Sanket Jain

Author

Priti David

Editor

Binaifer Bharucha

Photo Editor

Pankaj Das

Translator

large_HP-COVER-IMAGE-SJ-Sleepless in Kolhapur.jpg

medium_HP-COVER-IMAGE-SJ-Sleepless in Kolhapur.jpg

small_HP-COVER-IMAGE-SJ-Sleepless in Kolhapur.jpg

thumbnail_HP-COVER-IMAGE-SJ-Sleepless in Kolhapur.jpg

HP-COVER-IMAGE-SJ-Sleepless in Kolhapur.jpg

জানাবাই সোণাৱনেয়ে কেতিয়াও তেওঁৰ বন্ধুমহলৰ সৈতে তৰ্ক কৰা নাছিল, সৰু-সুৰা কথাত কেতিয়াও লাগি নাথাকিছিল।কিন্তু এইবছৰ কথাবোৰ অলপ বেলেগ হৈছে। “মই সৰু সৰু কথাতে বিৰক্ত হোৱা হৈছো আৰু সামান্য কথাতে মোৰ বন্ধুৰ সৈতে কাজিয়া লগা হৈছে,” মহাৰাষ্ট্ৰৰ ভাদোলে গাঁৱৰ দুটা কোঠালীৰ নিজৰ ঘৰটোৰ বাৰান্দাত বহি ৬২ বৰ্ষীয় মহিলাগৰাকীয়ে কয়।২০২৫ৰ গ্ৰীষ্মকালত ৰাজ্যখনৰ ক’লহাপুৰ জিলাত নৈশভাগত পাৰাস্তম্ভ বাঢ়িছে। জানাবাইৰ ৰাতি টোপনি নহা হৈছে। প্ৰথমতে তেওঁ ভাবিছিল যে দুদিনমানৰ বাবে চাগে এনেকুৱা হৈছে। কিন্তু দিন বাগৰাৰ লগে লগে তেওঁ দেখিলে যে ৰাতি তেওঁ কোনোমতে তিনিঘণ্টামানহে টোপনি আহে, তাকো বহু যুঁজ-বাগৰৰ পিছতহে। তেনেকৈ দিন গুছি সপ্তাহ হ’ল আৰু মাহৰ পিছত মাহ বাগৰিল, টোপনি ভাল নোহোৱাত তেওঁ খিংখিঙীয়া আৰু ভাগৰুৱা হৈ পৰিল।ভূমিহীন কৃষক জানাবাইয়ে আন মানুহৰ খেতিপথাৰত দিনৰ আঠ ঘণ্টা হাড়ভঙা শ্ৰম কৰে। তেওঁ ঘাঁহ-বন নিৰায়, পশুখাদ্যৰ বোজা কঢ়িয়ায় আৰু শস্য কটা কামো তেওঁ কৰে। সন্ধিয়ালৈ তেওঁক অৱসাদে আগুৰি ধৰে আৰু কান্ধ আৰু ভৰিৰ বিষ উঠে। এনেকৈ দিনটো কষ্টৰে পাৰ কৰাৰ পিছত ৰাতি ১০ বজালৈ তেওঁ সকলো কাম কৰি আজৰি হয়। বিচনাত গাটো এৰি দিয়া মাত্ৰকে তেওঁ টোপনিত ঢলি পৰে।কিন্তু সেই ঘোৰ টোপনিৰ দিনবোৰ এতিয়া নাই। শেহতীয়া কেইটামান মাহত অঞ্চলটোত বৰ্ধিত উষ্ণতা আৰু আৰ্দ্ৰতাৰ ফলত গোটেই ৰাতি তেওঁ ঘামি থাকে। টিনৰ চালিৰে সোমাই অহা গৰমৰ ফলত ইকাতি-সিকাতি কৰি তেওঁ টোপনি নহাৰ ফলত অস্থিৰ হৈ পৰে।এবাৰ টোপনি ভঙাৰ পিছত আকৌ টোপনি আহিবলৈ তেওঁ এঘণ্টামান ইফাল-সিফাল কৰি থাকিবলগীয়া হয়।

এই মে মাহটোত (২০২৫ৰ) ৰাতি তিনিমান বজাৰ পৰাহে উষ্ণতা সামান্য কমে, কোনোমতে সহ্য কৰিবপৰা হয়। পুৱা পাঁচ বাজে মানে তেওঁ ঘৰৰ কাম-বনত লাগে। তাৰ পিছে পিছে আহে কঠোৰ পৰিশ্ৰমেৰে ভৰা এটা দিন।জানাবাইয়ে পূবে ধলফাট নৌদিওতেই শোৱাপাটী এৰে আৰু পানী আনিবলৈ যায়। সৰা-মোচাৰ কাম কৰে আৰু ৰন্ধা-বঢ়া কৰে। ষাঠি বছৰ বয়সীয়া জানাবাইয়ে ৰ’দৰ তাপত দিনজোৰা পৰিশ্ৰমৰ অন্তত ভাগৰুৱা হৈ পৰে। ঘৰৰ কামখিনি তেতিয়াও বাকী থাকেই। বাচন-বৰ্তন ধোৱাৰ পৰা আৰম্ভ কৰি নৈশ আহাৰ প্ৰস্তুত কৰা, পিছদিনাৰ বাবে খৰি যোগাৰ কৰি থোৱা এই আাটইবোৰ কাম দিনটোৰ শেষত ভাগৰুৱা দেহাৰে তেওঁ কৰিবলগীয়া হয়। “কিবা নহয় কিবা এটা কাম থাকিয়েই যায়,” তেওঁ কয়।টোপনি তেওঁৰ ভালদৰে নহয়। ঘৰৰ মানুহকে তেওঁ প্ৰায়ে বেয়াকৈ কয়, তাৰপিছত আকৌ অনুশোচনাত ভোগে। “সিহঁতে ভাবে যে মই সলনি হৈ গ’লো। আগতে দিনটো কাম কৰি অহাৰ পিছতো মই হাঁহি-মাতি থাকিছিলো,” তেওঁ কয়। তেওঁৰ গাভৰুকালৰ কথা মনত পৰে যেতিয়া তেওঁৰ গাত প্ৰচুৰ বল-শক্তি আছিল, পথাৰত কাম কৰি থকাৰ মাজতে তেওঁ গুণগুণাইছিল। তেওঁ নিজে জানে যে কিমানখিনি তেওঁ সলনি হৈছে।“এতিয়া মানুহে ভাবে যে মই সকলো সময়তে কেৱল খঙেই কৰি থাকো। কিন্তু এতিয়া আৰু হাঁহিমুখীয়া হৈ থাকিব পৰাকৈ মোৰ গাত বলেই নাই,” তেওঁ কয়।কেতিয়াবা ৰাতি, তেওঁ কয়, “ডকা দুকতাই (মূৰটো দুপদুপাবলৈ ধৰে)। দলে লাল লাল হোতাত (চকু ৰঙা পৰি যায়)। এনে লাগে যেন “মাঝা ডকা কাম দেত নহী (এনে লাগে যেন মূৰে কাম নকৰা হৈ গৈছে),” তেওঁ কয়। তেওঁৰ মানসিক অস্থিৰতা আৰু দুশ্চিন্তা তেওঁৰ জীৱন আৰু কথা-বতৰাত স্পষ্ট হৈ পৰিছে।

জানাবাই অকলশৰীয়া নহয়। বৰ্ধিত উষ্ণতা বিশেষকৈ ৰাতিৰ ভাগত উষ্মপ্ৰৱাহৰ ফলত মানুহে ৰাতি শুব নোৱাৰা হৈছে। জলবায়ু পৰিৱৰ্তনে কেনেকৈ টোপনি ব্যাহত কৰিছে তাক দৰ্শোৱা ২০২৫ৰ এক<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.nature.com/articles/s41467-025-57781-y"> গৱেষণাত</a> এইদৰে কোৱা হৈছে, “…জলবায়ু অধিক উষ্ণ হৈ পৰাৰ ফলত মানুহৰ টোপনি খতি হৈছে আৰু টোপনিৰ গুণগত মানো কমিছে, বিশেষকৈ বয়সস্থসকলৰ ক্ষেত্রত, মহিলাৰ ক্ষেত্রত…”“কোঠাৰ চাৰিওফালৰ উষ্ণতা যেতিয়া বাঢ়ি যায়, তেতিয়া দেহৰ অভ্যন্তৰিণ থাৰ্ম’ৰেগুলেচন ব্যৱস্থাই দেহৰ মূল ভাগটোৰ উষ্ণতা কমাব নোৱাৰা হৈ পৰে আৰু টোপনি নোহোৱা হয়,” এগৰাকী মনস্তত্ববিদ ডা. উবাইচ এন.এ.য়ে কয়। সমগ্ৰ ভাৰতত মানুহে ২৫ ডিগ্ৰীৰ অধিক উষ্ণতাত ৮০ টা ‘গৰম’ ৰাতি পাৰ কৰিছে, ক্লাইমেট চেন্ট্ৰেলৰ ২০২৪ৰ এই<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://assets.ctfassets.net/cxgxgstp8r5d/7qizKUYa5LpVrbRhuRbVjp/08be9c3b6a9842aca434041856df8f4f/Report_-_Sleepless_Nights.pdf"> অধ্যয়নত</a> কোৱা হৈছে।বছৰটোত ৮০ টা নিশা মানে বহুত বেছি। আকৌ দিনৰ ভাগত যিয়ে বাহিৰত মুকলিতে কাম কৰিবলগীয়া হয়, তেওঁলোকৰ নিস্তাৰ নাই।“আমি শোৱাৰ বাবে সাজু হ’লে আৰু আমি গভীৰ টোপনিত পৰিলে জৈৱিকভাবে আমাৰ দেহটো নিজে নিজে শীতল হৈ আহিবলৈ ধৰে,” উবাইচে কয়. তেওঁ কেৰেলাৰ কলিকটস্থিত আই.কিউ.আৰ.এ.এ. ইণ্টাৰনেচনেল হস্পিতাল এণ্ড ৰিচাৰ্ছ চেণ্টাৰত পৰামৰ্শদান কৰে। “টোপনি নহাৰ ফলত মানুহে ইকাটি-সিকাটি কৰি থাকে, বাৰে বাৰে সাৰ পায় আৰু অস্থিৰ অনুভৱ কৰে।” এয়া কম আয়ৰ দেশসমূহৰ ক্ষেত্রত, বয়সীয়া লোক, মহিলা আৰু গ্ৰীষ্মাঞ্চলত বসবাস কৰা লোকৰ ক্ষেত্রত স্পষ্ট দেখা গৈছে।জানাবাইৰ গাঁৱৰ ঘৰখনত চিলিং ফেন আছে যদিও কামত নাই। দুটা কোঠালীৰ ঘৰটোত ফেনে আকৌ গৰম বতাহহে বিয়পায়।

জানাবাই যেতিয়া উপায়হীন হৈ পৰে, তেতিয়া চাধাই তেওঁক সংগ দিয়ে, “তেতিয়া মই চাধা অকণ খাও, চাদা খোৱাৰ পিছত কিছুসময় টোপনি আহে,” তেওঁ পাৰিক কয়। এনে কৰাটো তেওঁৰ অভ্যাসত পৰিণত হোৱা বুলি তেওঁ কয়। ই তেওঁক সাময়িকভাৱে সকাহ দিলেও নিক’টিনে সময়ৰ লগে লগে টোপনিৰ সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰে বুলি জনা যায়।জানাবাইয়ে এনেকৈ চাধাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰাটোৱে আন এক দিশ দাঙি ধৰে। কেৱল চাধাই নহয়, টোপনি ভাল নোহোৱাৰ বাবে বহুতেই <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11852296/#B39-behavsci-15-00220">মদ বা আননিচাজাতীয় দ্ৰব্যৰ</a> কাষ চাপিছে। কিন্তু সঘনে এনে দ্ৰব্য সেৱনৰ ফলত টোপনি টুকুৰা-টুকুৰ হয় আৰু নাক বাজে। আনকি নিদ্ৰাজনিত শ্বাসকষ্ট (শ্লীপ এপেনিয়া)ও দেখা দিয়ে।এনেকৈ টোপনিৰ অভাৱ আৰু অৱসাদে তেওঁৰ দেহতো প্ৰভাৱ পেলাইছে। তেওঁ কয় যে গ্ৰীষ্মকালত তেওঁৰ ৰক্তচাপ প্ৰায়ে বাঢ়ে আৰু তেওঁৰ হৃদপিণ্ড বৰ জোৰে ঢপঢপাবলৈ ধৰে। তেনেকৈ তেওঁ অস্থিৰ হৈ পৰে আৰু মানসিক চাপত ভোগে। “ৰাতি ভালকৈ টোপনি নোহোৱাৰ ফলত পুৱাৰ ভাগলৈ মোৰ মুৰৰ বিষ উঠে।” গৰমৰ দিনত প্ৰত্যেক সপ্তাহতে তেওঁ প্ৰাইভেট ক্লিনিকলৈ যায় য’ত ডাক্তৰে তেওঁক টোপনি যোৱা ঔষধ লিখি দিয়ে। তেনেকৈ তেওঁ সাময়িকভাৱে কিছু সকাহ পায়।ভাদোলে এখন নিৰল-নিস্তব্ধ গাঁও। বাট-পথবোৰ কেঁচা আৰু ৰাস্তাৰ কাষে কাষে আছে শাৰী শাৰী নাৰিকল, আম, আহত আৰু নিমগছ। প্ৰায়ভাগ মানুহে দিনৰ ভাগত দূৰৰ কুঁহিয়াৰ খেতিত শ্ৰমিক হিচাপে কাম কৰে। উষ্ণতা বাঢ়ি যোৱাৰ ফলত আজিকালি আগৰ দৰে গাঁৱৰ বাটে-ঘাটে তেনেকৈ মানুহ গোট নাখায়। আগৰ দৰে সেই মেল নবহে।গ্ৰীষ্মকালত দিনৰ ভাগত ক’লহাপুৰত উষ্ণতা ৩৮ ডিগ্ৰী চেলচিয়াছ পাৰ হৈ যায় আৰু এইবছৰো তাৰ ব্যতিক্ৰম নহ’ল। “প্ৰতিবাৰেই গ্ৰীষ্মকালত উষ্ণতা বাঢ়ি বাঢ়ি গৈ আছে,” স্কুলৰ পুৰণি কিতাপ এখনেৰে গা বিচি থকাৰ মাজতে তেওঁৰ বান্ধবী এগৰাকীয়ে কয়।

জানাবাই আৰু তেওঁৰ চুবুৰীয়াই কামৰ পৰা অহাৰ পিছত ৰাতিবোৰ কেনেকৈ অসহ্যকৰ হৈ পৰিছে, গৰম বতাহ যে বলি থাকে আৰু টোপনি সহজে যে নহা হৈছে, তাকে প্ৰায়ে আলোচনা কৰে। “ইমান বেছি গৰম পৰিছে, তাতে আকৌ টোপনি নহা হ’ল,” প্ৰতিদিনে মানসিক চাপ আৰু উদ্বিগ্নতাৰ সৈতে যুঁজি থকা জানাবাইয়ে কয়।টোপনি ভাল নোহোৱাৰ ফলত তেওঁৰ কামতো ব্যাঘাত জন্মে। তেওঁৰ এনেকুৱা লাগে যেন কামৰ মাজতে তেওঁ ঢলি পৰিব। সেয়া নহ’বলৈ “মই লগত চেনী লৈ যাও।” যেতিয়াই তেওঁৰ মূৰ ঘূৰোৱা যেন লাগে, তেতিয়া তেওঁ চেনী চোবায় আৰু লগত নেমুপানী খায়। তেনেকৈ তেওঁ কিছু সকাহ পায়।বন্ধুবৰ্গৰ লগত হাঁহি-ধেমালী কৰা, মেল মৰা আৰু ইজনে সিজনক সহায় কৰাটো এতিয়া অতীতৰ কথা হৈ পৰিল। কেবামাহো ধৰি ভালকৈ টোপনি নহাত আৰু অৱসাদে আগুৰি ধৰাত তেওঁ কেবাদিনলৈ কাৰো সৈতে কথা নপতাকৈ থাকে। বন্ধুবৰ্গৰ সৈতে সুখেৰে মেল মাৰি কটোৱাৰ পৰিৱৰ্তে তেওঁ এতিয়া নিজৰ মাজতে থাকিবলৈ লৈছে।গাঁৱত এষাৰ কথা প্ৰায়ে কাণত পৰে, “ঝোপ নহী তাৰ শৰীৰ দম দেত নহী, আনি মন শান্ত হোত নহী (টোপনি নহ’লে দেহাই আৰাম নাপায় আৰু মনটোও শান্ত হৈ নাথাকে)।”এই কথাটোৱে জানাবাইৰ মনত চলি থাকে। তেওঁ ভাগৰুৱা অনুভৱ কৰে ঠিকেই, কিন্তু টোপনি নাহে।

জানাবাইৰ ঘৰৰ পৰা প্ৰায় ৩০ কিলোমিটাৰ দূৰৰ জাম্ভালি গাঁৱত লালুবাই কাম্বলেও একেই গৰম পাইছে।“এইবছৰ বৰ গৰম পৰিছিল আৰু কোনোমতে ৰাতি এঘণ্টামানকৈ শুব পাৰিছিলো, তেনেদৰে তিনিমাহ চলিলো,” তেওঁ কয়। নজনীয়া পৰিয়ালটোত থকা একমাত্ৰ টেবুল ফেনখন তেওঁৰ পুতেকে লয়। “ভালদৰে টোপনি নহাৰ ফলত মই ভাগৰুৱা হৈ পৰো আৰু পিছদিনা গা দুৰ্বল লাগে,” কুঁহিয়াৰ খেতিৰ কাম এৰি দিয়া ৭২ বৰ্ষীয় এইগৰাকী মহিলাই কয়। ৰাতি টোপনি অহাত পলম হোৱাত আৰু গৰম বেছি পৰাৰ ফলত শাৰীৰিক অৱসাদ বাঢ়ে আৰু হতাশা, উদ্বিগ্নতা আৰু অনান্য মানসিক স্বাস্থ্যজনিত সমস্যাৰ সম্ভাৱনা বাঢ়ি যায়।প্ৰাপ্তবয়স্ক লোকৰ ক্ষেত্রত দৈনিক সাত ঘণ্টা টোপনিৰ<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.cdc.gov/sleep/about/index.html"> প্ৰয়োজন</a>। কিন্তু লালুবাইৰ ক্ষেত্রত এয়া অসম্ভৱ হৈ পৰিছে। ৰাতি কেতিয়াবা তেওঁৰ এনেকুৱা হয় যে টোপনিয়ে নাহে। তেওঁৰ বাঢ়ি অহা ভাতি বয়স আৰু কুঁহিয়াৰ খেতিত দশকৰ পিছত দশক ধৰি কৰা কঠোৰ পৰিশ্ৰমৰ লগত বছৰি বছৰি উষ্ণতা বাঢ়ি থকাৰ ফলত তেওঁৰ টোপনিৰ বিসংগতি ঘটিছে।“চাৰিবছৰ আগলকৈ বিচনাত পৰামাত্ৰকে মোৰ টোপনি আহিছিল, পাঁচ মিনিটো নালাগিছিল,” লালুবাইয়ে পাৰিক কয়। “কিন্তু এতিয়া নাহে।”তেওঁৰ ৪৫ বছৰ বয়সীয়া পুত্ৰ প্ৰমোদে তেওঁ নোশোৱাক লৈ বৰ চিন্তিত হয়। “তাইক সকলো সময়তে ভাগৰুৱা যেন লাগে,” তেওঁ কয়। “মনে মনে বহি থাকে যদিও এনে লাগে যেন তেওঁৰ মনটো অস্থিৰ হৈ আছে।”

প্ৰয়োজনীয় টোপনিখিনি নোপোৱাৰ ফলত মানসিক স্বাস্থ্যৰ সমস্যা যেনে হতাশা, উদ্বিগ্নতা, বায়প’লাৰ ডিচৰ্ডাৰ আৰু পোষ্ট-ট্ৰমেটিক মানসিক চাপজনিত বিসংগতিয়ে দেখা দিব পাৰে, ডা. উবাইচে কয়। টোপনি ভাল নহ’লে মস্তিষ্কৰ ৰাসায়নিক প্ৰৱাহৰ বিসংগতি ঘটিব পাৰে, মানসিক চাপ, আৱেগৰ কেন্দ্ৰবোৰ অত্যধিক হাৰত সক্ৰিয় হৈ পৰিব পাৰে, দেহটো ষ্টেছ ম’ডতে আবদ্ধ হৈ ৰৈ যাব পাৰে। দেহত সামান্য প্ৰদাহ আৰু প্ৰাকৃতিক টোপনিৰ চক্ৰত ব্যাঘাত জন্মিব পাৰে।“ভাবিছিলো যে বতৰ বাগৰিলে বিষ কমিব, কিন্তু নকমিল,” লালুবাইয়ে চিন্তিত হৈ কয়।এতিয়া তেওঁ ভাবে যে খেতিপথাৰৰ কাম একেবাৰে এৰি দিব লাগিব। চুবুৰীয়াই কোৱা মতে তেওঁ সকলো সময়তে চাপত থাকে আৰু সেয়া তেওঁৰ মুখত স্পষ্ট।পাঁচ মাহ এনেকৈ ৰাতি টোপনি মাৰিব নোৱাৰাৰ শেষত লালুবাইয়ে ডাক্তৰৰ কাষ চাপে আৰু তেওঁক টোপনিৰ ঔষধ ডাক্তৰে লিখি দিয়ে। “ভাবিছিলো নিজে নিজে ভাল হৈ যাব…যেতিয়া সাধাৰণ কামবোৰো কৰাটো কঠিন হৈ পৰিল, মই বুজিলো যে কিবা এটা গম্ভীৰ সমস্যা চলি আছে,” তেওঁ কয়।

ভাদোলে গাঁৱৰ নন্দা সোণাৱনেয়ে এতিয়া গ্ৰীষ্মৰ দিনলৈ ভয় কৰা হৈছে। গ্ৰীষ্মকাল আৰম্ভ হ’লেই তেওঁ গ্ৰীষ্মৰ ৯০ টা দিন কেতিয়া শেষ হ’ব সেয়া গণিবলৈ ধৰে। “প্ৰতিদিনেই মই গ্ৰীষ্মকাল শেষ হোৱাৰ বাবে প্ৰাৰ্থনা কৰো,” ৫০ বছৰ বয়সীয়া নন্দাই কয়। গ্ৰীষ্মকাল যোৱাৰ পিছতে তেওঁৰ টোপনি ধীৰে ধীৰে ভাল হ’বলৈ ধৰে।

বেছি গৰম পৰিলে তেওঁৰ টোপনি তিনি ঘণ্টাতকৈও কম হয়। “উপায়হীন হৈ মই কেতিয়াবা টিভি চাও, টোপনি আহক বুলি ৰৈ থাকো,” তেওঁ কয়। টোপনি ভাল নোহোৱা মানে তাৰ পৰিণাম বিষম। তেওঁৰ পিছদিনা অশান্তি লাগি থাকে আৰু মূৰটো ঘূৰোৱা যেন লাগি থাকে। পেইনকিলাৰ খালেও নোযোৱা গাৰ বিষ এটাও লাগি থাকে।জানাবাই আৰু লালুবাইৰ দৰে নন্দাকো ডাক্তৰে টোপনি অহা ঔষধ খাবলৈ দিছিল। বহু মহিলাৰ আকৌ এই ঔষধ খোৱাটো আসক্তিত পৰিণত হৈছে। তেওঁৰ নিম্ন ৰক্তচাপ আছে আৰু অত্যধিক গৰম পৰিলে তেওঁৰ টোপনি নোহোৱাৰ ফলত অৱস্থা আৰু বেয়া হয়। যেতিয়াই গৰমত তেওঁ সাৰ পায়, তেওঁ অলপ চেনী খাই নিজকে শান্ত ৰাখিবলৈ চেষ্টা কৰে।গোটেই চহৰখনতে বৰ্ধিত উষ্ণতাই মানুহৰ টোপনি হৰিছে।“আগতে টোপনিক লৈ মোৰ একো সমস্যাই নাছিল,” জানাবাইয়ে কয়। আগতে তেওঁৰ মানসিক চাপ বুলিও একো নাছিল, কিন্তু এতিয়া এটা দিনো তেওঁৰ মানসিকভাৱে ভাৰাক্ৰান্ত নোহোৱাকৈ নাযায়।সমগ্ৰ দেশজুৰি জলবায়ু পৰিৱৰ্তন আৰু মানসিক স্বাস্থ্যৰ ওপৰত আধাৰিত পাৰিৰ এই ধাৰাবাহিক প্ৰতিবেদন মাৰিৱালা হেলথ্ ইন্নিচিয়েটিভৰ দ্বাৰা সমৰ্থিত। এই ধাৰাবাহিকত জলবায়ু সংকটে কেনেকৈ মানসিক আৰু সামগ্ৰিক স্বাস্থ্যৰ ক্ষতি কৰিছে, লগতে গ্ৰামাঞ্চল আৰু ভাৰতৰ চহৰাঞ্চলত বাস কৰা গ্ৰামীণ প্ৰব্ৰজনকাৰীৰ জীৱন-জীৱিকা কেনেকৈ বিঘ্নিত হৈছে, তাৰ ওপৰত অনুসন্ধান চলাব।অনুবাদ: পংকজ দাস

বিনিদ্ৰ ক’লহাপুৰ 

کولہاپور میں درجۂ حرارت بڑھنے سے نیند غائب

Sleepless in Kolhapur

నిద్రలేని కొల్హాపూర్

কোলহাপুর: নিদ নাহি আঁখিপাতে 

કોલ્હાપુરમાં ઉજાગરા

कोल्हापुर: उचटी नींद से बदहाल महिलाएं  

ಕೊಲ್ಹಾಪುರ: ಜನರ ನಿದ್ರೆ ಕಸಿಯುತ್ತಿರುವ ಹವಾಗುಣ ಬದಲಾವಣೆ

കോൽഹാപുരിൽ ഉറക്കമില്ലാതെ

काळोखाच्या पल्याड असावा, जागरणांचा शेवट!

ਕੋਲ੍ਹਾਪੁਰ: ਵਧਦੀ ਤਪਸ਼ ਨਿਗਲ਼ ਰਹੀ ਹੈ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਨੀਂਦ

கொல்ஹாப்பூரில் தூக்கமின்மை

କୋହ୍ଲାପୁରରେ ବିନିଦ୍ର ଜୀବନ  

‘आव हमरी मुंडेर, कब से पुकारिले भइल बड़ी देर’

बढ़त गरमी छिनत चैन के नींद 

Kolhapur

medium_MOBILE-COVER-IMAGE-SJ-Sleepless in Kolhapur.jpg

small_MOBILE-COVER-IMAGE-SJ-Sleepless in Kolhapur.jpg

thumbnail_MOBILE-COVER-IMAGE-SJ-Sleepless in Kolhapur.jpg

MOBILE-COVER-IMAGE-SJ-Sleepless in Kolhapur.jpg

At present, we can only accept donations in Indian rupees by Indian citizens. All donations made to the CounterMedia Trust are eligible for exemption under Section 80G of the Income Tax Act, 1961. Here is a copy of our exemption certificate.


India is bigger than New Delhi. And people need to know more about the rest of this vast nation.


Younger, media-saturated generations are growing up knowing little about their country, but a lot about the elites of a few metros and towns. For a narrowly-owned, commercially-driven media, the dumbing down of a nation is part of standard operating procedure. The last available data of the Centre for Media Studies (CMS, Delhi) show us that reports from New Delhi account for 66 per cent of news on the front pages of major dailies. The CMS data also found that just about 0.24 per cent of front page news came out of rural India. The TV channels are not much better.PARI exists to change that.We are a non-profit organisation. We publish under creative commons, and do not charge readers a subscription fee or put-up advertisements. Nothing is behind a paywall and we are completely free-to-access by anyone. We guard our independence and receive no direct grants from governments and corporations, nor any funding that could dictate our content. So, we are dependent on volunteer labour, donations from individuals, foundations and institutions that see value in independent and free media.PARI is changing the way Indian journalism reports and documents the rural.India is more than the elite of a few metros and towns. We report on rural lives and livelihoods, languages, communities, migrants and more. We need your help to pull off this most ambitious of Indian journalistic endeavours. The scale of this effort costs money. Donate generously - and spread the word about PARI.&nbsp;

Donate FAQs


Let’s get you acquainted

Welcome to PARI

Want to republish this article? Please write to <a href="mailto:zahra@ruralindiaonline.org" target="_blank" rel="noopener noreferrer">zahra@ruralindiaonline.org</a> with a cc to <a href="mailto:namita@ruralindiaonline.org" target="_blank" rel="noopener noreferrer">namita@ruralindiaonline.org</a>

বিনিদ্ৰ ক’লহাপুৰ

Related stories