(255, 255, 255);box-sizing:border-box;color:rgb(51, 51, 51);font-family:&quot;Fira Sans&quot;, &quot;Open Sans&quot;, sans-serif;font-size:17px;font-style:normal;font-variant-caps:normal;font-variant-ligatures:normal;font-weight:400;letter-spacing:normal;line-height:29px;margin:0px 0px 20px;orphans:2;text-align:left;text-decoration-color:initial;text-decoration-style:initial;text-decoration-thickness:initial;text-indent:0px;text-transform:none;white-space:normal;widows:2;word-spacing:0px;">"એક ગરીબ મહિલા કે જેને તેના માતા-પિતા અથવા તેના પતિના પરિવાર તરફથી કોઈ મદદ ન મળી શકે તેમ ન હોય, તેની સંભાળ સરકારે લેવી જોઈએ." અને પછીથી આવકવેરા મુક્તિ મર્યાદા વધારીને 12 લાખ રુપિયા સુધીની કરવામાં આવી તે અંગે ટોણો મારતા કહે છે: “અમારું શું? અમે જે કંઈ પણ ખરીદીએ છીએ તેના પર અમે કર ચૂકવતા નથી? સરકાર ખાલી મોટી મોટી વાતો કરે છે, બધા પૈસા તો અમે જે ખાજ્ના (કર) ચૂકવીએ છીએ તેમાંથી જ આવે છે." આટલું કહી તેઓ એક માલિકના છજામાં સુકાઈ રહેલાં કપડાં ઉતારવા માટે થોભે છે.<p style="-webkit-text-stroke-width:0px;background-color:rgb(255, 255, 255);box-sizing:border-box;color:rgb(51, 51, 51);font-family:&quot;Fira Sans&quot;, &quot;Open Sans&quot;, sans-serif;font-size:17px;font-style:normal;font-variant-caps:normal;font-variant-ligatures:normal;font-weight:400;letter-spacing:normal;line-height:29px;margin:0px 0px 20px;orphans:2;text-align:left;text-decoration-color:initial;text-decoration-style:initial;text-decoration-thickness:initial;text-indent:0px;text-transform:none;white-space:normal;widows:2;word-spacing:0px;">અને અમારી ચર્ચા પર પૂર્ણવિરામ મૂકે છે: "સરકાર જે અમારું છે તે જ અમને આપે છે અને પછી તેને માટે કેટલો બધો હોબાળો કરે છે!"<p style="-webkit-text-stroke-width:0px;background-color:rgb(255, 255, 255);box-sizing:border-box;color:rgb(51, 51, 51);font-family:&quot;Fira Sans&quot;, &quot;Open Sans&quot;, sans-serif;font-size:17px;font-style:normal;font-variant-caps:normal;font-variant-ligatures:normal;font-weight:400;letter-spacing:normal;line-height:29px;margin:0px 0px 20px;orphans:2;text-align:left;text-decoration-color:initial;text-decoration-style:initial;text-decoration-thickness:initial;text-indent:0px;text-transform:none;white-space:normal;widows:2;word-spacing:0px;">અનુવાદ: મૈત્રેયી યાજ્ઞિક

‘સરકાર તેને માટે કેટલો બધો હોબાળો કરે છે’

‘सरकार नुसता गाजावाजा करतं’

‘Sarkar makes such a noise about it’

‘సర్కార్ మా సొమ్మునే మాకు ఇచ్చి, ఇంతలా ఆర్భాటం చేస్తోంది!’

‘அரசாங்கம்தான் அதிகமாக அதை குறித்து பேசுகிறது’

'ਪੈਸਾ ਸਾਡਾ... ਯੋਗਦਾਨ ਸਾਡਾ... ਫਿਰ ਇੰਨਾ ਰੌਲ਼ਾ ਕਿਸ ਗੱਲ ਦਾ'

‘സർക്കാർ അതിനെക്കുറിച്ച് വാതോരാതെ പ്രസംഗിക്കുന്നു’

‘ಸರ್ಕಾರ ಸುಮ್ಮನೆ ಗದ್ದಲ ಮಾಡುತ್ತದೆ'

 ‘सरकार येला लेके अतक हो-हल्ला करथे’ 

‘सरकार एह बात के ढिंढोरा पीटेला’

‘চৰকাৰে ইয়াকে লৈ ইমান হৈ-চৈ কৰে’

’سرکار ہمارا ہی پیسہ ہمیں دے کر اتنا شور مچاتی ہے‘

‘ସରକାର ଏହା ବିଷୟରେ ବହୁ ଚର୍ଚ୍ଚା କରନ୍ତି’

‘सरकार हमारा ही पैसा हमें देकर इतना शोर मचाती है'

‘আমাদের টাকা আমাদের দিয়ে সরকার নিজের ঢাক পেটায়!’

Kolkata

medium_MOBILE-COVER-IMAGE-SK-‘Sarkar makes such a noise about it’.jpg

small_MOBILE-COVER-IMAGE-SK-‘Sarkar makes such a noise about it’.jpg

thumbnail_MOBILE-COVER-IMAGE-SK-‘Sarkar makes such a noise about it’.jpg

MOBILE-COVER-IMAGE-SK-‘Sarkar makes such a noise about it’.jpg

At present, we can only accept donations in Indian rupees by Indian citizens. All donations made to the CounterMedia Trust are eligible for exemption under Section 80G of the Income Tax Act, 1961. Here is a copy of our exemption certificate.


India is bigger than New Delhi. And people need to know more about the rest of this vast nation.


Younger, media-saturated generations are growing up knowing little about their country, but a lot about the elites of a few metros and towns. For a narrowly-owned, commercially-driven media, the dumbing down of a nation is part of standard operating procedure. The last available data of the Centre for Media Studies (CMS, Delhi) show us that reports from New Delhi account for 66 per cent of news on the front pages of major dailies. The CMS data also found that just about 0.24 per cent of front page news came out of rural India. The TV channels are not much better.PARI exists to change that.We are a non-profit organisation. We publish under creative commons, and do not charge readers a subscription fee or put-up advertisements. Nothing is behind a paywall and we are completely free-to-access by anyone. We guard our independence and receive no direct grants from governments and corporations, nor any funding that could dictate our content. So, we are dependent on volunteer labour, donations from individuals, foundations and institutions that see value in independent and free media.PARI is changing the way Indian journalism reports and documents the rural.India is more than the elite of a few metros and towns. We report on rural lives and livelihoods, languages, communities, migrants and more. We need your help to pull off this most ambitious of Indian journalistic endeavours. The scale of this effort costs money. Donate generously - and spread the word about PARI.&nbsp;

Donate FAQs


Let’s get you acquainted

Welcome to PARI

All our content is, and will forever be free to consume. If you enjoy our work, you can support us by becoming a volunteer or by donating to help fund our work.

Want to republish this article? Please write to <a href="mailto:zahra@ruralindiaonline.org" target="_blank" rel="noopener noreferrer">zahra@ruralindiaonline.org</a> with a cc to <a href="mailto:namita@ruralindiaonline.org" target="_blank" rel="noopener noreferrer">namita@ruralindiaonline.org</a>

‘સરકાર તેને માટે કેટલો બધો હોબાળો કરે છે’

Related stories