झाडं, लोक आणि संस्कृती

मोहच ठरवला असभ्य

माझ्याच देशातल्या
काही तथाकथित उच्चभ्रूंनी
मोहालाच असभ्य ठरवलं,
अन् माझी माणसं
स्वतःलाच असभ्य समजू लागली हो.

तेव्हापासून, माझी आई
मोहाच्या फुलांना स्पर्श करायलाही चाचरतीये.
वडलांनी तर मोहाचं नावच टाकलंय.
घराच्या अंगणातला मोह नाही,
छोटीशी तुळस पाहून
भावाला हायसं वाटू लागलंय.
माझ्याच देशातल्या
काही तथाकथित उच्चभ्रूंनी
मोहालाच असभ्य ठरवलं,
अन् माझी माणसं
स्वतःलाच असभ्य समजू लागली हो.

माझ्या माणसांचं जगणं
सृष्टीशी तदात्म होतं.
पण आज तेच
आपल्या नदीला पवित्र मानायला कचरतायत.
डोंगरांची पूजा करताना घाबरतात.
आणि या धरणीमातेला
आई म्हणण्याचं त्यांचं धाडसच होत नाही.
खरी ओळख लपवत,
आपल्या असंस्कृत अस्तित्वापासून सुटका करण्यासाठी
ते चोखाळतायत वाट ख्रिश्चन धर्माची.
कुणी होतंय हिंदू,
कुणी जैन, तर कुणी मुसलमान.
माझ्याच देशातल्या
काही तथाकथित उच्चभ्रूंनी
मोहालाच असभ्य ठरवलं,
अन् माझी माणसं
स्वतःलाच असभ्य समजू लागली हो.

बाजारपेठेचं वावडं असणारे माझे लोक
आज आपली घरं त्या बाजारांसाठी खुली करतायत.
संस्कृतीचा सुगंध असणारी कोणतीच गोष्ट
त्यांना हातातून निसटू द्यायची नाहीये.
संस्कृती सर्वात मोठी देणगी आहे, व्यक्तीवाद.
सगळे जण शिकतायत, ‘मी.’
त्यांना कळतो आहे, स्व,
समाज नाही, स्व.
स्वतः या अर्थाचा स्व.
माझ्याच देशातल्या
काही तथाकथित उच्चभ्रूंनी
मोहालाच असभ्य ठरवलं,
अन् माझी माणसं
स्वतःलाच असभ्य समजू लागली हो.

गाण्यातून गोष्टी सांगणारी माझी माणसं,
आपल्याच बोलीत महाकाव्यं रचणारे माझे लोक
आज विसरू लागलेत आपली भाषा.
इंग्रजी शिकवतायत मुलांना.
आणि त्यांच्या मुलांच्या स्वप्नात येतात,
झाडं, वृक्षा, नद्या, डोंगरदऱ्या
इंग्लंड आणि अमेरिकेतल्या.
माझ्याच देशातल्या
काही तथाकथित उच्चभ्रूंनी
मोहालाच असभ्य ठरवलं,
अन् माझी माणसं
स्वतःलाच असभ्य समजू लागली हो.