३० नोव्हेंबरच्या सकाळी, आदल्या दिवशी दिल्लीच्या चार दिशांहून रामलीला मैदानावर पोचलेले देशभरातले हजारो शेतकरी संसद मार्गाच्या दिशेने मोर्चात निघाले. सोबत होतं त्यांचं सामानसुमान आणि काही मागण्या, ज्यातली महत्त्वाची मागणी होती – शेतीवरच्या अरिष्टावर चर्चा करण्यासाठी संसदेचं २१ दिवसांचं विशेष अधिवेशन बोलावण्यात यावं.

Farmers waiting to get the breakfast at Ram Leela Maidan early in the morning at 7.30 AM
PHOTO • Sanket Jain

रामलीला मैदानावर सकाळी नाश्त्यासाठी थांबलेले शेतकरी.

A young farmer sleeping in the Ram Leela Maidan
PHOTO • Sanket Jain

मोर्चाला निघण्याआधी, एक शेतकरी सकाळी एक डुलकी काढतोय.

Kodanda Raman, 62, a farmer from Kanjankollai village in Kattumannarkoil taluka of Cuddalore district in Tamil Nadu reading the Tamil Newspaper to see if they had covered their story on the March towards Ramlila Maidan
PHOTO • Sanket Jain

तमिळ नाडूच्या कुडलूर जिल्ह्यातल्या कट्टूमन्नरकोइल तालुक्याच्या कंजनकोल्लई गावचे, कोदंड रामन हे शेतकरी वर्तमानपत्रात किसान मुक्ती मोर्चाच्या बातम्या आल्या आहेत का ते पाहतायत.

Adivasi farmers from villages of Nandurbar district in Maharashtra performing their traditional dance at Ramlila Maidan
PHOTO • Sanket Jain

महाराष्ट्राच्या नंदुरबार जिल्ह्यातल्या आदिवासी शेतकऱ्यांचा पारंपरिक नाच.

Farmers starting their March from Ramlila Maidan towards the Parliament street
PHOTO • Sanket Jain

आपापल्या गावच्या, जिल्ह्यातल्या लोकांना एकत्र आणून मोर्चासाठी शेतकरी सज्ज झालेत.

Farmers gather together people from their villages and districts and get ready to march.
PHOTO • Sanket Jain

रामलीला मैदान ते संसद मार्गावरचे मोर्चेकरी.

Delhi people in solidarity with the farmer’s March
PHOTO • Sanket Jain

शेतकऱ्यांच्या आणि त्यांच्या मागण्यांच्या समर्थनार्थ दिल्लीकरही घरं सोडून रस्त्यावर आलेत.

Volunteers distributing water to the farmers at Parliament Street
PHOTO • Sanket Jain

संसद मार्गावर मोर्चेकरी येऊ लागल्यावर त्यांना पाणपुडे देणारे सेवाभावी कार्यकर्ते.

Farmers from rural Punjab resting at the Parliament Street
PHOTO • Sanket Jain

रामलीला मैदानापासूनचं मोठं अंतर पार केल्यावर पंजाबच्या शेतकऱ्यांचा हा गट जरा विसावलाय.

Farmers sitting at the Parliament Street listening to the speeches of various leaders.
PHOTO • Sanket Jain

संसद मार्गावर उभारलेल्या मंचासमोर बसून शेतकरी नेते आणि राजकारण्यांची भाषणं ऐकताना.

अनुवादः मेधा काळे

Sanket Jain

Sanket Jain is a journalist based in Kolhapur, Maharashtra. He is a 2022 PARI Senior Fellow and a 2019 PARI Fellow.

Other stories by Sanket Jain
Translator : Medha Kale

Medha Kale is based in Pune and has worked in the field of women and health. She is the Translations Editor, Marathi, at the People’s Archive of Rural India.

Other stories by Medha Kale