ମା’ ଟିଏ କେଉଁ ଭାଷାରେ ସ୍ୱପ୍ନ ଦେଖେ? ଗଙ୍ଗାଠାରୁ ପେରିୟାର ତଟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ ତା’ର ପିଲାମାନଙ୍କ ସହ କେଉଁ ଭାଷାରେ କଥା ହୁଏ? ପ୍ରତି ରାଜ୍ୟ, ପ୍ରତି ଜିଲ୍ଲା, ପ୍ରତି ଗ୍ରାମ ସହ ତା’ର ଭାଷା କ’ଣ ବଦଳି ଯାଏ? ହଜାର ହଜାର ଭାଷା, ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ବୋଲି, ସେ ସବୁ କିଛି ଜାଣେ? ସେ କେଉଁ ଭାଷାରେ ବିଦର୍ଭର ଚାଷୀ, ହଥରାସର ଶିଶୁ, ଦିଣ୍ଡିଗୁଲର ମହିଳାମାନଙ୍କ ସହ କଥା ହୁଏ? ଶୁଣ! ଲାଲ ମାଟିରେ ନିଜର ମଥାକୁ ଚାପିଧର। ଗୋଟିଏ ପାହାଡ ଉପରେ ଛିଡ଼ା ହୁଅ ଯେଉଁଠି ପବନ ତୁମ ମୁହଁକୁ ଶ୍ରଦ୍ଧାରେ ଆଉଁସି ଦିଏ ଏବଂ ଶୁଣ! ତୁମେ ତାକୁ, ତା’ର କାହାଣୀକୁ, ତା’ର ଗୀତକୁ, ତା’ର କାନ୍ଦକୁ ଶୁଣି ପାରିବକି? ମୋତେ କୁହ, ତୁମେ ତା’ର ଭାଷାକୁ ଚିହ୍ନି ପାରିବ କି? ମୋତେ କୁହ, ମୋ ପରି, ତୁମେ କ’ଣ ସେ ତୁମ ପାଇଁ ଗାଉଥିବା ନାନାବାୟା ଗୀତ ଶୁଣି ପାରୁଛ?

ଗୋକୁଳ ଜି.କେ. ତାଙ୍କ କବିତା ଆବୃତ୍ତି କରୁଥିବା ଶୁଣନ୍ତୁ

ଜିହ୍ୱା

ମୋ ଜିଭରେ ଛୁରୀ ଭୁଷି ହୋଇଯାଇଛି!
କଅଁଳ ମାଂସପେଶୀକୁ ଚିରୁଥିବା -
ଏହାର ତୀକ୍ଷ୍ନ ଧାରକୁ ମୁଁ ଅନୁଭବ କରୁଛି।
ମଁ ଆଉ କଥା କହି ପାରିବିନି,
ଏହି ଛୁରୀ ମୋର ଶବ୍ଦ ସବୁ ନେଇ ଯାଇଛି,
ସବୁ ଅକ୍ଷର, ସବୁ ଗୀତ, ସବୁ କାହାଣୀ,
ଯାହା ସବୁ ଅନୁଭବ ହୋଇଥିଲା ଆଉ ଜଣା ଥିଲା।

ଲହୁଲୁହାଣ ହୋଇଛି ଏହି ଜିହ୍ୱା,
ରକ୍ତର ଏକ ଧାରା
ବୋହି ଯାଉଛି ମୋ ମୁହଁରୁ ଛାତି ଆଡ଼କୁ,
ମୋ ନାଭିକୁ, ମୋ ଲିଙ୍ଗକୁ,
ଏହି ଦ୍ରାବିଡ ମାଟିକୁ।
ଏହି ମାଟି ଜିଭ ପରି ଲାଲ ଏବଂ ଆର୍ଦ୍ର।
ପ୍ରତି ବୁନ୍ଦା ସୃଷ୍ଟିକରେ ଆଉ ଗୋଟିଏକୁ,
କଳା ପୃଥିବୀରୁ ଲାଲ ଘାସପତ୍ରକୁ।

ତଳେ ଲୁଚି ରହିଥିବା ଶହ ଶହ ଭାଷା,
ହଜାର ଆଉ ଲକ୍ଷ।
ମୃତମାନେ ଉଠୁଛନ୍ତି ପୁରାତନ କବରସ୍ଥାନରୁ,
ବିସ୍ମୃତମାନେ ପ୍ରସ୍ଫୁଟିତ ହେଉଛନ୍ତି ବସନ୍ତର ଫୁଲ ପରି,
ମୋ ମା’ ଜାଣିଥିବା ଗୀତ ଆଉ ଗପର ପେଡ଼ି ପୁଣି ଖୋଲୁଛି।

ମୋ ଜିଭରେ ଛୁରୀ ଭୁଷି ହୋଇଯାଉଛି
ତୀକ୍ଷ୍ଣ ଧାର କମ୍ପୁଛି,
ଭାଷାମାନଙ୍କର ଏଇ ମାଟିର ଗୀତକୁ ଭୟ କରି।

ଅନୁବାଦ : ଓଡ଼ିଶାଲାଇଭ୍‍

Poem and Text : Gokul G.K.

গোকুল জি. কে. কেরালার তিরুবনন্তপুরম নিবাসী ফ্রিল্যান্স সাংবাদিক।

Other stories by Gokul G.K.
Illustration : Labani Jangi

২০২০ সালের পারি ফেলোশিপ প্রাপক স্ব-শিক্ষিত চিত্রশিল্পী লাবনী জঙ্গীর নিবাস পশ্চিমবঙ্গের নদিয়া জেলায়। তিনি বর্তমানে কলকাতার সেন্টার ফর স্টাডিজ ইন সোশ্যাল সায়েন্সেসে বাঙালি শ্রমিকদের পরিযান বিষয়ে গবেষণা করছেন।

Other stories by Labani Jangi
Editor : Pratishtha Pandya

কবি এবং অনুবাদক প্রতিষ্ঠা পান্ডিয়া গুজরাতি ও ইংরেজি ভাষায় লেখালেখি করেন। বর্তমানে তিনি লেখক এবং অনুবাদক হিসেবে পারি-র সঙ্গে যুক্ত।

Other stories by Pratishtha Pandya
Translator : OdishaLIVE

This translation was coordinated by OdishaLIVE– a dynamic digital platform and creative media and communication agency based out of Bhubaneswar. It handles news, audio-visual content and extends services in the areas of localization, video production and web & social media.

Other stories by OdishaLIVE