“इतिहास, चाहे वो ह कऊनो देस धन भाखा धन धरम के होय, राजा, सरदार अऊ नेता मन के करनी ले भरे हवय. आम लोगन बर ये मं जियादा जगा नई ये, वइसे ये बात अलग आय के वो मन के बगैर इतिहास सायदेच लिखे जाय सकही. कऊनो देस उहां के लोगन मन ले बनथे, भाखा ओकर मन के जरिया ले साँस लेगथे अऊ धरम ह बगरत रइथे. फेर बखत बीते के संग ताकतवर बड़े लोगन मन काबिज हो गीन,” मेराजुद्दीन कहिथें, जऊन ह ये बखत कुनो नेशनल पार्क के तीर मं रहिथें. पार्क अऊ ओकर तीर-तखार के समाज के संग मिलके काम करत, वो ह बनवासी मन के अपन हक ले बेदखल होय के गवाह रहे हवंय. वो ह आम लोगन मन के ये पीरा ला मसूस करत वोला अपन कविता मं बताय हवंय.

सैयद मेराजुद्दीन ला उर्दू मं कविता सुनावत सुनव

प्रतिष्ठा पंड्या ला अंगरेजी अनुवाद मं कविता सुनावत सुनव

सुन लौ जी अभी मंय जीयत हंव

मंदिर मस्जिद के मुखिया मन,
भाखा अऊ देस के अघुवा मन,
सुन लौ जी अभी मंय जीयत हंव.

ए मकुट पिंधे बैपारी मन
तुं नियाव के इज्जत भूला गेव
कागज के पर्ची मां लिखके
मइनखे के कीमत भूला गेव
लिख लौ जी अभी मंय जीयत हंव.
सुन लौ जी अभी मंय जीयत हंव.

तबीयत हा भले कुन बिगड़े हे
अऊ भूख देहें ला जकड़े हे.
नस नस में पानी घलौ नहीं,
फेर साँस अभी नइ उखड़े हे.
संभलौ जी अभी मैं जीयत हंव.
सुन लौ जी अभी मंय जीयत हंव.

हे राज कवि हे कलम गुरु
तूं जादा ज्ञान बघारौ झन,
पइसा बर तूमन रोवत हो
सोज्झे में दु:ख ला मनावौ झन.
छोड़ौ जी अभी मंय जीयत हंव,
सुन लौ जी अभी मंय जीयत हंव।

रोटी के नियम ला कोन लिखिस,
शासन के धरम ला कोन लिखिस,
अउ जेन मां तु्ंहर हुकुम चलै
कानून के दम ला कोन लिखिस.
लिख लौ जी अभी मंय जीयत हंव.
सुन लौ जी अभी मंय जीयत हंव.

हे ज्ञान देवइया ज्ञानी मन
मंदिर अउ काबा मोरेच ए,
भगवान मोर... पैगम्बर मोर
गुरुद्वारा गिरजा मोरेच ए
निकलौ जी अभी मंय जीयत हंव
सुन लौ जी अभी मंय जीयत हंव.

अब कहि दौ जी राजा मन ला
धनवाले भवन सिंहासन ला
जाति धरम  के झगरा मां
माते  निलज नेता  मन  ला
कहि दौ जी अभी मंय जीयत हंव,
सुन लौ जी अभी मंय जीयत हंव.

(original)  سن لو کہ ابھی میں زندہ ہوں

اے دیر و حرم کے مختارو
اے ملک و زباں کے سردارو
سن لو کہ ابھی میں زندہ ہوں

اے تاج بسر میزان بکف
تم عدل و حمایت بھول گئے
کاغذ کی رسیدوں میں لکھ کر
انسان کی قیمت بھول گئے
لکھو کہ ابھی میں زندہ ہوں

سن لو کہ ابھی میں زندہ ہوں

مانا کہ طبیعت بھاری ہے
اور بھوک بدن پر طاری ہے
پانی بھی نہیں شریانوں میں
پر سانس ابھی تک جاری ہے
سنبھلو کہ ابھی میں زندہ ہوں

سن لو کہ ابھی میں زندہ ہوں

اے شاہ سخن فرزانہ قلم
یہ شورش دانم بند کرو
روتے بھی ہو تم پیسوں کے لیے
رہنے دو یہ ماتم بند کرو
بخشو کہ ابھی میں زندہ ہوں

سن لو کہ ابھی میں زندہ ہوں

آئین معیشت کس نے لکھے
آداب سیاست کس نے لکھے
ہے جن میں تمہاری آغائی
وہ باب شریعت کس نے لکھے
لکھو کہ ابھی میں زندہ ہوں

سن لو کہ ابھی میں زندہ ہوں

اے پند گران دین و دھرم
پیغمبر و کعبہ میرے ہیں
مندر بھی مرے بھگوان مرے
گرودوارے کلیسا میرے ہیں
نکلو کہ ابھی میں زندہ ہوں

سن لو کہ ابھی میں زندہ ہوں

کہہ دو جا کر سلطانوں سے
زرداروں سے ایوانوں سے
پیکار تمدّن کے حامی
بے ننگ سیاست دانوں سے
کہہ دو کہ ابھی میں زندہ ہوں

سن لو کہ ابھی میں زندہ ہوں

अनुवाद : प्रवीण ‘प्रवाह’

Poem and Text : Syed Merajuddin

মধ্যপ্রদেশের আগারা-নিবাসী সৈয়দ মেরাজুদ্দিন একজন কবি, শিক্ষক ও আধারশিলা শিক্ষা সমিতির সহ-প্রতিষ্ঠাতা ও সচিব। কুনো জাতীয় উদ্যানের বিভিন্ন প্রান্তে বসবাসকারী বাস্তুহারা আদিবাসী ও দলিত সম্প্রদায়গুলির সন্তানদের জন্য এই সমিতি একটি উচ্চমাধ্যমিক স্কুল চালায়।

Other stories by Syed Merajuddin
Illustration : Labani Jangi

২০২০ সালের পারি ফেলোশিপ প্রাপক স্ব-শিক্ষিত চিত্রশিল্পী লাবনী জঙ্গীর নিবাস পশ্চিমবঙ্গের নদিয়া জেলায়। তিনি বর্তমানে কলকাতার সেন্টার ফর স্টাডিজ ইন সোশ্যাল সায়েন্সেসে বাঙালি শ্রমিকদের পরিযান বিষয়ে গবেষণা করছেন।

Other stories by Labani Jangi
Editor : PARI Desk

আমাদের সম্পাদকীয় বিভাগের প্রাণকেন্দ্র পারি ডেস্ক। দেশের নানান প্রান্তে কর্মরত লেখক, প্ৰতিবেদক, গবেষক, আলোকচিত্ৰী, ফিল্ম নিৰ্মাতা তথা তর্জমা কর্মীদের সঙ্গে কাজ করে পারি ডেস্ক। টেক্সক্ট, ভিডিও, অডিও এবং গবেষণামূলক রিপোর্ট ইত্যাদির নির্মাণ তথা প্রকাশনার ব্যবস্থাপনার দায়িত্ব সামলায় পারি'র এই বিভাগ।

Other stories by PARI Desk
Translator : Praveen 'Pravah'

Praveen 'Pravah' is an award-winning writer based out of Pithoura in Mahasamund district, Chhattisgarh. He works across Hindi, Odia and Chhattisgarhi. He wrote the title song for the national award-winning film, 'Bhulan the Maze'. The ghazals and bhajans that he wrote have been voiced by artists from varied linguistic backgrounds. He is the chairperson of 'Shrinkhlaa Saahitya Manch, Pithaura' that he founded three decades ago.

Other stories by Praveen 'Pravah'