"ਸਾਡੇ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਰੰਗਣਾ ਇੱਕ ਮੁਸ਼ਕਲ ਕੰਮ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ, ਸਾਨੂੰ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਜਾਗਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ," ਆਯੁਸ਼ ਨਾਇੱਕ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਤੇਲ ਪੇਂਟ ਲਗਾ ਰਹੇ ਹਨ। "ਪੇਂਟਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇੰਝ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਸਾਡੀ ਚਮੜੀ ਸੜ ਰਹੀ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਜਿੰਨੀ ਜਲਦੀ ਹੋ ਸਕੇ ਪੇਂਟ ਸੁਕਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ," 17 ਸਾਲਾ ਆਯੁਸ਼ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਆਯੁਸ਼ ਤੱਟਵਰਤੀ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨੌਜਵਾਨ ਮੁੰਡਿਆਂ ਅਤੇ ਕੁੜੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ ਜੋ ਪੀਲ਼ੀ ਵੇਸ਼ਾ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਹੁਲੀ ਵੇਸ਼ਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਚਮਕਦਾਰ ਰੰਗ ਦੀਆਂ ਪੱਟੀਆਂ ਪੇਂਟ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਲੋਕ ਨਾਚ ਦੁਸਹਿਰੇ ਅਤੇ ਜਨਮਅਸ਼ਟਮੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ, ਕਲਾਕਾਰ ਨਗਾੜਿਆਂ ਦੀ ਉੱਚੀ ਥਾਪ 'ਤੇ ਟਾਈਗਰ ਮੁਖੌਟੇ ਪਹਿਨ ਕੇ ਨੱਚਦੇ ਹਨ।

ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਤੱਟਵਰਤੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲ਼ੀ ਤੁਲੂ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ, ਪੀਲ਼ੀ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਸ਼ੇਰ, ਅਤੇ ਵੇਸ਼ਾ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਮੇਕਅਪ। "ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਕੁਝ ਵੀ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡੀ ਆਤਮਾ ਵਿੱਚ ਹੈ," ਵਿਰੇਂਦਰ ਸ਼ੇਟੀਗਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ 22 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਪੀਲ਼ੀ ਵੇਸ਼ਾ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। "ਨਗਾੜੇ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਅਤੇ ਆਲ਼ੇ-ਦੁਆਲ਼ੇ ਦੀ ਊਰਜਾ ਰਲ਼ ਕੇ ਅਜਿਹਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਨੱਚਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦੇ," ਉਹ ਅੱਗੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। 30 ਸਾਲਾ ਵਰਿੰਦਰ ਐਮਾਜ਼ਾਨ ਵਿੱਚ ਡਿਸਟ੍ਰੀਬਿਊਟਰ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਡਾਂਸ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਨੱਚਣ ਵਾਲ਼ੇ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਐਕ੍ਰਿਲਿਕ ਪੇਂਟ ਦੀਆਂ ਪੀਲ਼ੇ ਅਤੇ ਭੂਰੇ ਰੰਗ ਦੀਆਂ ਪੱਟੀਆਂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਸ਼ੇਰ, ਚੀਤੇ ਅਤੇ ਬਾਘ ਵਾਂਗਰ ਜਾਪਣ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਇਹ ਕਲਾਕਾਰ ਸ਼ੇਰਾਂ ਵਰਗੇ ਦਿੱਸਣ ਲਈ ਰੰਗਾਂ ਵਾਸਤੇ ਚਾਰਕੋਲ, ਗਿੱਲੀ ਮਿੱਟੀ, ਜੜ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਫੰਗਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਸਨ।

ਸਮੇਂ ਦੇ ਬੀਤਣ ਦੇ ਨਾਲ਼, ਰਵਾਇਤੀ ਨਾਚ ਦੇ ਇਸ਼ਾਰਿਆਂ ਦੀ ਥਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚਾਲਾਂ/ਕਰਤੱਬਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਿੱਛੇ ਅਤੇ ਸੱਜੇ-ਖੱਬੇ ਪਲਟੀ ਮਾਰਨਾ, ਮੱਥਾ ਮਾਰ ਕੇ ਇੱਕੋ ਝਟਕੇ ਵਿੱਚ ਨਾਰੀਅਲ ਤੋੜਨਾ, ਮੂੰਹ ਤੋਂ ਅੱਗ ਦੀਆਂ ਲਪਟਾਂ ਉਗਲਣਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਲਾਬਾਜ਼ੀਆਂ ਨੇ ਲੈ ਲਈ ਹੈ। ਪੂਰੇ ਡਾਂਸ-ਸੰਯੋਜਨ ਲਈ ਇੰਨੀ ਸਰੀਰਕ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਬਜ਼ੁਰਗ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਰਵਾਇਤੀ ਨਾਚ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਮੋਢਿਆਂ 'ਤੇ ਪਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

Ayush Nayak is one of many young boys and girls in coastal Karnataka who paint their bodies in brightly coloured stripes in preparation for pili vesha , a folk dance performed during the festivals of Dussehra and Janmashtami
PHOTO • Nithesh Mattu

ਆਯੁਸ਼ ਤੱਟੀ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨੌਜਵਾਨ ਮੁੰਡਿਆਂ ਅਤੇ ਕੁੜੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ ਜੋ ਪੀਲ਼ੀ ਵੇਸ਼ਾ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ' ਤੇ ਚਮਕਦਾਰ ਰੰਗ ਦੀਆਂ ਪੱਟੀਆਂ ਪੇਂਟ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਲੋਕ ਨਾਚ ਦੁਸਹਿਰੇ ਅਤੇ ਜਨਮਅਸ਼ਟਮੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ

ਇਸ ਰਵਾਇਤੀ ਨਾਚ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਸਮਾਗਮ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਚਿਹਰੇ ਨੂੰ ਰੰਗਣ ਲਈ ਘੰਟਿਆਂ-ਬੱਧੀ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਰੰਗ ਲਗਭਗ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਜਸ਼ਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ। 12ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਯੁਸ਼ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇੱਕ ਮੁਸ਼ਕਲ ਕੰਮ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਨਗਾੜਿਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਕੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਗੂੰਜਦੀ ਹੈ, ਤੁਹਾਡੇ ਪੈਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਥਿੜਕਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ।''

ਤਾਸੇ ਦੀ ਥਾਪ 'ਤੇ ਪੀਲ਼ੀ ਵਰਗੇ ਰੰਗੇ ਕਲਾਕਾਰ ਆਪਣੀ ਸ਼ਰਧਾ ਦਿਖਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ਼-ਨਾਲ਼ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਨੱਚਦੇ ਹਨ। ਮੁੰਡੇ ਬਾਘ ਵਰਗਾ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਪੇਂਟ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁੜੀਆਂ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੇ ਚਿਹਰੇ ਨੂੰ ਰੰਗਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਘ ਵਰਗੇ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੀਲ਼ੀ ਵੇਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਹੈ।

ਪਹਿਲੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲ਼ੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਇਨਾਮ ਜਾਂ ਮਾਣਭੱਤੇ ਵਜੋਂ ਚਾਵਲ ਅਤੇ ਝੋਨਾ- ਜਾਂ ਤੱਟੀ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਗਾਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲ਼ੀਆਂ ਫਸਲਾਂ- ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਅੱਜ ਅਨਾਜ ਦੀ ਥਾਂ ਪੈਸੇ ਨੇ ਲੈ ਲਈ ਹੈ। ਦੋ-ਰੋਜ਼ਾ ਸਮਾਗਮ ਲਈ 2,500 ਰੁਪਏ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਟੰਟ ਕਰਨ ਵਾਲ਼ੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਲਈ 6,000 ਰੁਪਏ ਵਾਧੂ ਮਿਲ਼ਦੇ ਹਨ। ਆਯੁਸ਼ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਇੰਨੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਨੱਚਦਿਆਂ ਵੇਖ ਕੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪੀਲ਼ੀ ਵੇਸ਼ਾ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ।''

ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮਾਗਮ ਹਾਊਸਿੰਗ ਕਲੋਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕਮੇਟੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਆਯੁਸ਼ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀ ਯੰਗ ਟਾਈਗਰਜ਼ ਮੰਚੀ ਗਰੁੱਪ ਨਾਲ਼ ਸਬੰਧਤ ਹਨ, ਜੋ ਪੂਰਾ ਸਾਲ ਮਨੀਪਾਲ, ਉਡੁਪੀ ਵਿਖੇ ਪੀਲ਼ੀ ਵੇਸ਼ਾ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਨੂੰ ਆਯੋਜਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਦੋ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੈਸਾ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਚਿੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ 'ਤੇ ਖਰਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਯਾਤਰਾ, ਭੋਜਨ, ਪੇਂਟ ਅਤੇ ਕੱਪੜਿਆਂ 'ਤੇ ਖਰਚ ਵੀ ਇਸੇ ਫੰਡ ਤੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਹਾਲਾਂਕਿ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕਰਨਾ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਤਰਜੀਹ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸਤਿਕਾਰ ਅਤੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਵੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹੇ। ਜਦੋਂ ਸਭ ਕੁਝ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ "ਸਾਡਾ ਸਰੀਰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਥੱਕ ਚੁੱਕਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਜਿਉਂਦਾ ਰੱਖਣਾ ਪੈਣਾ ਹੈ,'' ਆਯੂਸ਼ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।

Ramzan paints Ashwith Poojari ahead of the performance. A clay model artist by profession, Ramzan lends a hand to performances during the season
PHOTO • Nithesh Mattu

ਨਾਚ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸ਼ਵਿਤ ਪੂਜਾਰੀ ਨੂੰ ਪੇਂਟ ਕਰਦਿਆਂ ਰਮਜ਼ਾਨ। ਰਮਜ਼ਾਨ ਪੇਸ਼ੇ ਤੋਂ ਕਲੇਅ ਮਾਡਲ ਕਲਾਕਾਰ ਹਨ , ਪਰ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ

(Left to right) Nikhil, Krishna, Bhuvan Amin and Sagar Poojari wait for their turns as Jayakar Poojari paints tiger stripes on their bodies
PHOTO • Nithesh Mattu

ਜਿਸ ਵੇਲ਼ੇ ਜੈਕਰ ਪੁਜਾਰੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ' ਤੇ ਬਾਘ ਜਿਹੀਆਂ ਧਾਰੀਆਂ ਵਾਹ ਰਹੇ ਹਨ ਉਸ ਵੇਲ਼ੇ (ਖੱਬਿਓਂ ਸੱਜੇ) ਨਿਖਿਲ , ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ , ਭੁਵਨ ਅਮੀਨ ਅਤੇ ਸਾਗਰ ਪੁਜਾਰੀ ਆਪਣੀ ਵਾਰੀ (ਖੱਬੇ ਤੋਂ ਸੱਜੇ) ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ

(Left to right) Shreyan Shetty , Ashlesh Raj and Karthik Acharya waiting for the first coat of paint to dry. The painting of bodies and faces requires hours of labour
PHOTO • Nithesh Mattu

( ਖੱਬਿਓਂ ਸੱਜੇ) ਸ਼੍ਰੇਯਾਨ ਸ਼ੈੱਟੀ , ਅਸ਼ਲੇਸ਼ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕਾਰਤਿਕ ਅਚਾਰੀਆ ਪੇਂਟ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਰਤ ਸੁੱਕਣ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਚਿਹਰੇ ਨੂੰ ਰੰਗਣ ਲਈ ਘੰਟਿਆਂ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ

Dancers paint themselves all over in yellow, white and brown stripes using acrylic paint to resemble tigers, leopards and panthers. Earlier paint was made from charcoal, mud, roots and fungi
PHOTO • Nithesh Mattu

ਕਲਾਕਾਰ ਆਪਣੇ ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਪੀਲੇ , ਚਿੱਟੇ ਅਤੇ ਭੂਰੇ ਰੰਗ ਦੇ ਐਕਰੀਲਿਕ ਪੇਂਟ ਨਾਲ਼ ਰੰਗਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਸ਼ੇਰ , ਚੀਤੇ ਅਤੇ ਬਾਘ ਵਰਗੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ। ਪੁਰਾਣੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ , ਰੰਗ ਚਾਰਕੋਲ , ਗਿੱਲੀ ਮਿੱਟੀ , ਜੜ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਫੰਗਸ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ

During pili vesha performance, the dancers growl and dance wearing tiger masks which are also hand painted
PHOTO • Nithesh Mattu

ਪੀਲ਼ੀ ਵੇਸ਼ਾ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਕਲਾਕਾਰ ਸ਼ੇਰ ਵਰਗੇ ਮੁਖੌਟੇ ਪਹਿਨ ਕੇ ਦਹਾੜੇ ਹੋਏ ਡਾਂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮੁਖੌਟੇ ਵੀ ਹੱਥੀਂ ਰੰਗੇ ਹੋਏ ਹੁੰਦੇ ਹਨ

Sheep hair is sprinkled on the painted bodies to simulate the texture of a tiger
PHOTO • Nithesh Mattu

ਚੀਤੇ ਵਰਗੀ ਬਣਤਰ ਨੂੰ ਸਪਸ਼ਟਤਾ ਦੇਣ ਲਈ ਪੇਂਟ ਕੀਤੇ ਸਰੀਰਾਂ ' ਤੇ ਭੇਡਾਂ ਦੇ ਵਾਲ਼ ਚਿਪਕਾਏ ਗਏ ਹਨ

Sandesh Shetty paints Ashwith Poojari ahead of the performance. Ashwith and his teammates are from the Yuva Tigers Manchi who fund pili vesha celebrations throughout the year in Manipal, Udupi
PHOTO • Nithesh Mattu

ਸੰਦੇਸ਼ ਸ਼ੈੱਟੀ ਡਾਂਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਸ਼ਵਿਤ ਪੁਜਾਰੀ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਪੇਂਟ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਆਸ਼ਵਿਤ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀ ਯੰਗ ਟਾਈਗਰਜ਼ ਮੰਚੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਹਨ , ਜੋ ਉਡੁਪੀ ਦੇ ਮਨੀਪਾਲ ਵਿਖੇ ਪੀਲ਼ੀ ਵੇਸ਼ਾ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਨੂੰ ਸਾਲ ਭਰ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ

Make-up, vesha in Tulu, is an integral part of this folk art. It is kept on for a couple of days until the festivities are over
PHOTO • Nithesh Mattu

ਤੁਲੂ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਵੇਸ਼ਾ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਮੇਕਅੱਪ। ਇਹ ਇਸ ਲੋਕ ਕਲਾ ਦਾ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਅੰਗ ਹੈ। ਇਹ ਪੇਂਟ ਅਤੇ ਮੇਕਅਪ ਦੋ-ਰੋਜ਼ਾ ਸਮਾਰੋਹ ਦੇ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਤੀਕਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ

Bhuvan Amin drying paint under the fan. 'This is my eighth time performing pili vesha ,' says the 11-year-old who has been participating in the dance since he was three
PHOTO • Nithesh Mattu

ਭੁਵਨ ਅਮੀਨ ਪੱਖੇ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਪੇਂਟ ਸੁਕਾਉਂਦੇ ਹੋਏ। "ਪੀਲ਼ੀ ਵੇਸ਼ਾ ਦਾ ਇਹ ਮੇਰਾ ਅੱਠਵਾਂ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਹੈ ," 11 ਸਾਲਾ ਭੁਵਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ , ਜੋ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਇਸ ਨਾਚ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ

The long white cloth – jatti in Tulu – is tied through the waist for balance and support during lengthy performances. The jatti also keeps the costume intact during stunts
PHOTO • Nithesh Mattu

ਇਸ ਮੁਸ਼ਕਲ ਤੇ ਲੰਬੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਆਸਰਾ ਦੇਣ ਲਈ ਕਲਾਕਾਰ ਕਮਰ ਦੁਆਲ਼ੇ ਇੱਕ ਲੰਬਾ ਕੱਪੜਾ ਬੰਨ੍ਹਦੇ ਹਨ , ਜਿਸ ਨੂੰ ਤੁਲੂ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਜੱਟੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੱਟੀ ਸਟੰਟ ਦੌਰਾਨ ਪਹਿਰਾਵੇ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੀ ਜਗ੍ਹਾ ' ਤੇ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦੀ ਹੈ

Abhinav Shetty will be performing the dance for the first time. His mother feeding the 10-year-old before the dance begins
PHOTO • Nithesh Mattu

ਅਭਿਨਵ ਸ਼ੈੱਟੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਅਜਿਹਾ ਨਾਚ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਨਾਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਆਪਣੇ 10 ਸਾਲਾ ਬੇਟੇ ਨੂੰ ਖਾਣਾ ਖੁਆ ਰਹੀ ਹੈ

Abhinav posing for a photo with his sister just before the performance
PHOTO • Nithesh Mattu

ਨਾਚ ' ਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਠੀਕ ਪਹਿਲਾਂ ਅਭਿਨਵ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਨਾਲ਼ ਇੱਕ ਤਸਵੀਰ ਖਿੱਚਦੇ ਹਨ

(Left to right) Sagar Poojari, Ranjith Hariharpura, Vishal and Naveen Nitoor getting ready for the performance
PHOTO • Nithesh Mattu

( ਖੱਬਿਓਂ ਸੱਜੇ) ਸਾਗਰ ਪੁਜਾਰੀ , ਰਣਜੀਤ ਹਰੀਹਰਪੁਰਾ , ਵਿਸ਼ਾਲ ਅਤੇ ਨਵੀਨ ਨਿਤੂਰ ਡਾਂਸ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ

Amin has painted with oils since this will be his first performance. Other dancers, young but experienced, give instructions to Amin minutes before the show
PHOTO • Nithesh Mattu

ਅਮੀਨ ਨੂੰ ਤੇਲ-ਰੰਗਾਂ ਨਾਲ਼ ਰੰਗਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਨਾਚੇ ਸਾਥੀ ਜਵਾਨ ਤਾਂ ਹਨ ਹੀ ਪਰ ਤਜ਼ਰਬੇਕਾਰ ਵੀ ਹਨ, ਉਹ ਨੱਚਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਮੀਨ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਲਾਹ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ

Yuva Tigers Manchi team posing for a photo – all ready to showcase their tiger dance choreography
PHOTO • Nithesh Mattu

ਨੌਜਵਾਨ ਟਾਈਗਰਜ਼ ਮੰਚੀ ਟੀਮ ਫ਼ੋਟੋਆਂ ਖਿੱਚ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਹ ਸਾਰੇ ਟਾਈਗਰ ਡਾਂਸ ਦੇ ਆਪਣੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸੁਕ ਹਨ

Prajwal Acharya painted as a black tiger shows his stunt skills. The traditional steps in this dance routine have become acrobatic with more emphasis on stunts
PHOTO • Nithesh Mattu

ਕਾਲ਼ੇ ਚੀਤੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਚਿੱਤਰਿਤ , ਪ੍ਰਜਵਲ ਅਚਾਰੀਆ ਕਲਾਬਾਜ਼ੀ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਚ ਦੇ ਰਵਾਇਤੀ ਰੂਪ ਹੁਣ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ਼-ਨਾਲ਼ ਕਲਾਬਾਜੀ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋ ਗਏ ਹਨ

The stunts in this performance include forward and reverse flips, breaking coconuts with one’s head, fire breathing and more
PHOTO • Nithesh Mattu

ਇਸ ਡਾਂਸ ਪਰਫਾਰਮੈਂਸ ' ਚ ਕਲਾਕਾਰ ਹੁਣ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਅੱਗੇ-ਪਿੱਛੇ ਚੱਲਣ , ਸਿਰ ਦੇ ਸਿਰਫ ਇਕ ਝਟਕੇ ਨਾਲ ਨਾਰੀਅਲ ਤੋੜਨ ਅਤੇ ਅੱਗ ਦੀਆਂ ਲਪਟਾਂ ਨੂੰ ਫੂਕਣ ਵਰਗੀਆਂ ਚਾਲਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹਨ

The choreography is so physically demanding that older folks have left it to the young to carry on this traditional dance
PHOTO • Nithesh Mattu

ਇਸ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਹੁਣ ਵਧੇਰੇ ਸਰੀਰਕ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਹੁਣ ਬਾਲਗ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਮੋਢਿਆਂ ' ਤੇ ਪਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ

Set to the resonating beats of the tase (drum), people painted as pili, dance to show their reverence as well as entertain
PHOTO • Nithesh Mattu

ਜਦੋਂ ਕਲਾਕਾਰ ਮਾਹੌਲ ਅਨੁਸਾਰ ਨੱਚਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਸ਼ਰਧਾ ਦਿਖਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮਨੋਰੰਜਨ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ

Performing groups were earlier awarded rice and paddy – crops that are commonly grown in coastal Karnataka – for their show. Today money has replaced foodgrains
PHOTO • Nithesh Mattu

ਪੁਰਾਣੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ , ਨਾਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਮਾਣ ਭੱਤੇ ਜਾਂ ਇਨਾਮ ਵਜੋਂ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਤੱਟਵਰਤੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਗਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਚਾਵਲ , ਝੋਨੇ ਜਾਂ ਹੋਰ ਉਪਜ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਨਾਮਾਂ ਜਾਂ ਤੋਹਫ਼ਿਆਂ ਦੀ ਥਾਂ ਪੈਸੇ ਨੇ ਲੈ ਲਈ ਹੈ

Each performer can earn about Rs. 2,500 for two days. The dancer who performs stunts earns an extra Rs. 6,000
PHOTO • Nithesh Mattu

ਹਰੇਕ ਕਲਾਕਾਰ ਨੂੰ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ੋਅ ਲਈ 2,500 ਰੁਪਏ ਮਿਲ਼ਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲ਼ੇ ਡਾਂਸਰ ਨੂੰ 6,000 ਰੁਪਏ ਵਾਧੂ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ

Sandesh's grandmother, Kamala Shetty and mother, Vijaya Shetty, cheering him as he performs pili vesha . Sandesh is a photographer and painter. 'Since the last four years I have started performing pili vesha and will continue performing in the future too,' says the 21-year-old
PHOTO • Nithesh Mattu

ਸੰਦੇਸ਼ ਦੀ ਦਾਦੀ ਕਮਲਾ ਸ਼ੈੱਟੀ ਅਤੇ ਮਾਂ ਵਿਜੇ ਸ਼ੈੱਟੀ ਪੀਲ਼ੀ ਵੇਸ਼ਾ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹੌਸਲਾ ਵਧਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਸੰਦੇਸ਼ ਇੱਕ ਫ਼ੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰ ਅਤੇ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਹੈ। ' ਪਿਛਲੇ ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ , ਮੈਂ ਪੀਲ਼ੀ ਵੇਸ਼ਾ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਾਂਗਾ , ' 21 ਸਾਲਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ

Virendera Shettigar puts on the tiger mask. The one who wears the mask is usually the prime tiger of the group
PHOTO • Nithesh Mattu

ਵੀਰੇਂਦਰ ਸ਼ੈੱਟੀ ਨੇ ਟਾਈਗਰ ਮੁਖੌਟਾ ਪਹਿਨਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਮੁਖੌਟੇ ਨੂੰ ਪਹਿਨਣ ਵਾਲ਼ਾ ਕਲਾਕਾਰ ਆਮ ਤੌਰ ' ਤੇ ਸਮੂਹ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸ਼ੇਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ

Virendra has been performing pili vesha for the last 22 years . ' The sounds of the drums and the energy around will make you dance to the beats,' he says
PHOTO • Nithesh Mattu

ਵੀਰੇਂਦਰ ਪਿਛਲੇ 22 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਪੀਲ਼ੀ ਵੇਸ਼ਾ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ' ਨਗਾੜੇ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਅਤੇ ਆਲ਼ੇ-ਦੁਆਲ਼ੇ ਦਾ ਵਾਤਾਵਰਣ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵੀ ਨੱਚਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ , ' ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ

Villagers lift the young tiger dancers and dance to the drum beats
PHOTO • Nithesh Mattu

ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਛੋਟੇ ਟਾਈਗਰ ਡਾਂਸਰਾਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕੀ ਨਗਾੜੇ ਦੀ ਧੁਨ ' ਤੇ ਨੱਚ ਰਹੇ ਹਨ

Virendra changing props after the first session of the performance. The 30-year-old works as a distributor at Amazon and encourages young people from his village to perform
PHOTO • Nithesh Mattu

ਵਰਿੰਦਰ ਨਾਚ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੈਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੁਸ਼ਾਕ ਬਦਲ ਰਹੇ ਹਨ। 30 ਸਾਲਾ ਵਰਿੰਦਰ ਐਮਾਜ਼ਾਨ ਵਿੱਚ ਡਿਸਟ੍ਰੀਬਿਊਟਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਾਚ ਦੀ ਕਲਾ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ

Although public entertainment is a priority for the dancers, the performance adheres to a number of norms to preserve the discipline of this tradition
PHOTO • Nithesh Mattu

ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮਨੋਰੰਜਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਤਰਜੀਹ ਹੈ, ਪਰ ਉਹ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਵੀ ਧਿਆਨ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਵੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹੇ

ਤਰਜਮਾ: ਕਮਲਜੀਤ ਕੌਰ

Nithesh Mattu

নিতেশ মাট্টু কর্ণাটকের উদুপি নিবাসী আলোকচিত্রী ও চিত্র সম্পাদক।

Other stories by Nithesh Mattu
Text : Siddhita Sonavane

সিদ্ধিতা সোনাভানে একজন সাংবাদিক ও পিপলস আর্কাইভ অফ রুরাল ইন্ডিয়ার কন্টেন্ট সম্পাদক। তিনি ২০২২ সালে মুম্বইয়ের এসএনডিটি উইমেনস্ ইউনিভার্সিটি থেকে স্নাতকোত্তর হওয়ার পর সেখানেই ইংরেজি বিভাগে ভিজিটিং ফ্যাকাল্টি হিসেবে যুক্ত আছেন।

Other stories by Siddhita Sonavane
Photo Editor : Binaifer Bharucha

মুম্বই নিবাসী বিনাইফার ভারুচা স্বাধীনভাবে কর্মরত আলোকচিত্রী এবং পিপলস আর্কাইভ অফ রুরাল ইন্ডিয়ার চিত্র সম্পাদক।

Other stories by বিনাইফার ভারুচা
Translator : Kamaljit Kaur

পঞ্জাব-নিবাসী স্বতন্ত্র অনুবাদক কমলজিৎ কৌর পঞ্জাবি সাহিত্যে স্নাতকোত্তর পাশ করেছেন। সাম্যের আদর্শে বিশ্বাসী কমলজিৎ সমতার দুনিয়ার লক্ষ্যে নিজের মতো করে প্রয়াস চালিয়ে যাচ্ছেন।

Other stories by Kamaljit Kaur